Báo chí và doanh nghiệp: Chung một niềm tin!

Báo chí đã góp phần tuyên truyền đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với DN, doanh nhân.

Chúng ta đều nhớ, vào tháng 12/1986, Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VI chính thức ghi vào Nghị quyết của mình chủ trương “phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước”, khởi động quá trình đổi mới chuyển sang nền kinh tế thị trường và mở đường cho khung khổ thể chế phát triển khu vực kinh tế tư nhân.

Với sự chuẩn bị tích cực của cả Chính phủ và Quốc hội, bốn năm sau đó, vào năm 1990, Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân ra đời, tạo nền tảng và bệ đỡ cho sự bừng nở của khu vực tư nhân ở Việt Nam. Từ chỗ không có DN tư nhân, đến nay đất nước ta đã có gần 1 triệu DN, 5,6 triệu hộ kinh doanh cá thể. Sự hình thành và phát triển của khu vực kinh tế tư nhân là một trong những thành quả quan trọng bậc nhất của công cuộc đổi mới kinh tế ở Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Trợ lực cho doanh nghiệp

Có thể thấy, đó là một nỗ lực chung tay của hệ thống chính trị: đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, sự chỉ đạo, điều hành của các cơ quan Chính phủ và chính quyền các cấp, sự ủng hộ của các tầng lớp nhân dân, của người lao động, nỗ lực tự thân của đội ngũ DN, doanh nhân và sự đồng hành của các nhà báo, cơ quan báo chí và các lực lượng xã hội khác. Trong đó, các cơ quan báo chí và các nhà báo đóng một vai trò rất quan trọng.

Báo chí đã góp phần tuyên truyền đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với DN, doanh nhân. Báo chí góp phần khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong xã hội. Những kinh nghiệm tốt, những điển hình hay của đội ngũ DN, doanh nhân, qua báo chí được cổ vũ và lan tỏa. Báo chí là nơi các DN, doanh nhân “đánh trống, kêu oan” để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của mình. Ngòi bút sắc sảo và thấm đẫm nhân tâm của báo chí đã cùng với DN, doanh nhân lên án và kiến nghị loại bỏ hàng ngàn giấy phép con và các thủ tục hành chính phiền hà để cởi trói cho DN.

Cuộc vận động bãi bỏ các giấy phép “con, cháu, chắt, chút, chít…” trong lịch sử kinh tế của Việt Nam là câu chuyện truyền cảm hứng về tinh thần cải cách và báo chí cùng với DN là người trong cuộc. Tôi không quên những kỷ niệm đẹp về sự sát cánh với anh em báo chí trong những chiến dịch loại bỏ giấy phép con. Văn phòng Chính phủ sáng đèn, các cơ quan báo chí cũng sáng đèn thâu đêm cùng chúng tôi trong chiến dịch của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), của Văn phòng Chính phủ.

Rồi các diễn đàn, đối thoại khác về chính sách phát triển DN được tổ chức ở VCCI, chúng tôi rất cảm động khi thấy anh, chị, em báo chí đến đông như DN, cùng chúng tôi nói lên tiếng nói của thực tiễn kinh doanh, thúc đẩy cho đổi mới. Nếu không có dũng khí và sự sát cánh của báo chí thì DN chắc chắn sẽ không có được những bước phát triển thần kỳ như mấy chục năm qua.

Nhìn ra thế giới, báo chí kể chuyện về hội nhập, cung cấp cho DN, doanh nhân, các cơ quan hữu trách những xu hướng dịch chuyển của nền kinh tế toàn cầu, những động thái lớn như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh… góp phần định hướng cho DN. Báo chí quảng bá thương hiệu, sản phẩm cho DN tới mọi nơi. Báo chí tiếp sức cho cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, cổ vũ cho tinh thần dân tộc trong kinh doanh vì chúng ta hiểu sâu sắc rằng: hội nhập và tự cường - phát huy tinh thần và bản sắc dân tộc luôn luôn là hai mặt phải song hành.

Mấy chục năm qua gắn bó với cả báo chí và DN, tôi cũng may mắn có năm năm kinh nghiệm nhiệm vụ Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp và có nhiều kỷ niệm về sự gắn bó song hành của chúng ta trong những cuộc đối thoại nhiều khi “nảy lửa” về chính sách. Báo chí như “chiếc tù và hàng tổng” mang tiếng nói của DN, doanh nhân đến khắp mọi nơi. Với rất nhiều thành quả của công cuộc vận động chính sách, tôi thiết nghĩ DN không thể thành công nếu thiếu sự đồng thanh và chia sẻ của các nhà báo.

Báo chí cũng nghiêm khắc với những biểu hiện tiêu cực trong DN. Báo chí phát hiện, phân tích và cảnh tỉnh doanh nhân về những sai phạm. Ngoài trừ một số ít “con sâu bỏ rầu nồi canh” nhà báo trục lợi gây khó khăn cho DN, còn phần lớn việc đưa tin của báo chí, tôi nghĩ là chuẩn mực, bao dung, tạo điều kiện cho DN khắc phục. Nhân văn như vậy là đáng quý. Báo chí góp phần neo giữ niềm tin của xã hội với DN, doanh nhân và ở chiều ngược lại, nuôi dưỡng niềm tin của DN, doanh nhân vào xã hội vào thị trường, nhất là mỗi khi nền kinh tế gặp buổi gian nan. Tôi cho rằng, đây là điều quan trọng nhất.

TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội

Kỳ vọng mới

Hiện nay, DN, doanh nhân Việt đang trải qua giai đoạn khó khăn. Sau một thời gian gồng mình chống chịu đại dịch Covid-19, sức lực của các DN đã bị bào mòn. Song, “họa vô đơn chí”, Covid-19 chưa qua thì nền kinh tế toàn cầu đã phải đương đầu với những căng thẳng về địa chính trị - xung đột, sự đứt gãy các chuỗi cung ứng thêm trầm trọng, giá cả nguyên vật liệu leo thang, áp lực lạm phát lớn, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, kinh tế và thương mại toàn cầu suy giảm…

Là nền kinh tế có độ mở cao, nhưng năng lực hội nhập chưa tương xứng, chúng ta có “bệnh nền” là sức chống chịu còn hạn chế, năng suất lao động, năng lực cạnh tranh còn thấp… thì những áp lực to lớn như vậy từ kinh tế thế giới đã ảnh hưởng trực tiếp với cường độ lớn tới nền kinh tế và cộng đồng DN. Thị trường đang co lại, hàng tồn kho gia tăng, khả năng thanh khoản yếu… Nhiều ngành và DN, đơn hàng giảm đến 19% - 20% thậm chí đến 50%, ảnh hưởng tới quy mô sản xuất và công ăn việc làm của người lao động. Đơn hàng giảm bao nhiêu % đồng nghĩa với công ăn việc làm giảm đi ngần ấy…

Sức sống của DN Việt đã suy kiệt lại càng suy kiệt và tính tự, chủ tự cường của nền kinh tế đang đứng trước những thách thức. Bốn tháng đầu năm, số lượng DN rút khỏi thị trường đã đạt con số kỷ lục. Nhưng đó mới chỉ là phần nổi của tảng băng. Rất nhiều DN đang còn hoạt động, nhưng phải thu hẹp quy mô sản xuất, hoạt động cầm chừng, có DN đã chết lâm sàng… Khu vực tư nhân - một trong những thành quả quan trọng nhất của công cuộc đổi mới đang suy yếu.

Quốc hội, Chính phủ đang triển khai những giải pháp tích cực để tiếp sức cho DN. Tuy vậy, các giải pháp thực thi còn chậm. Việc tiếp cận tín dụng của DN vẫn khó khăn, lãi suất còn cao và các thủ tục hành chính còn phiền hà ở đâu đó trong triển khai chính sách…

Tuy vậy, chúng ta hiểu bức tranh của cộng đồng DN không chỉ toàn màu xám mà đã le lói những sắc hồng. Tình hình DN đã cải thiện chút ít vào cuối tháng Ba và tháng Tư, các biện pháp giãn, hoãn, giảm thuế đang được tiếp tục. Việc giảm thuế GTGT đồng loạt 2% hy vọng góp phần kích thích thị trường nội địa. Hoạt động du lịch bước đầu khởi sắc. Sự chuyển dịch các chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn đang chọn Việt Nam làm điểm đến. Xu hướng chuyển dịch theo hướng kinh tế số, kinh tế xanh đang tạo ra những động lực phát triển mới cho nền kinh tế Việt Nam. Các DN phát triển bền vững luôn tìm ra cơ hội.

Điều đặc biệt quan trọng là phần lớn DN trong gần 1 triệu DN vừa và nhỏ và 5,6 triệu hộ kinh doanh đang có những nỗ lực phi thường chống đỡ nghịch cảnh, tiếp tục duy trì sản xuất kinh doanh, đóng góp cho tăng trưởng, giải quyết công ăn việc làm cho người lao động. Họ thực sự là những dũng sĩ, những anh hùng. GDP của nền kinh tế những tháng đầu năm có thể không đạt mục tiêu như kỳ vọng nhưng vẫn ở mức cao trong mối tương quan so sánh với nền kinh tế toàn cầu và Việt Nam vẫn đang là điểm sáng trong bức tranh kinh tế thế giới theo đánh giá của cộng đồng quốc tế.

Dù tình hình vẫn tiếp tục khó khăn, nhưng chúng ta kỳ vọng sáu tháng cuối năm, tình hình kinh tế và DN sẽ được cải thiện dưới tác động của các biện pháp hỗ trợ DN đang phát huy tác dụng, đặc biệt là những động thái về việc cơ cấu lại các khoản nợ tín dụng, hạ nhiệt lãi suất, đẩy nhanh đầu tư công, trợ giúp cho thị trường bất động sản và những nỗ lực theo hướng đổi mới sáng tạo từ cấp độ DN.

TS. Vũ Tiến Lộc