Bảo đảm quản lý hiệu quả việc huy động, sử dụng vốn vay

Quang cảnh Phiên họp. Ảnh: VPQH

Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh chính phủ

Trình bày Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự thảo Luật gồm 3 Điều, sửa đổi, bổ sung nội dung của 23/63 điều, trong đó, sửa đổi, bổ sung 17/63 điều, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều và bổ sung quy định mới tại 5 điều.

Trong đó, để tiếp tục thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền, gắn liền với việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả quản trị, tại khoản 8, 11, 19, 21 Điều 1 Dự thảo Luật đã quy định trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính trong một số nhiệm vụ về quản lý nợ, tăng cường sự chủ động và tự chịu trách nhiệm cho chính quyền địa phương trong việc quyết định, sử dụng ngân sách.

Theo đó, bổ sung quy định rõ hơn về nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước, Chính phủ, sửa đổi, bổ sung về quyền hạn, nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính. Trong đó, bỏ quy định tại Khoản 4 Điều 13, phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh chính phủ gắn liền với việc phê duyệt Kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm để rút ngắn thủ tục. Đồng thời, giao Bộ Tài chính chủ động điều hành, công bố tài liệu trình Kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm để đáp ứng yêu cầu công khai theo thông lệ quốc tế.

Dự thảo Luật cũng đề xuất bổ sung quy định Bộ, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, UBND thành phố, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, công ty con của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ nắm giữ 100% vốn điều lệ lập đề xuất khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài gửi Bộ Tài chính để đánh giá, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt làm cơ sở thực hiện các thủ tục đầu tư chương trình, dự án. Thông tin về Đề xuất khoản vay tập trung vào 4 nội dung của khoản vay nước ngoài dự kiến huy động và thư quan tâm của nhà tài trợ (nếu có), giảm bớt hàm lượng thông tin mà cơ quan chủ quản cần cung cấp tại khâu này.

Bổ sung tại Khoản 6 Điều 24 quy định thời hạn Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm để đồng bộ triển khai dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch đầu tư công, kế hoạch vay, trả nợ hằng năm khi được các cấp thẩm quyền phê chuẩn, phê duyệt.

Dự thảo Luật cũng lược bỏ một số nội dung nhằm đảm bảo đồng bộ với quy định của Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), bao gồm bãi bỏ các nội dung quy định liên quan đến Chương trình quản lý nợ công 3 năm, bãi bỏ quy định về hình thức vay từ quỹ dự trữ tài chính của Nhà nước và thủ tục trình Thủ tướng Chính phủ quyết định việc vay quỹ dự trữ tài chính của Nhà nước…

Khắc phục tình trạng chậm giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài

Báo cáo thẩm tra Dự án Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày nêu rõ: Ủy ban nhất trí sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Ủy ban đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát tập trung vào những vấn đề cấp bách, vướng mắc trong thực tiễn và cần sửa đổi để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. Đối với các nội dung chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau, chưa được đánh giá tác động kỹ, cần tiếp tục nghiên cứu tổng hợp thực tiễn và đề xuất khi sửa đổi toàn diện.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: VPQH

Cơ quan thẩm tra cơ bản thống nhất với Dự thảo Luật về sửa đổi, bổ sung một số nội dung liên quan đến phân cấp thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ quyết định hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hằng năm gắn liền với việc phê duyệt Kế hoạch vay, trả nợ công, góp phần rút ngắn thủ tục phê duyệt hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hàng năm; bổ sung nhiệm vụ của Bộ Tài chính nhằm bảo đảm linh hoạt trong quá trình thực thi, cắt giảm thủ tục hành chính.

“Đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để bảo đảm quy định phân cấp, phân quyền đi đôi với tăng cường khách quan, minh bạch và bảo đảm quản lý hiệu quả huy động, sử dụng vốn vay” – ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh.

Cơ quan thẩm tra cũng nhất trí việc Dự thảo Luật sửa đổi toàn diện Điều 29 của Luật hiện hành về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, để đơn giản hóa thủ tục hành chính, đáp ứng yêu cầu thực tiễn về đối ngoại, thu hút vốn kịp thời, tháo gỡ vướng mắc nhằm khắc phục tình trạng chậm giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài trong thời gian qua.

Bên cạnh đó, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát một số nội dung về chủ thể đề xuất khoản vay, các trường hợp áp dụng trình tự, thủ tục đặc thù; nghiên cứu quy định về nguyên tắc trong Luật, giao Chính phủ quy định các trường hợp cụ thể và tiếp tục rà soát để quy định về quy trình, thủ tục để bảo đảm yêu cầu quản lý vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài chặt chẽ, hiệu quả.

Ủy ban cũng thống nhất quy định đơn vị sự nghiệp công lập được tiếp cận vay vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài. Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc quy định cơ quan cho vay không bị chịu rủi ro về tín dụng, đánh giá kỹ lưỡng về tác động, rủi ro phát sinh để bảo đảm an toàn nợ công; rà soát để quy định phù hợp, chặt chẽ trong trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập không đáp ứng điều kiện được vay lại.

Thảo luận tại Tổ về Dự án Luật ngay sau đó, các đại biểu Quốc hội cho rằng, sau 7 năm thực hiện Luật Quản lý nợ công năm 2017, Việt Nam đã đạt nhiều kết quả tích cực: hệ số tín nhiệm quốc gia được cải thiện, cơ cấu nợ được kiểm soát an toàn. Nguồn vay nước ngoài, đặc biệt là vốn ODA, có hiệu quả cao với lãi suất trung bình thấp, thời gian vay kéo dài.

Đại biểu Phạm Phú Bình phát biểu thảo luận tại Tổ. Ảnh: P. THẮNG

Do đó, các đại biểu khuyến nghị, Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế để tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn này, đồng thời khắc phục những điểm nghẽn, bất cập trong quá trình thực hiện thời gian qua.

Đại biểu Phạm Thị Hồng Yến (Lâm Đồng), dù Luật Quản lý nợ công năm 2017 đã cho phép phát hành trái phiếu quốc tế song đến nay vẫn chưa được triển khai. Trong bối cảnh Quốc hội đã thông qua chủ trương xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, đại biểu đề nghị, cần nghiên cứu phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường quốc tế gắn với định hướng này; qua đó, đa dạng hóa nguồn vốn và nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu.

Bên cạnh đó, vay của chính quyền địa phương hiện còn rất khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 0,6% tổng vay công, bình quân 2.400 tỷ đồng mỗi năm. Để phát huy nguồn lực này, đại biểu Yến đề nghị cần có cơ chế linh hoạt hơn cho phép địa phương huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu chính quyền, vay lại vốn ODA hoặc các hình thức phù hợp khác, gắn với trách nhiệm trả nợ và bảo đảm an toàn nợ công.

Đại biểu Phạm Phú Bình (Nghệ An) cho rằng, một trong những nội dung trọng tâm của Dự thảo Luật liên quan đến định nghĩa và phạm vi điều chỉnh trong việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài.

Đây là nội dung có ý nghĩa quan trọng, liên quan trực tiếp đến cam kết quốc tế, uy tín quốc gia và an toàn pháp lý của các khoản vay. Vì vậy, đại biểu đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động toàn diện để bảo đảm tính thống nhất, minh bạch và an toàn pháp lý trong hệ thống pháp luật quốc gia./.

Đ. KHOA