Báo động ngày càng nhiều người trẻ mắc bệnh suy thận mạn tính
Có rất nhiều người trẻ đang điều trị nội trú tại Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai. Hầu hết những người trẻ này đều bị viêm cầu thận mạn tính – nguyên nhân chính dẫn đến bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối và phải điều trị thay thế. Đây là một vấn đề y tế đáng báo động.
Người trẻ mắc suy thận mạn ngày càng tăng
Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai có khoảng 160-180 bệnh nhân thận đang được điều trị. Trung bình mỗi ngày, nơi đây tiếp nhận 30-40 bệnh nhân mới. Đáng chú ý, trong số những bệnh nhân nhập viện có những bạn tuổi đời còn quá trẻ, nhưng họ đã mang trong mình căn bệnh suy thận mạn tính.
Đó là trường hợp của bệnh nhân trẻ P.K.H. (30 tuổi, Thanh Oai, Hà Nội). Trong một lần đi khám sức khỏe định kỳ (năm 2020), H. được bác sĩ cảnh báo về tình trạng có protein niệu (tức là có protein trong nước tiểu) và được chỉ dẫn về theo dõi thêm, cộng với uống thuốc.
Ths. BS Phạm Tiến Dũng – Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai đang điều trị cho bệnh nhân trẻ suy thận mạn
“Sau khi biết được tình hình sức khỏe, H. đã đến Bệnh viện Bạch Mai để tiến hành các xét nghiệm chuyên sâu, xem mình có bị suy thận mạn tính hay bị suy thận cấp hay không. Và em thấy bàng hoàng khi bác sĩ chẩn đoán em bị suy thận mạn”, H. nói.
Bệnh nhân P.K.H. cho biết, đầu năm 2022 là thời điểm mà dấu hiệu bệnh thận mới trở nên rõ ràng như lúc đi tiểu thấy bọt tan lâu hơn bình thường. Sau khi tiến hành xét nghiệm, H. mới biết được cơ thể có acid uric cao. Lúc đó nam bệnh nhân thực hiện điều trị bảo tồn với chế độ ăn uống kiêng khem, cộng với uống thuốc do bác sĩ kê đơn.
Mới đây, bệnh nhân P.K.H. tiếp tục nhập viện với các biểu hiện buồn nôn, mất ngủ, thay đổi vị giác, ăn uống không ngon miệng. Tại viện, H. được chẩn đoán suy thận giai đoạn cuối cần phải điều trị thay thế.
“Giờ đây, chức năng thận của tôi gần như mất hoàn toàn. Tôi đang chờ cầu tay ổn định để tiến hành lọc máu theo chu kỳ”, H. nói.
Cũng như bệnh nhân P.K.H., bệnh nhân T.V.M. (30 tuổi, Bắc Giang) được chẩn đoạn suy thận mạn giai đoạn cuối đã được 5 năm. Trước đó bệnh nhân có công việc ổn định, đi làm bình thường, không có dấu hiệu mệt mỏi, suy nhược. Chỉ một lần đi làm công ty may, M. có dấu hiệu đau bụng, buồn nôn, M. được đưa đi khám ở bệnh viện tuyến huyện thì phát hiện bệnh.
Hệ thống máy lọc máu dành cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo
“Từ ngày đổ bệnh, cuộc sống của tôi bị đảo lộn rất nhiều. Mọi thứ không thể nào tả được. Tôi muốn làm việc, muốn cống hiến nhưng sức khỏe không cho phép, chỉ sinh hoạt bình thường thôi cũng đã không làm được rồi”, M. chia sẻ.
Hay đó là trường hợp của nam bệnh nhân 19 tuổi L.V.T. (Nghĩa Lộ, Yên Bái) đang phải điều trị suy thận nhiều tháng nay. L.V.T. cho biết, khoảng tháng 8 năm nay, khi thấy cơ thể bị phù nề, gia đình đã đưa em đến Bệnh viện Bạch Mai để điều trị. Tại đây em được bác sĩ chẩn đoán suy thận lupus, biến chứng của bệnh lupus ban đỏ hệ thống.
Theo Ths. BS Phạm Tiến Dũng – Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai, dù được điều trị rất tích cực nhưng bệnh nhân phải tiến hành lọc máu hỗ trợ, sử dụng bơm tiêm điện cả ngày và đêm. Bác sĩ tiên lượng, bệnh nhân sẽ khó cai được lọc máu và đôi khi phải tiến hành lọc máu chu kỳ.
Suy thận ở người trẻ là tình trạng đáng báo động
Có rất nhiều người trẻ đang điều trị nội trú tại Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu, hầu hết những người trẻ này đều bị viêm cầu thận mạn tính – nguyên nhân chính dẫn đến bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối và phải điều trị thay thế. Đây là một vấn đề y tế đáng báo động.
Bệnh tiến triển âm thầm và không có triệu chứng. Khi phát hiện thông qua các biểu hiện thì đã ở giai đoạn muộn. Lúc đó phải tiến hành điều trị thay thế.
Bệnh thận tiến triển âm thầm và không có triệu chứng
Ở Việt Nam hiện nay có 3 phương pháp điều trị thay thế. Hiện đại nhất là ghép thận, sau đó điều trị thận nhân tạo chu kỳ, hoặc là lọc màng bụng ngoại trú.
Theo TS. BS Nghiêm Trung Dũng, Giám đốc Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai, ngoài vấn đề viêm cầu thận, thói quen sinh hoạt, ăn uống của giới trẻ hiện nay cũng cần phải thay đổi. Đó là việc sử dụng hàm lượng nước ngọt, đồ uống không rõ nguồn gốc, ăn mì gói, ăn đồ mặn kéo dài, thường xuyên, cũng thúc đẩy các bệnh lý chuyển hóa, trong đó có bệnh thận mạn tính.
Ngoài ra, đó là thói quen sinh hoạt không điều độ, không đúng theo nhịp sinh học như việc chơi game quên ngủ, ngủ không đúng giờ giấc cũng ảnh hưởng đến các tổn thương chuyển hóa của cơ thể. Đó còn là tình trạng lười vận động, béo phì, tăng huyết áp sớm cũng ảnh hưởng đến bệnh thận mạn. Kèm theo đó là không kiểm tra sức khỏe định kỳ dẫn đến phát hiện muộn.
“Các nước châu Á, bệnh cầu thận vẫn là một nguyên nhân chiếm tỉ lệ cao, trong đó có bệnh thận IgA. Biểu hiện là hồng cầu niệu, đái máu vi thể. Hoặc có những trường hợp có cả đái máu vi thể kèm theo đái đạm/tiểu đạm….Thế nhưng những dấu hiệu này âm thầm, không có biểu hiện lâm sàng. Do đó chỉ có duy nhất phương pháp khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm chức năng thận là cách để chúng ta có thể loại trừ một bệnh lý thường gặp, đó là bệnh thận mạn tính”, TS. BS Nghiêm Trung Dũng cho biết.
TS. BS Nghiêm Trung Dũng, Giám đốc Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai
Nhiều bệnh nhân đến với Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu khi đã ở giai đoạn suy thận nặng phải tiến hành lọc máu cấp cứu. Lúc này phương án điều trị thay thế đặt ra đã quá muộn, dẫn đến nhiều biến chứng cơ quan như biến chứng tim mạch, hô hấp và các biến chứng ở các cơ quan đích khác. Điều này sẽ hạn chế quyền lựa chọn phương pháp điều trị của người bệnh.
“Có những bệnh nhân mà gia đình có điều kiện, bố mẹ hoàn toàn có thể cho thận được nhưng tình trạng suy tim đã quá nặng, bệnh nhân không thể tiến hành ghép thận được. Lúc đó phải chấp nhận phương án không thể tối ưu hơn đó là lọc màng bụng, sử dụng thận nhân tạo. Khi đã suy tim quá nặng, thận nhân tạo cũng chỉ là phương pháp điều trị tạm thời. Chúng tôi cũng đã tiến hành đặt Catheter đường hầm cho người bệnh để lọc máu tạm thời vì không thể làm AVF được”, TS. BS Nghiêm Trung Dũng cho biết.
Nếu phát hiện bệnh thận mạn ở giai đoạn sớm, giúp kéo dài thời gian điều trị bảo tồn, lúc đó bệnh nhân chỉ cần dùng thuốc, chi phí điều trị thấp, hiệu quả điều trị cao. Thế nhưng khi phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, kéo theo chi phí điều trị lớn, thời gian điều trị bảo tồn rút ngắn lại, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Giả sử, bệnh nhân phải điều trị thay thế, tức là bệnh thận mạn giai đoạn cuối, lúc đó chỉ còn 3 cánh cửa để người bệnh được lựa chọn (ghép thận, điều trị thận nhân tạo chu kỳ và lọc màng bụng ngoại trú), nhưng không phải bệnh nhân nào cũng được lựa chọn, bởi có người chỉ được lựa chọn duy nhất 1 phương pháp. Lúc đó họ sẽ phải gắn bó với trung tâm thận nhân tạo 3 lần/1 tuần.
