Báo động rối loạn giấc ngủ tăng nhanh trong thời đại 4.0

Chị Nguyễn Đoan Trang, 44 tuổi (đã đổi tên) bị chứng mất ngủ đã nhiều năm, do bệnh lý đi kèm.

Đêm mất ngủ, ngày vật vờ mệt mỏi

Chị Trang kể, mỗi lần nhắm mắt lại là mơ thấy đủ thứ nên cảm giác sợ, không dám ngủ, từ đó dẫn đến hội chứng rối loạn giấc ngủ.

“Ban đêm không ngủ được nên buổi sáng tôi cảm thấy vật vờ, tôi tự khắc phục bằng những giấc ngủ ngắn, mỗi giấc khoảng nửa tiếng đổ lại. Khi nào không chịu được thì tôi uống thuốc an thần theo đơn bác sĩ kê. Vì ngủ ít nên tôi rất mệt, có đi khám chuyên gia tâm lý nhưng không cải thiện” - chị Trang chia sẻ.

Ban đêm mất ngủ nên ban ngày cảm thấy mệt mỏi. Ảnh minh họa

Một bác sĩ đã về hưu từng công tác ở khoa Gây mê hồi sức, cũng bị rối loạn giấc ngủ. Bà cho biết trước đây vì đặc thù công việc phải thức khuya, trực ca đêm nhiều nên bà ít khi ngủ đủ vào ban đêm.

Khi về hưu, bà lại bị mất ngủ do đã quen với nhịp sinh học thức khuya, trực ca đêm suốt từ thời còn trẻ.

“Tôi cũng tìm cách cải thiện giấc ngủ như tập yoga, massage, điều trị bằng đông y nhưng không mấy cải thiện. Ban đêm bị mất ngủ nên sáng dậy tôi cũng thấy hơi mệt, mất tập trung. Vì vậy tôi phải tìm đến bác sĩ để điều trị” - người này kể.

Nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm

PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo, Phó Chủ tịch Hội Y học giấc ngủ Việt Nam, cho biết thực trạng của rối loạn giấc ngủ hiện nay rất phổ biến, đa dạng nhưng chưa được quan tâm đúng mức.

“Rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng đến trí tuệ, gây giảm chú ý, phán đoán chậm, ảo giác, tăng động, suy giảm miễn dịch khiến cơ thể dễ bị mắc bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm trùng, tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường, béo phì hay ung thư.

Trẻ em mất ngủ sẽ dẫn đến chậm tăng trưởng, hạ thân nhiệt, tăng nguy cơ béo phì” - bác sĩ Bảo nói.

PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo, Phó Chủ tịch Hội Y học giấc ngủ Việt Nam, chia sẻ tại hội thảo về rối loạn giấc ngủ. Ảnh: NVCC

“Giấc ngủ chiếm tỉ trọng lớn trong đời sống. Rối loạn giấc ngủ phổ biến, đa dạng nhưng lại thường bị xem nhẹ. Khi mắc hội chứng này, cần thăm khám để bác sĩ có thể khám lâm sàng, đo đa ký giấc ngủ, từ đó chỉ định các biện pháp điều trị tương ứng như uống thuốc, dùng máy thở CPAP (thở áp lực dương liên tục)” - bác sĩ Bảo nhấn mạnh.

Về các triệu chứng mất ngủ, bác sĩ chuyên khoa 2 Bùi Châu Tuệ, khoa Nội thần kinh Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết một người bị xem là mất ngủ khi khó vào giấc ngủ, trằn trọc hơn 30 phút trước khi ngủ, thức dậy quá sớm và không thể ngủ lại; chất lượng giấc ngủ kém, mệt mỏi, giảm tập trung, lo âu, cáu gắt.

Theo bác sĩ Tuệ, y học chia mất ngủ thành hai loại chính, mất ngủ ngắn ngày và mất ngủ mãn tính. Do stress hoặc thay đổi môi trường sống, một số người thường mất ngủ ngắn ngày. Với những trường hợp này, bác sĩ sẽ tư vấn bệnh nhân thay đổi lối sống, dùng thuốc hỗ trợ.

Những người mất ngủ kéo dài trên 3 tháng thuộc nhóm mất ngủ mãn tính, xuất phát từ thói quen không lành mạnh hoặc do bệnh lý. Bác sĩ sẽ điều trị theo triệu chứng bệnh để bệnh nhân ngủ ngon hơn.

Trường hợp khác là mất ngủ do lạm dụng thuốc, xảy ra khi bệnh nhân dùng thuốc ngủ không đúng liều dẫn đến mất cân bằng chu kỳ giấc ngủ tự nhiên.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Bùi Châu Tuệ, khoa Nội thần kinh Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: NVCC

Để cải thiện giấc ngủ, bác sĩ Tuệ khuyên nên thiết lập thói quen ngủ đúng giờ, đúng giấc. Vận động nhẹ bằng cách thiền, yoga và nghe nhạc nhẹ trước khi ngủ; đảm bảo phòng ngủ đủ tối, yên lặng. Không sử dụng các chất kích thích và ăn thức ăn khó tiêu trước khi ngủ.

“Nếu đã thay đổi chế độ sinh hoạt nhưng vẫn mất ngủ, người bệnh cần đi khám và tuân theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý lạm dụng thuốc ngủ” - bác sĩ Tuệ khuyên.

Sử dụng công nghệ ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ

TS.BS Nguyễn Ngọc Phương Thư, Trưởng Đơn vị Y dược giấc ngủ, Bệnh viện Nhân dân 115, chia sẻ sử dụng công nghệ ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Đây là vấn đề rất phổ biến trong thời đại ngày nay, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi.

Theo một số thống kê, 75% trẻ em và 70% người lớn có sử dụng những thiết bị công nghệ trước khi đi ngủ, ảnh hưởng xấu đến chất lượng giấc ngủ. Khi sử dụng thiết bị công nghệ, người dùng không chỉ cầm chơi mà còn xem phim, nhắn tin… làm cho não không thể nào yên tĩnh gây ra khó ngủ.

Hơn nữa, âm thanh, ánh sáng xanh làm rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng đến những hormone khác trong cơ thể.

“Khi sức khỏe thể chất bị ảnh hưởng sẽ làm suy giảm miễn dịch, dễ cảm cúm, tăng nguy cơ ung thư; có tình trạng rối loạn nội tiết, nguy cơ béo phì, đái tháo đường, bệnh lý tim mạch” - bác sĩ Thư nhấn mạnh.

Sử dụng điện thoại trước khi ngủ làm ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ. Ảnh minh họa

TS.BS Đinh Vinh Quang, Trưởng khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Nhân Dân 115, chia sẻ tại bệnh viện, nhóm lớn tuổi thường mắc bệnh rối loạn giấc ngủ và mắc kèm thêm khá nhiều bệnh khác nên cần áp dụng đa mô thức trong điều trị, từ vệ sinh giấc ngủ đến sử dụng thuốc điều trị bệnh lý đi kèm.

“Khi điều trị, về lý thuyết thì rất dễ nhưng thực tế nhiều bệnh nhân mới uống thuốc thấy mình ngủ được thì đã bỏ ngang, dẫn đến điều trị không triệt để. Do đó, bên cạnh việc thăm khám sớm khi có biểu hiện rối loạn giấc ngủ, bệnh nhân phải tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ” - bác sĩ Quang lưu ý.

THẢO PHƯƠNG