Bão dữ hoành hành, san hô chết trắng – Liên Hợp Quốc cảnh báo khẩn về khí hậu

Từ những cơn bão dữ tàn phá Nam Thái Bình Dương và Caribe cho tới những rạn san hô chết trắng ngoài khơi, tất cả các tín hiệu cho thấy Trái Đất đang trượt nhanh khỏi ngưỡng an toàn khí hậu.

Ảnh minh họa: Reuters

New Zealand ngày 23/10 đã phải ban bố cảnh báo đỏ hiếm hoi và tình trạng khẩn cấp ở vùng Canterbury khi một cơn bão mùa xuân mạnh bất thường đổ bộ cùng ngày, gây mưa lớn và gió giật dữ dội. Các chuyến bay đến Wellington và Christchurch bị hủy, nhiều tuyến đường sắt ngừng hoạt động, hàng nghìn hộ dân mất điện, trong khi lực lượng cứu hỏa vẫn nỗ lực khống chế cháy rừng tại vịnh Hawke, trên bờ biển phía đông của Đảo Bắc. Đây là mức cảnh báo cao nhất được ban hành ở New Zealand - chỉ áp dụng trong những sự kiện thời tiết cực đoan hiếm gặp, người dân được yêu cầu ở yên tại chỗ nếu có thể, đồng thời các tòa nhà chính phủ, thư viện và công viên đã bị đóng cửa ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Trong khi đó, Cộng hòa Dominica cũng phải ban hành báo động đỏ tại 8 khu vực địa phương khi Bão nhiệt đới Melissa đang tiến sát, mưa lớn được dự báo sẽ kéo dài 5 ngày nữa. Cơn bão nhiệt đới đã gây ngập lụt, sạt lở và thiệt hại nghiêm trọng cho nhiều khu dân cư ven biển.

Ngoài các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão nhiệt đới và cháy rừng, “tẩy trắng san hô” đang trở thành một trong những minh chứng rõ nét nhất cho tác động của biến đổi khí hậu. Theo báo cáo mới công bố của Đại học Exeter (Anh), các rạn san hô nước ấm trên thế giới đang trải qua đợt tẩy trắng nghiêm trọng nhất trong lịch sử được ghi nhận, kéo dài từ năm 2024 đến 2025, khi 84% rạn san hô toàn cầu đã chịu mức stress nhiệt dẫn đến tẩy trắng. Ngưỡng nhiệt trung bình 1,2°C – được xem là “điểm bùng phát sinh thái” – đã bị vượt qua, khiến hàng loạt rạn san hô chết trắng từ Thái Bình Dương đến Ấn Độ Dương.

San hô không chỉ là “lá chắn tự nhiên của đại dương” giúp bảo vệ bờ biển khỏi sóng lớn, mà còn đem lại sinh kế cho hơn 500 triệu người thông qua đánh bắt, du lịch và các hoạt động kinh tế biển. Các nhà khoa học cảnh báo, hiện tượng san hô chết trắng là tín hiệu “báo động đỏ” đối với toàn bộ hệ sinh thái đại dương.

Trước hàng loạt thảm họa khí hậu diễn ra cùng lúc, tại Hội nghị của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) ở Geneva Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres hôm qua 22/10 đã đưa ra lời cảnh báo: “Hiện tượng ấm lên toàn cầu đang đẩy hành tinh của chúng ta đến bờ vực. Mười năm qua đều là những năm nóng nhất lịch sử. Đại dương đang phá vỡ kỷ lục về nhiệt độ, hủy hoại các hệ sinh thái và không quốc gia nào còn an toàn trước cháy rừng, bão lũ hay sóng nhiệt”.

Ông Guterres cũng nhấn mạnh việc triển khai hệ thống cảnh báo sớm về thiên tai là “lá chắn sinh mạng” giúp nông dân bảo vệ mùa màng, giúp các gia đình sơ tán kịp thời và cứu cả cộng đồng khỏi thảm họa. Theo Liên hợp quốc, hiện hơn 60% quốc gia đã có hệ thống cảnh báo đa thiên tai, nhưng nhiều nước đang phát triển vẫn thiếu nguồn lực do nợ công và tăng trưởng chậm.

Tổng thư ký Liên hợp quốc kêu gọi hội nghị khí hậu COP30 tại Brazil sắp tới thông qua kế hoạch huy động 1.300 tỷ USD mỗi năm cho tài chính khí hậu đến năm 2035, đồng thời yêu cầu các quốc gia đệ trình cam kết cắt giảm phát thải mạnh mẽ hơn trong thập kỷ tới.

Những cơn bão dữ ở New Zealand và Cộng hòa Dominica, cùng thảm họa tẩy trắng san hô lan rộng trên toàn cầu, không còn là những hiện tượng đơn lẻ mà là biểu hiện rõ ràng của một hành tinh đang mất cân bằng. Khi nhiệt độ tiếp tục tăng và đại dương ngày càng nóng lên, những cảnh báo từ Liên hợp quốc trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, đòi hỏi nhân loại phải hành động ngay lập tức để cứu lấy Trái Đất xanh và chính tương lai của loài người.

Hoàng Nguyễn/VOV1 Tổng hợp