Bạo loạn nhập cư hay mâu thuẫn đảng phái?

Trong những ngày qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã huy động bốn nghìn lính vệ binh quốc gia và bảy trăm lính thủy đánh bộ đến Los Angeles, thành phố thuộc bang California để trấn áp các cuộc biểu tình chống chiến dịch truy quét nhập cư, bất chấp phản đối từ Thống đốc California Gavin Newsom và Thị trưởng Karen Bass.

***

Báo chí, truyền thông và mạng xã hội đưa những bản tin nóng bỏng về bạo loạn ở nhiều thành phố lớn của Mỹ. Thậm chí, Thị trưởng Karen Bass nói với phóng viên ngày 10/6 rằng: "Tôi đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp địa phương và ban bố lệnh giới nghiêm ở khu vực trung tâm thành phố Los Angeles, nhằm ngăn chặn tình trạng phá hoại và hôi của".

Cảnh sát đối đầu với người biểu tình ở Los Angeles ngày 10/6. Ảnh: Reuters

Những sự kiện bạo loạn hôm nay ở nước Mỹ thực ra có mầm mống từ chính những hạt nhân tạo nên sức mạnh cốt lõi của nó. Từ thời lập quốc, Mỹ đã là quốc gia của người di cư, hiến pháp của nó quy định bất cứ ai sinh ra tại Mỹ sẽ là người Mỹ. Điều này không ngẫu nhiên mà có, nó bắt nguồn từ lịch sử di dân và nhập khẩu nô lệ của Mỹ. Thời hiện đại, những người nhập cư cũng mang đến những nguồn sinh khí mới, dòng máu mới, giúp nước Mỹ luôn duy trì được sức cạnh tranh tươi trẻ của mình trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, điều gì cũng có mặt trái. Di dân quá dễ dãi làm cho biên giới Mỹ rất mong manh. Có nhiều con đường để những người muốn đổi đời, muốn vươn đến giấc mơ Mỹ, có thể đi vào đất nước này. Người có tiền thì đầu tư vào Mỹ, người có kiến thức thì xin thị thực làm việc, người nghèo thì trèo đèo lội suối vào Mỹ... Tình trạng này diễn ra rất lâu năm rồi và nó được duy trì như vậy bởi nhiều lý do: do Chính phủ không đủ kinh phí; do thị trường cần lao động cấp thấp; do người Mỹ luôn có xu hướng chấp nhận dân nhập cư; do hiến pháp Mỹ mở cửa với nhập cư, và còn do mâu thuẫn đảng phải.

Dòng người nhập cư tại biên giới giữa Mỹ và Mexico.

Đảng Dân chủ rất mạnh ở các thành phố lớn, các bang ven biển, vì ở đó đông người nhập cư, họ có xu hưởng tự do hơn, muốn đa dạng hóa, muốn xã hội cởi mở hơn. Còn đảng Cộng hòa của Trump lại mạnh ở các bang truyền thống nằm sâu trong đất liền, nơi ít người nhập cư hơn và đông các gia đình da trắng hơn.

Thực tế, mỗi kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ chỉ có vài bang chiến trường, nơi quyết định ai sẽ thắng, vì hầu hết các bang đều đã có sẵn quan điểm của mình, có sẵn lựa chọn của mình.

Ông Trump đại diện Đảng Cộng hòa chiến thắng trong kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.

Do đó, mỗi chu kỳ mà đảng Dân chủ cầm quyền, họ lại có xu hưởng cởi mở hơn với tình trạng nhập cư, và ngược lại. Đảng Cộng hòa có xu hướng bảo thủ hơn cũng vì họ muốn hạn chế tình trạng nhập cư không kiểm soát làm họ mất phiếu bầu. Thực tế nếu dân nhập cư tràn về các bang chiến trường thì cơ hội của đảng Cộng hòa sẽ thấp đi nhiều và có thể họ phải thay đổi thế giới quan của mình.

Hiểu vấn đề từ bản chất, chúng ta sẽ hiểu tại sao lại có tình trạng hiện nay ở Mỹ. Tổng thống Donald Trump từ lâu nay vốn nổi tiếng với quan điểm chống nhập cư, xiết chặt biên giới, thậm chí ông muốn thay đổi hiến pháp để trẻ em sinh ra tại Mỹ không được tự động trở thành người Mỹ nữa.

Trump thắng áp đảo trong cuộc bầu cử tổng thống gần nhất, với những thông điệp mạnh mẽ chống lại tình trạng nhập cư không kiểm soát, với tuyên bố sẽ trục xuất hàng triệu người nhập cư, thậm chí đóng cửa biên giới với Mexico và Canada.

Chiến thắng của ông gây sốc với những người Dân chủ vì họ không ngờ được rằng đại đa số dân Mỹ thực sự cảm thấy quan điểm của Trump có lý và cần những thay đổi lớn để bảo vệ nước Mỹ. Trump là một nhân vật gây tranh cãi vì nhiều phát ngôn liên quan đến các chủ đề nhạy cảm, vậy mà ông vẫn chiến thắng vang dội như vậy vì quá nhiều người Mỹ cho rằng ông là một chính trị gia trung thực và quyết tâm bảo vệ các giá trị Mỹ.

Có nhiều quyết sách của Trump rất có tầm nhìn chứ không phải dân túy và vội vã như nhiều người nhầm tưởng, ví dụ quyết định của ông vào ngày 1/3 - đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ chính thức ở Mỹ. Mới nhìn có vẻ như quyết định này chỉ có tính hình thức, vì ai cũng biết điều này rồi. Tuy nhiên, Trump lường trước được xu hướng các ngôn ngữ khác sẽ mạnh dần lên ở Mỹ, đến thời điểm nhất định, số dân nói tiếng Anh chính thức có thể lại thành thiểu số ở Mỹ, và đó là một sự kiện tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm cho tương lai đất nước. Có thể Trump đã biết bài học lịch sử của Tần Thủy Hoàng và câu chuyện tháp Babel trong kinh thánh. Ngôn ngữ là sợi chỉ đỏ kết nối dân tộc, kết nối lịch sử.

Ngay sau khi đắc cử, Trump đã bắt đầu thực hiện những lời hứa tranh cử của mình, như tăng thuế, trục xuất người nhập cư,… Có nhiều việc ông chưa làm được như ông hứa, nhưng nói chung đều có những chuyển biến mạnh mẽ, tác động sâu rộng đến không chỉ xã hội Mỹ mà toàn thế giới.

Nhưng ở những bang của đảng Dân chủ như California, đa số dân muốn chống lại những chính sách này của đảng Cộng hòa. Những cuộc bố ráp bắt bớ, trục xuất người nhập cư làm cho nhiều cư dân các bang này cảm thấy rất bất mãn và họ biểu tình để chống lại.

Người dân ở bang California biểu tình chống chính sách trục xuất người nhập cư của Tổng thống.

Chắc chắn những cuộc biểu tình và trấn áp này sẽ không đi quá xa đến mức trở thành một cuộc cách mạng màu ở Mỹ. Các mâu thuẫn trong xã hội Mỹ, từ chủng tộc đến đảng phái, từ giai cấp đến vùng miền, đều chưa đủ lớn đến mức tạo ra một sự thay đổi. Vả lại, cơ chế chính trị Mỹ cho phép quốc gia này có khả năng tự chữa lành rất tốt.

Bài viết: Thiên Lương
Thiết kế: Thanh Nga

Thiên Lương