Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại TP Hồ Chí Minh

Tính đến năm 2025, cả nước có tổng cộng 327 hiện vật và nhóm hiện vật được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia. Riêng TP Hồ Chí Minh hiện sở hữu 17 bảo vật, đang được lưu giữ và bảo quản tại các thiết chế văn hóa như: Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh, Bảo tàng TP Hồ Chí Minh, Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh và trong sưu tập tư nhân của nhà sưu tập Phạm Gia Chi Bảo.

Đại diện lãnh đạo và đại biểu tham gia nghi thức cắt băng khai mạc. Ảnh: TTXVN

Đây là dịp hiếm có để công chúng chiêm ngưỡng trực tiếp những di sản quý hiếm, phản ánh chiều sâu văn hóa, kỹ năng chế tác thủ công và trình độ mỹ thuật đặc sắc của nhiều nền văn hóa cổ đại như Đông Sơn, Óc Eo, Champa, cho đến những giai đoạn hiện đại gắn liền với lịch sử đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước.

Trưng bày chuyên đề giới thiệu nhiều hiện vật có giá trị lịch sử và nghệ thuật nổi bật. Trong đó phải kể đến tượng Phật Đồng Dương (thế kỷ VIII–IX), tượng Nữ thần Devi (thế kỷ X), tượng thần Surya và Nữ thần Durga (thế kỷ VI - VIII), tượng Phật Sa Đéc (thế kỷ IV) là những tác phẩm điêu khắc đặc sắc thể hiện tư duy tôn giáo, mỹ học và kỹ thuật chế tác đá của các nền văn hóa cổ.

Bên cạnh các hiện vật cổ, không gian trưng bày còn giới thiệu các hiện vật có giá trị lịch sử đặc biệt gắn với cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc, như khuôn in Tín phiếu 5 đồng (1947), ấn triện “Lương Tài Hầu chi ấn”, cùng hai tác phẩm mỹ thuật tiêu biểu: “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí và “Thanh niên thành đồng” của họa sĩ Nguyễn Sáng – đại diện cho dòng tranh sơn mài và hội họa hiện đại Việt Nam.

Đặc biệt, tại sự kiện, ban tổ chức đã công bố Chõ gốm văn hóa Đông Sơn, một hiện vật trong sưu tập tư nhân của ông Phạm Gia Chi Bảo, vừa được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia vào năm 2024. Đây là bảo vật quốc gia đầu tiên thuộc sở hữu tư nhân tại TP Hồ Chí Minh, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công tác xã hội hóa việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Trưng bày chuyên đề lần này được thiết kế theo hình thức mở, ứng dụng công nghệ số và các giải pháp tương tác trực quan, giúp người xem dễ dàng tiếp cận và khám phá giá trị lịch sử, kỹ thuật và mỹ thuật của từng hiện vật qua các thời kỳ.

Thông qua công nghệ trình chiếu, thuyết minh số hóa và hệ thống tương tác thông minh, các hiện vật không còn là những khối đá vô tri hay hình ảnh trưng bày khô khan, mà trở nên sống động, có chiều sâu, kể lại những câu chuyện lịch sử hấp dẫn từ thời đại Hùng Vương, đến văn minh sông Mê Kông, từ thời Lý - Trần đến cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ.

Theo đại diện Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh, triển lãm không chỉ mang ý nghĩa học thuật sâu sắc mà còn là hoạt động văn hóa – giáo dục quan trọng, góp phần lan tỏa ý thức gìn giữ di sản trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Mỗi bảo vật là một chứng nhân lịch sử, một biểu tượng của bản sắc dân tộc và niềm tự hào về trí tuệ, tài hoa của người Việt qua các thời kỳ.

Triển lãm “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại TP Hồ Chí Minh” sẽ mở cửa đến hết ngày 10/8/2025, là một trong những điểm nhấn nổi bật của chuỗi hoạt động văn hóa - du lịch mùa hè do thành phố tổ chức. Sự kiện dự kiến thu hút đông đảo người dân, học sinh - sinh viên và du khách trong và ngoài nước.

Với cách tiếp cận mới mẻ, kết hợp giữa giá trị truyền thống và công nghệ hiện đại, trưng bày không chỉ là cơ hội để tiếp cận di sản mà còn là lời mời gọi công chúng cùng tham gia gìn giữ, bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Vũ Mạnh Chiến