Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và chủ thể sản xuất, kinh doanh chân chính

Các thiết bị đo trong kinh doanh có điều kiện (như kinh doanh vàng) cần đảm bảo chính xác và phải được kiểm định định kỳ.

Thời gian qua, tình hình vi phạm các quy định của pháp luật trong lĩnh vực quản lý Nhà nước ngành KH&CN diễn biến phức tạp. Nhất là một số lĩnh vực có ảnh hưởng lớn đến đời sống kinh tế - xã hội như: vi phạm pháp luật về chất lượng trong kinh doanh xăng dầu, dầu nhờn động cơ đốt trong và vàng trang sức; về ghi nhãn hàng hóa trong sản xuất kinh doanh phân bón; về đo lường trong sử dụng phương tiện đo nhóm 2; về an toàn bức xạ, hạt nhân và đo lường trong y tế.

Các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp có chiều hướng gia tăng và có tính chất phức tạp, đặc biệt là xâm phạm kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu...

Thanh tra chuyên ngành KH&CN có chức năng, phạm vi quản lý rộng, chuyên ngành phức tạp, có tính chuyên môn sâu.

Ông Nguyễn Xuân Kiên - Chánh Thanh tra Sở KH&CN cho biết, thanh tra chuyên ngành KH&CN có chức năng, phạm vi quản lý rộng, chuyên ngành phức tạp, có tính chuyên môn sâu và bao gồm các lĩnh vực: tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng; sở hữu trí tuệ; an toàn bức xạ và hạt nhân; hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo; phát triển tiềm lực KH&CN. Đây là các lĩnh vực tác động trực tiếp đến sức khỏe, đời sống của người dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Từ năm 2023, hoạt động thanh tra chuyên ngành KH&CN có nhiều đổi mới. Trong đó công tác thanh tra về triển khai nhiệm vụ nghiên cứu KHCN lần đầu được giao thực hiện. Qua thanh tra, lực lượng chuyên môn đã phát hiện một số bất cập trong công tác quản lý Nhà nước về tuyển chọn, xét duyệt đề tài, dự án cần phải khắc phục, chấn chỉnh kịp thời; kiến nghị chấm dứt hợp đồng đối với 1 tổ chức vi phạm hợp đồng trong triển khai nhiệm vụ.

Hoạt động thanh, kiểm tra theo nhiệm vụ tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh gắn liền với công tác tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật.

Với hoạt động kiểm tra theo nhiệm vụ tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, bên cạnh tuyên truyền pháp luật, lực lượng thanh tra Sở KH&CN cũng đã yêu cầu các cơ sở thực hiện kiểm định phương tiện đo đúng quy định, bảo đảm về đo lường, chu kỳ kiểm định; bổ sung nhãn hàng hóa trên sản phẩm. Ngoài hình thức xử phạt hành chính, cơ sở vi phạm còn phải thực hiện các biện pháp bổ sung, khắc phục hậu quả, như: Kiểm định lại phương tiện đo lường, ghi nhãn hàng hóa đúng và đầy đủ theo quy định...

Theo thông tin từ Sở KH&CN, năm 2024, thanh tra ngành đã chủ trì, phối hợp triển khai 5 cuộc kiểm tra về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu trí tuệ tại 76 tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Qua kiểm tra đã phát hiện, xử lý và kiến nghị xử lý vi phạm hành chính 25 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền hơn 140 triệu đồng; chủ trì, phối hợp thực hiện 2 cuộc thanh tra, kiểm tra về xâm phạm quyền sỡ hữu trí tuệ...

Năm 2024, Thanh tra Sở KH&CN đã chủ trì, phối hợp triển khai 5 cuộc kiểm tra về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu trí tuệ tại 76 tổ chức, cá nhân.

Những con số đó khẳng định công tác thanh tra chuyên ngành KHCN đang được triển khai thực hiện hiệu quả, đúng hướng, phù hợp với tình hình thực tiễn trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn về quy định mới; nguồn nhân lực và tình hình vi phạm trong lĩnh vực liên quan đến công tác quản lý nhà nước của ngành.

Chị Phạm Thị Sinh - chủ cửa hàng kính thuốc trên địa bàn TP Hà Tĩnh cho hay: "Qua làm việc với thanh tra ngành KH&CN, chúng tôi được tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn việc chấp hành các quy định của Nhà nước. Từ đó giúp chúng tôi thực hiện tốt, chấp hành các quy định pháp luật về tiêu chuẩn, chất lượng và công tác kiểm định thiết bị trong kinh doanh kính thuốc; tạo dựng niềm tin cho khách hàng".

Sở KH&CN thanh tra hoạt động sản xuất, kinh doanh phân bón nhằm bảo vệ quyền lợi được sử dụng sản phẩm chất lượng cho nông dân.

Ông Nguyễn Xuân Kiên - Chánh Thanh tra Sở KH&CN khẳng định: "Chúng tôi đã xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra sát với thực tiễn địa phương. Theo đó, ngoài tập trung thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng của các đơn vị trực thuộc, còn đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn, kỹ thuật, quy tắc quản lý ngành, lĩnh vực đối với tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý của Sở KH&CN. Nội dung thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm. Qua đó phòng ngừa và phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, kiến nghị chấn chỉnh, khắc phục những bất cập, sơ hở trong quản lý, trong ban hành chính sách, pháp luật.

Đồng thời, tiếp tục phối hợp tổ chức các đợt thanh tra để tạo ra sức mạnh trong đấu tranh với các hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh; góp phần chống gian lận thương mại trên địa bàn…"

Thanh tra Sở KH&CN cũng nghiên cứu sáng tạo, thực hiện nhiều phương pháp thanh tra mới: tiến hành khảo sát, trinh sát trước khi thanh tra để nắm rõ đối tượng cũng như các thủ đoạn gian lận; thanh tra bí mật, bất ngờ tại các cơ sở không theo quy luật; thực hiện thanh tra về chất lượng hàng hóa đối với các nhóm ngành hàng do sở ngành khác quản lý trực tiếp…

Dương Chiến