Bảo vệ trẻ em yếu thế trong xã hội

BHG - Hiện nay, toàn tỉnh có 275 trường hợp trẻ mồ côi cha hoặc mẹ, người còn lại bỏ đi khỏi địa phương khiến các em không chỉ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà còn khó có thể thực hiện được các thủ tục hưởng trợ giúp xã hội theo quy định. Thực tế trên đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh phí thực hiện hoàn tất thủ tục hưởng chế độ trợ giúp xã hội đối với trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh.

Trung tâm Công tác xã hội tỉnh đã trở thành mái nhà chung nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Năm 2021, bố không may ung thư qua đời, Ma Văn Vũ (sinh năm 2006), thôn Trung Sơn, xã Hữu Sản (Bắc Quang) khi ấy mới 15 tuổi trở thành trụ cột trong gia đình; bởi nhiều năm trước đó, mẹ em đã bỏ đi khỏi địa bàn cư trú. Bố mất, đồng nghĩa với giấc mơ đến trường của Vũ dang dở. Từ đây, thay đấng sinh thành trở thành người bố, người mẹ trong gia đình, một mình Vũ bươn trải đủ thứ nghề làm thuê, cuốc mướn để nuôi 2 em nhỏ đang tuổi ăn học là Ma Thị Linh (sinh năm 2008) và Ma Văn Thương (sinh năm 2011). Thấu hiểu hoàn cảnh của các em, năm 2022, cấp ủy, chính quyền xã Hữu Sản đã vận động xã hội hóa số tiền 75 triệu đồng hỗ trợ Vũ xóa nhà tạm, xây dựng nhà ở kiên cố; vận động các nhà hảo tâm tặng nhu yếu phẩm thiết yếu nhằm giúp 3 anh em Vũ vơi bớt khó khăn trong cuộc sống. Riêng Công an xã Hữu Sản đã nhận đỡ đầu các em. Tuy nhiên, để giúp các em được hưởng chế độ trợ giúp xã hội theo quy định của Nhà nước vẫn là bài toán khó...

Theo số liệu thống kê của Sở Tư pháp: Hiện, toàn tỉnh có 172 gia đình có 275 trẻ mồ côi cha hoặc mẹ, người còn lại bỏ đi khỏi địa phương (từ 24 tháng trở lên). Do mất nguồn nuôi dưỡng từ cha mẹ, họ hàng thân thiết cơ bản cũng thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo nên đời sống của trẻ rơi vào hoàn cảnh khó khăn, thậm chí đặc biệt khó khăn. Trong khi đó, các em không có khả năng hoàn tất thủ tục hồ sơ hưởng chính sách trợ giúp xã hội. Căn cứ theo Khoản 1, Điều 5, Nghị định 20, ngày 15.3.2021 của Chính phủ quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội thì những trường hợp mồ côi cha hoặc mẹ, người còn lại bỏ đi khỏi địa bàn cư trú phải được tuyên bố mất tích theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, chi phí cho việc đăng, phát thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú trên các phương tiện thông tin đại chúng do người yêu cầu đăng tin chịu toàn bộ chi phí (theo quy định tại Điều 384 – 390 Bộ Luật Tố tụng Dân sự). Như vậy, việc tuyên bố một người mất tích ngoài đảm bảo các điều kiện để tuyên bố mất tích còn phát sinh về kinh phí, thủ tục, người thực hiện. Với những trẻ em có hoàn cảnh khó khăn khó có thể chi trả cho việc thông báo mất tích và không thể trực tiếp thực hiện các thủ tục để cơ quan chức năng giải quyết chế độ trợ cấp xã hội hàng tháng theo quy định. Hệ lụy có thể khiến trẻ dễ bị xâm hại, dụ dỗ làm việc trái pháp luật khi rơi vào hoàn cảnh cuộc sống khó khăn...

Giám đốc Sở Tư pháp, Trương Huy Huân cho biết: Nhằm góp phần đảm bảo thực hiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ những đối tượng yếu thế trong xã hội, nhất là trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; Sở Tư pháp đã phối hợp với Sở Lao động – TB&XH xây dựng Nghị quyết hỗ trợ kinh phí thực hiện hoàn tất thủ tục hưởng chế độ trợ giúp xã hội đối với trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh để trình HĐND tỉnh xem xét, quyết định. Khi được phê duyệt, Nghị quyết hướng tới mục tiêu: Hỗ trợ kinh phí thông báo tìm kiếm người bị yêu cầu tuyên bố mất tích đối với nhóm trẻ em có cha hoặc mẹ biệt tích 2 năm liền trở lên và lệ phí tòa án (nếu có) để làm cơ sở hưởng chế độ trợ giúp xã hội. Đồng thời, hỗ trợ trẻ hoàn tất các thủ tục hành chính để hưởng chính sách trợ giúp xã hội theo quy định của pháp luật và thực hiện các hoạt động trợ giúp pháp lý khác cho trẻ.

Hiện nay, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh (Sở Lao động – TB&XH) đã trở thành mái nhà chung, “sưởi ấm” những phận đời bất hạnh; trong đó, có 47 trẻ em mồ côi trên tổng số 70 đối tượng mà Trung tâm đang quản lý, chăm sóc và nuôi dưỡng. 100% trẻ em trong độ tuổi được đến trường và thụ hưởng các chế độ chính sách của Nhà nước. Không phụ sự kỳ vọng của các cán bộ Trung tâm – những người được ví như cha, mẹ thứ hai của trẻ; nhiều em đã vượt khó, vươn lên trong cuộc sống, trở thành con ngoan, trò giỏi, người công dân có ích cho xã hội. Năm học 2022 – 2023, Trung tâm Công tác xã hội có 13 trẻ đạt danh hiệu học sinh tiên tiến. Nhiều em trưởng thành từ mái nhà chung đã nêu gương sáng, truyền cảm hứng vượt lên số phận để thế hệ sau tiếp bước. Điển hình như em: Đoàn Văn Cường, nhân viên kỹ thuật Trung tâm Viễn thông Hoàng Su Phì; Hoàng Thị Nhớ, điều dưỡng viên, Bệnh viện Đa khoa tỉnh; Viên Thị Thơm, giáo viên Trường Tiểu học Thái An (Quản Bạ)...

Bài, ảnh: THU PHƯƠNG