BÁO XUÂN 2025: Người Mường xây dựng cuộc sống mới trên Cao nguyên

Bản Mường hôm nay ngày càng khởi sắc

Huyện Di Linh gồm có 19 xã, thị trấn, trong đó đồng bào dân tộc Mường sống tập trung ở Thôn 7, xã Tân Lâm và Thôn 6, xã Hòa Nam. Như đã hẹn với chi bộ, Ban Nhân dân thôn, ông Xa Thanh Hòa - Bí thư Chi bộ Thôn 6, xã Hòa Nam và ông Đinh Công Nhậy - Trưởng bản, người có uy tín của xã đã sớm có mặt tại hội trường thôn hồ hởi đón tiếp chúng tôi. Ông Đinh Công Nhậy cho biết: Nghe tiếng gọi của Đảng, Nhà nước “Tất cả vì dòng điện ngày mai”, bà con người Mường đã nhường lại đất đai tại khu vực lòng hồ sông Đà để xây dựng công trình thủy điện Hòa Bình, đồng thời di dời lên khu tái định cư xã Hào Lý, huyện Đà Bắc. Do đất chật người đông, điều kiện phát triển sản xuất gặp nhiều khó khăn, nên một số hộ dân tộc Mường đã làm đơn xin chính quyền đi làm kinh tế tại xã Tân Hiệp, huyện Thanh Hóa (Long An). Do đã quen với cuộc sống, tập quán canh tác của người miền núi nên khi sống ở vùng đồng bằng với 3 tháng mùa nước nổi, người dân cảm thấy không phù hợp nên đã di dời nhiều nơi. Mãi đến năm 1991, ông Đinh Công Tích một lần nữa dẫn bà con dân tộc Mường lên cao nguyên Di Linh. Tại đây, bà con đã tập trung khai hoang trồng hoa màu lấy ngắn nuôi dài để phát triển cây cà phê, đốt than làm củi để bán, trao đổi các mặt hàng nhu yếu phẩm… “Năm 2003, bà con được Nhà nước hỗ trợ kinh phí làm nhà ở, tập huấn, áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất và rồi có nguồn thu từ cây cà phê, nên người dân đã được an cư lạc nghiệp, cuộc sống ngày càng ổn định và phát triển”, ông Đinh Công Nhậy nhớ lại.

Ngoài cây trồng chủ lực cà phê, người Mường đã chú trọng đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi để nâng cao thu nhập

Ông Xa Thanh Hòa - Bí thư Chi bộ Thôn 6 cho biết: “Thôn 6 được công nhận là một trong những thôn kiểu mẫu của xã và tiếp tục xây dựng nông thôn mới nâng cao; đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị thôn có 80% là người Mường đảm nhiệm, từ Bí thư, Trưởng thôn, Trưởng Ban Công tác Mặt trận thôn… đều là nguời Mường; kinh tế người dân ngày càng phát triển ổn định. Trong số 62 hộ người Mường giờ chỉ còn 1 hộ nghèo, 4 hộ cận nghèo; có 17 hộ giàu, 19 hộ khá; mỗi hộ có 1,5 ha đất sản xuất trở lên. Với chủ trương đúng, những năm qua, bản Mường đã xuất hiện nhiều gia đình cán bộ, đảng viên và người dân sản xuất giỏi, mỗi hộ dân có nguồn thu với sản lượng từ 6-17 tấn cà phê nhân/năm. Tiêu biểu như các hộ gia đình ông Xa Thanh Hòa, Đinh Công Sáng, Đinh Công Chiến, Bùi Văn Hiếu, Đinh Tiến Giáp… Nếu năm 2022, thu nhập bình quân đầu người của người Mường đạt 60 triệu đồng/người/năm thì đến nay với giá cà phê ổn định ở mức cao nên đã đạt 80 triệu đồng/người/năm và nhiều hộ đã đầu tư kinh phí xây dựng ngôi nhà “mái Thái” có trị giá từ 800-1,4 tỷ đồng”.

Tương tự, từ năm 1990, nhiều hộ người Mường ở huyện Lạc Sơn (Hòa Bình) cũng vào Thôn 7, xã Tân Lâm sinh cư lập nghiệp. Theo thống kê, đến nay người Mường ở xã Tân Lâm có khoảng 80 hộ, với trên 440 nhân khẩu và có tổng diện tích đất sản xuất trên 22 ha, hộ ít nhất là 4 sào và nhiều nhất trên 2 ha. Ngoài cây trồng chủ lực cà phê, bà con còn phát triển các mô hình trồng xen sầu riêng, mít, bơ, dổi và trồng dâu, nuôi tằm.

Trao đổi với chúng tôi, Bí thư Chi bộ Thôn 7, xã Tân Lâm Hoàng Công Trọng nhấn mạnh về vai trò đầu tàu, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong Phong trào Xây dựng nông thôn mới. Đến nay, thôn đã hoàn thành các tiêu chí trong bộ tiêu chí về Chương trình xây dựng Nông thôn mới. Bà con người Mường ở xã Tân Lâm trong thời gian qua luôn tích cực tham gia Phong trào Xây dựng nông thôn mới tại địa phương. Ngoài nguồn vốn chương trình, dự án đầu tư của Nhà nước, đồng bào dân tộc Mường còn tham gia hiến đất, cây trồng, tiền của và góp công lao động làm đường giao thông nông thôn, đường ngõ xóm, đường hẻm. Cụ thể, chỉ tính riêng trong năm 2024, chi bộ, Ban Nhân dân thôn đã vận động các hộ dân tự đóng góp gần 1 tỷ đồng làm 6 tuyến đường hẻm, ngõ xóm với tổng chiều dài trên 1.000 m.

Những cô gái Mường với trang phục truyền thống mừng vụ mùa bội thu

Ông Bùi Văn Sòn - Trưởng bản Mường, xã Tân Lâm phấn khởi: “Được sự quan tâm của Nhà nước thông qua các chương trình, dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, người dân tộc Mường chúng tôi rất vui mừng, đồng thời tuyên truyền, vận động bà con chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham gia tích cực các cuộc vận động, phong trào phát động của chính quyền các cấp để cùng chung tay xây dựng cuộc sống mới ngày càng văn minh và giàu đẹp. Điều đáng mừng là hiện nay toàn thôn, bản không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo chỉ còn 3 hộ, có 30 hộ có cuộc sống khá giả và tổng số nhà ở kiên cố chiếm tỷ lệ 80%”.

Đến thăm một số hộ gia đình ở các thôn, bản, chúng tôi chứng kiến niềm phấn khởi đều hiện lên rạng ngời trên mỗi khuôn mặt của bà con và họ đều bày tỏ: Nhờ 2 năm nay, giá cả thị trường cà phê ổn định ở mức cao, nên cuộc sống của người nông dân trồng cà phê cũng vơi bớt sự khó khăn, nhiều hộ còn khó khăn có điều kiện vươn lên thoát nghèo, có hộ gia đình có thêm điều kiện chăm lo cho các con ăn học và mua sắm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình…

Kinh tế gia đình ổn định, đồng bào Mường luôn ý thức duy trì tổ chức các hoạt động văn hóa nhằm bảo tồn giá trị bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc; tổ chức đón Tết Độc lập (mùng 2/9), Tết Cổ truyền và Lễ Khai hạ… Qua đó, góp phần vừa trao truyền bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Mường cho thế hệ mai sau vừa tham gia giao lưu văn hóa và quảng bá nét độc đáo bản sắc văn hóa của dân tộc Mường với cộng đồng các dân tộc trên cao nguyên.

Chia tay các bản Mường trên cao nguyên, chúng tôi cảm nhận nhịp sống mới đang tràn về với từng thôn, bản, từng mái nhà của người dân tộc Mường nói riêng và bà con trên cao nguyên nói chung như xua tan đi cái giá lạnh của mùa đông. Người dân bản Mường hồ hởi, tự tin bước vào xuân Ất Tỵ 2025, với ước vọng sẽ có thêm nhiều niềm hân hoan đến với người dân trên mọi miền Tổ quốc.

NDONG BRỪM