Bất cập chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt với xe hybrid và ô tô chuyên dùng

Có trường hợp ô tô thương mại trong nước được ra nước ngoài để cải tạo thành xe chuyên dùng rồi nhập khẩu lại về Việt Nam nhằm tránh thuế.

Trong văn bản góp ý dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) với mặt hàng xe ô tô, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết về thuế suất đối với xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện (dòng xe hybrid), dự thảo hiện đã có quy định thuế suất thấp hơn, bằng 70% xe xăng tương ứng đối với xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện nhưng yêu cầu phải có nạp điện bằng hệ thống sạc riêng.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp, dòng xe hybrid (ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện) có hai hình thức: (1) có hệ thống sạc điện riêng; (2) không có hệ thống sạc điện riêng.

Quy định như dự thảo hiện mới chỉ đề cập đến loại thứ nhất là xe hybrid có hệ thống sạc điện riêng. Điều này được hiểu rằng các xe hybrid loại thứ hai không có hệ thống sạc điện riêng sẽ chịu thuế suất bằng với xe chạy xăng tương ứng.

"Điều này chưa thực sự hợp lý vì xe ô tô hybrid không có hệ thống sạc điện riêng vẫn có tác dụng giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch và là bước chuyển tiếp sang xe chạy thuần điện, trong quá trình trạm và công nghệ sạc điện chưa đủ thuận tiện cho người tiêu dùng", văn bản VCCI nêu.

Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm chính sách khuyến khích dòng xe hybrid không có hệ thống sạc điện riêng, với thuế suất thấp hơn thuế đối với xe chạy xăng tương ứng.

Liên quan đến chính sách về khấu trừ thuế và hoàn thuế, Điều 9.2 của dự thảo quy định: “Người nộp thuế sản xuất hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt bằng nguyên liệu đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, nếu có chứng từ hợp pháp thì được khấu trừ số thuế đã nộp đối với nguyên liệu khi xác định số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp ở khâu sản xuất.”

Như vậy, để được khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện: (1) hàng hóa đầu ra thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt; (2) nguyên liệu đầu vào thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

VCCI cho biết trên thực tế phát sinh trường hợp các doanh nghiệp sản xuất ô tô chuyên dùng hiện không được khấu trừ thuế và hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt đầu vào.

Để sản xuất ô tô chuyên dùng, các doanh nghiệp thường sẽ dựa trên một số dòng xe thương mại phổ thông. Ví dụ, xe cứu thương được sản xuất trên nền xe chở người 9 hoặc 12 chỗ, xe chở tiền được sản xuất trên nền xe chở người 7 chỗ.

Các loại xe chở phạm nhân, xe tang lễ, xe chạy trong khu vui chơi, xe chở học sinh, xe chuyên dụng khác đều được sản xuất từ những dòng xe thương mại phổ thông.

"Quá trình sản xuất này có đầu vào là xe thương mại phổ thông, thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Đầu ra là xe chuyên dùng, không thuộc diện chịu thuế", VCCI nêu rõ.

Như vậy, căn cứ vào Điều 9.2 của dự thảo thì các doanh nghiệp này chỉ đáp ứng điều kiện (2) mà không đáp ứng điều kiện (1). Do đó, các doanh nghiệp này không được khấu trừ thuế hay hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt.

VCCI nhấn mạnh chính sách này tác động rất tiêu cực đến sản xuất và sử dụng ô tô chuyên dùng tại Việt Nam, bởi giá bán các loại phương tiện này trên thị trường bị đẩy lên cao do khoản thuế tiêu thụ đặc biệt đầu vào không được khấu trừ và hoàn thuế.

Do chi phí thuế sản xuất trong nước cao trong khi hàng hóa tương tự sản xuất tại nước ngoài nhập khẩu vào Việt Nam không phải chịu thuế nên các doanh nghiệp trong nước không thể cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu.

"Thậm chí, có trường hợp đưa ô tô thương mại trong nước ra nước ngoài để cải tạo thành xe chuyên dùng rồi nhập khẩu lại về Việt Nam nhằm tránh thuế", VCCI nêu rõ bất cập.

Trong khi đó, sản xuất xe chuyên dùng là thị trường ngách mà nhiều doanh nghiệp cơ khí của Việt Nam có thế mạnh dựa trên sự chăm chỉ và khả năng sáng tạo của công nhân và kỹ sư người Việt.

Đây cũng là những doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất có quy mô vừa và nhỏ rất cần môi trường chính sách công bằng để có thể cạnh tranh với hàng hóa từ nước ngoài.

Với các lý do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung trường hợp khấu trừ và hoàn thuế đối với việc sử dụng xe ô tô thương mại để sản xuất xe ô tô chuyên dùng.

Tại văn bản này, VCCI cũng dẫn kiến nghị của một số doanh nghiệp cần làm rõ khái niệm xe ô tô vừa chở người, vừa chở hàng trong dự thảo hoặc có thể bỏ khái niệm này mà dẫn chiếu đến quy định về phân loại xe của Bộ Giao thông vận tải để thuận tiện cho quá trình áp dụng.

Ngoài ra, dự thảo luật chỉnh sửa thuế suất áp dụng lên xe ô tô pick-up (xe bán tải) chở hàng cabin kép tại điểm d, khoản 4, Điều 8. Theo đó, mẫu xe bán tải có dung tích xi lanh từ 2,5 lít trở xuống sẽ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt bằng 60% của xe dưới 9 chỗ ngồi cùng dung tích, tương đương mức thuế là 30%, thay vì mức 15% hiện hành, sẽ khiến loại xe này tăng giá.

Trước quy định này, nhiều ý kiến mong đợi giá xe bán tải cabin đôi cần được duy trì ở mức hợp lý, phù hợp túi tiền, tốt hơn cho người dân bình dân.

Trâm Anh