Dân buôn đá quý đánh giá Lục Yên (Yên Bái) là một trong những vùng đất có trữ lượng đá quý lớn và chất lượng nhất nhì cả nước.
Đặt chân đến chợ đá quý Lục Yên, du khách có thể dễ dàng tìm thấy những viên đá hay món đồ trang sức thành phẩm từ đá phù hợp với túi tiền của mình - dao động từ vài trăm nghìn tới hàng tỷ đồng.
Chợ đá quý Lục Yên nằm ngay trung tâm huyện Lục Yên, cách thành phố Yên Bái khoảng 100km.
Chợ mở cửa vào các buổi sáng hàng ngày, có mái che nhưng khá đơn sơ. Mỗi quầy hàng là 1-2 chiếc bàn gỗ với đủ các loại đá từ thô sơ đến thành phẩm.
Chợ có hơn 200 gian hàng và đi vào hoạt động từ những năm 1990 khi phong trào khai thác đá quý bắt đầu nổi lên ở Lục Yên.
Một tiểu thương ở chợ đá quý Lục Yên cho biết, những ngày thời tiết nắng ráo là thời điểm thuận lợi nhất cho việc xem và chọn đá.
Khách đến chợ có cả dân buôn đá và du khách. Họ tới từ các tỉnh trong Nam ngoài Bắc, thậm chí nhiều khách người nước ngoài cũng tới đây tìm đá.
Các chị em thường ngồi quầy bán đá, trong khi chồng họ ngồi ở phía bên kia đường vừa để bảo vệ vừa tìm kiếm nguồn hàng để giao dịch.
Có gia đình tới 5-7 người ngồi ở đây bán hàng.
Những viên đá trong, sáng, có độ lấp lánh được đánh giá cao hơn những viên mờ.
Sản phẩm được bày bán ở chợ chủ yếu là các loại đá ruby, spinel, sapphire... có giá dao động từ vài trăm nghìn tới vài chục triệu đồng. Những viên đá có giá từ trăm triệu trở lên thường được giao dịch riêng khi khách có nhu cầu.
Tổng giá trị mỗi quầy hàng ở đây giao động từ vài chục triệu đồng tới hàng tỷ đồng.
Những tay buôn đá trẻ tuổi nổi lên rất nhiều ở Lục Yên. Thậm chí họ còn là những người sành sỏi, có khả năng đánh giá đá rất tốt.
Dân buôn thường dùng đèn để soi, đánh giá mỗi viên đá. Giá trị của viên đá phụ thuộc vào loại đá, đá già hay đá non, độ trong sáng bóng...
Đá quý được bày bán công khai nhưng tình trạng trộm cắp rất hi hữu, có chăng chỉ là trộm vặt, một tiểu thương cho hay.
An ninh ở chợ đá quý rất tốt nên chủ hàng hoàn toàn có thể bỏ bàn đá của mình để sang quầy khác trò chuyện mà không sợ mất hàng.
Một người nước ngoài đang xem đá ở chợ Lục Yên.
Thanh niên này tỏ ra rất sành sỏi khi trả giá một viên đá từ 4 triệu đồng xuống 500 nghìn.
Chợ được lắp camera khắp nơi để phòng trường hợp trộm cắp, bán hàng giả.
Cạnh chợ đá quý Lục Yên là con phố kinh doanh đá quý, khách sạn.
Một nhóm tay buôn mua chung nhau một hòn đá thô có giá 500 nghìn và chặt công khai để xem bên trong có đá quý hay không.
Ông Nguyễn Quốc Dân - Chủ tịch Hiệp hội Đá quý Lục Yên cho biết, chợ đá quý được thành lập từ những năm 1990 và hoạt động cho đến nay. Chợ có khoảng 200 quầy hàng. Chi phí xây dựng mỗi quầy khoảng 1,6 triệu đồng, được chia đều cho các tiểu thương đăng ký và hàng tháng không phải nộp thêm bất cứ chi phí nào.
Ông Dân cũng cho biết, tuy buôn bán mặt hàng có giá trị cao nhưng an ninh ở chợ rất tốt, hiếm khi xảy ra trường hợp mất mát, trộm cắp. Khách hàng mua đá tại chợ, nếu phát hiện hàng giả có thể liên hệ với ban quản lý chợ để xác minh sự việc. Tinh thần của ban quản lý là kiên quyết xử lý những trường hợp buôn bán gian lận, lừa bịp, trà trộn đá nhân tạo.
Nguyễn Thảo - Ngọc Trang