Bầu cử Mỹ 2024: Ông Trump đặt cược vào 'quân bài' biên giới

Lựa chọn bằng trực giác

Ông Donald Trump quay lưng lại với đám đông và nhìn chằm chằm vào màn hình. Tiếng nhạc đáng ngại vang lên. Trong một phút rưỡi tiếp theo, cựu Tổng thống Mỹ và khán giả của ông ở bang Atlanta đứng im lặng xem các đoạn phim, những bản tin về người nhập cư không có giấy tờ phạm tội khủng khiếp.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một buổi vận động tranh cử tại bang New Hampshire, nơi ông nêu bật vấn đề nhập cư mà ông tin là quan trọng nhất đối với cử tri. Ảnh: Reuters

Khi đoạn phim kết thúc, ông Donald Trump đã nói to những gì đã nói riêng với các cố vấn của mình trong nhiều tuần, rằng, theo quan điểm của ông, nhập cư là vấn đề “số 1” trong cuộc bầu cử năm 2024. “Điều đó đánh bại nền kinh tế. Đối với tôi, điều đó đánh bại tất cả”, ông nói về vấn đề nhập cư.

Trong những tuần cuối cùng của chiến dịch tranh cử năm nay, ông Trump đang hành động theo trực giác, nhấn mạnh vào lời lẽ mà ông tin là đã giúp mình giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2016 và sử dụng vấn đề nhập cư và biên giới để làm cốt lõi cho thông điệp kết thúc gửi tới cử tri.

Nhưng, có một vấn đề, các lựa chọn bản năng đó trái ngược với dữ liệu và với một số cố vấn của ông Trump.

Ông Trump đã nói với các phụ tá rằng ông đã đánh bại bà Hillary Clinton vào năm 2016 nhờ vấn đề biên giới nhưng vào năm 2020, biên giới đã được “sửa chữa” - tình trạng vượt biên trái phép đã giảm xuống mức thấp đáng kể, một phần là do đại dịch COVID-19, vì vậy ông không thể sử dụng nó như một vấn đề chống lại ứng cử viên Joe Biden trong cuộc bầu cử năm đó.

Nhưng, lúc này, cựu Tổng thống Mỹ cho rằng vấn đề nhập cư sẽ tạo ra thông điệp chính trị mạnh mẽ hơn bao giờ hết, sau mức kỷ lục về số lượng người vượt biên dưới thời chính quyền Biden - Harris và sau khi ông góp phần hủy bỏ dự luật an ninh biên giới lưỡng đảng mà chính quyền đương nhiệm đã cố gắng thông qua.

Ông Trump gặp gỡ các nhân viên tuần tra biên giới tại bang Arizona. Ảnh: New York Times

Dù vậy, các cuộc khảo sát, cả công lẫn tư, đều không ủng hộ lý thuyết về cuộc đua của ông Trump. Người bỏ phiếu thường xếp hạng nền kinh tế và chi phí sinh hoạt cao là vấn đề quan trọng nhất của họ.

Theo cuộc thăm dò toàn quốc mới nhất của NBC News, các cử tri nhiều khả năng sẽ ủng hộ một ứng cử viên mà họ cảm thấy đang nỗ lực giải quyết vấn đề chi phí cao. Khoảng 2/3 số cử tri cho biết họ có nhiều khả năng ủng hộ một ứng cử viên “ủng hộ việc mở rộng sản xuất dầu và khí đốt tự nhiên trong nước để giảm giá khí đốt, năng lượng”, và 61% cho biết họ ủng hộ một ứng cử viên “muốn giúp kiểm soát lạm phát bằng cách đánh thuế các tập đoàn lớn đang đạt được lợi nhuận kỷ lục”.

Niềm tin kiên định của ông Trump

Ông Trump luôn lấy năng lượng từ các cuộc mít tinh của mình. Phản ứng về vấn đề nhập cư mà cựu tổng thống nhận được ở đó đã giúp thuyết phục ông rằng vấn đề này tốt hơn cho ông so với nền kinh tế. Khi bắt đầu một bài diễn thuyết về nhập cư, ông trở nên hoạt bát, hoa mỹ. Sự khác biệt cũng đến trong cách khán giả và báo chí phản ứng. So với phản ứng mà ông nhận được khi ông nói về giá thực phẩm, thuế hoặc thuế quan, vấn đề nhập cư nhận được nhiều sự chú ý hơn.

Theo một người thân cận với ông Trump, cựu tổng thống đã nhiều lần đề cập với các đồng minh rằng ông nghĩ đám đông sẽ “chán” khi ông nói quá nhiều về nền kinh tế. Và, ông mới có thêm một lý do để tập trung vào vấn đề nhập cư: Việc phản đối tình trạng nhập cư bất hợp pháp đã cứu mạng ông.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump được mật vụ che chắn đưa ra xe với khuôn mặt đầy máu sau khi bị ám sát hụt tại Butler, bang Pennsylvania, ngày 13/7. Ảnh: Reuters

Tại Butler, bang Pennsylvania hồi tháng 7, ông Trump quay đầu nhìn vào biểu đồ về các điểm vượt biên trái phép trên màn hình vào đúng thời điểm viên đạn của một kẻ ám sát bắn sượt hộp sọ của ông chỉ vài cm và xuyên qua tai ông. Cựu tổng thống vì thế đã trao cho biểu đồ và vấn đề mà nó minh họa hôm đó một địa vị gần như huyền thoại. “Điều đó đã cứu mạng tôi”, ông Trump nói với đám đông khi vận động tranh cử ở Aurora, bang Colorado.

Một số người trong quỹ đạo của ông Trump, như cố vấn có ảnh hưởng của ông là Stephen Miller, hoàn toàn ủng hộ bản năng của ông trong việc nhấn mạnh vấn đề nhập cư. Song, những đồng minh khác lo ngại rằng một số lời lẽ cực đoan hơn của ông - như tuyên bố vô căn cứ rằng người di cư Haiti đang ăn thịt mèo và chó - có nguy cơ đánh mất những cử tri ôn hòa mà ông cần sự ủng hộ.

Dù vậy, ông Trump tiếp tục thúc đẩy các cố vấn đưa ra nhiều nội dung về nhập cư hơn và họ đang tuân thủ. Ông Miller - người cứng rắn nhất trong số những người theo đường lối cứng rắn về nhập cư - đã bay thường xuyên hơn trên chuyên cơ của ông Trump kể từ mùa hè và đóng vai trò lớn trong việc định hình thông điệp kết thúc của cựu tổng thống.

Tháng trước, ông Trump đã có ý định đến thăm Springfield, bang Ohio, sau khi tung tin đồn vô căn cứ rằng người di cư Haiti ở đó đang ăn thịt thú cưng của cư dân thành phố. Ohio không được coi là một bang chiến trường, nhưng ông Trump nghĩ rằng sẽ có sức mạnh chính trị nếu xuất hiện để nêu bật những nguy cơ của tình trạng nhập cư không có giấy tờ. (Những người nhập cư được đề cập đã ở Mỹ một cách hợp pháp, bao gồm nhiều người đủ điều kiện được hưởng quy chế bảo vệ tạm thời sau khi chạy trốn khỏi bạo lực và hỗn loạn ở Haiti).

Ông Trump, trên cương vị Tổng thống Mỹ, đến thăm một phần bức tường biên giới Mỹ - Mexico tại bang Arizona, năm 2020. Ông đã cho dựng tường rào dọc biên giới phía nam nhằm ngăn người nhập cư trái phép. Ảnh: New York Times

Nhưng, sau khi các mối đe dọa đánh bom đóng cửa các trường học ở Springfield và các mối đe dọa đối với người Haiti tăng vọt, các quan chức đảng Cộng hòa tại địa phương đã cầu xin ông tránh xa Springfield để tránh gây thêm hỗn loạn cho một thành phố vốn đã chịu nhiều căng thẳng. Thống đốc Ohio, Mike DeWine - một đảng viên Cộng hòa, thậm chí còn lên án ông Trump vì “bôi nhọ những người Haiti cần cù”.

Nhiều người trong nhóm vận động của ông Trump vì thế đã nghĩ rằng chuyến thăm Springfield có thể gây hại chính trị nhiều hơn là có lợi. Thay vì đến Springfield, động thái thỏa hiệp của cựu tổng thống là ông có bài phát biểu tại Aurora, bang Colorado, một thành phố mà ông đã sử dụng để phóng đại những tác hại do các băng đảng di cư gây ra. Giống như Ohio, Colorado không phải là một bang chiến trường, nhưng ông Trump đã quyết tâm thực hiện chuyến thăm để nêu bật vấn đề hàng đầu của ông.

Mọi ngả đường đều dẫn về vấn đề nhập cư

Phát biểu tại Colorado vào ngày 11/10, ông Trump đã nhấn mạnh mong muốn sử dụng “Đạo luật Kẻ thù người ngoài hành tinh” - được sử dụng lần cuối trong Thế chiến II nhằm đưa những người gốc Nhật vào các trại tập trung - để trục xuất những thủ lĩnh băng đảng. Luật này cho phép viên chức thực hiện các cuộc trục xuất toàn diện những người từ các quốc gia đã xâm lược hoặc đang có chiến tranh với Mỹ.

Cuộc đua giữa ông Trump và bà Harris sẽ được phân định vào ngày bầu cử chính thức 5/11. Ảnh: NBC

Dù Tòa án Tối cao đã duy trì những cách sử dụng luật trong quá khứ, nhưng không rõ liệu các thẩm phán có cho phép một tổng thống mở rộng luật này để bao gồm hoạt động của băng đảng ma túy, vốn trái ngược với các hành động của một chính phủ nước ngoài hay không.

Ngay cả khi nói về nền kinh tế, ông Trump vẫn có xu hướng đưa quan điểm của mình trở lại vấn đề nhập cư. Khi tờ New York Times hỏi ủy ban vận động tranh cử của ông Trump về kế hoạch giảm chi phí nhà ở, câu trả lời mà tờ báo này nhận được là việc trục xuất hàng loạt sẽ làm tăng nguồn cung nhà ở và do đó giảm chi phí. Khi được yêu cầu giải thích về trọng tâm của ông Trump trong những ngày cuối của cuộc đua, một phát ngôn viên của cựu tổng thống, Brian Hughes, cho biết: "Tổng thống Trump thừa nhận một cách đúng đắn rằng biên giới dễ bị xâm phạm của bà Kamala Harris là trọng tâm của rất nhiều vấn đề, cho dù đó là giá nhà cao, tiền lương thấp hay bệnh viện và trường học quá tải. Một biên giới mở có nghĩa là tiền thuế của người nộp thuế bị lãng phí cho những người nhập cư bất hợp pháp, thay vì mang lại lợi ích cho công dân. Thông điệp kết thúc của Tổng thống Trump là đặt người Mỹ lên hàng đầu và khôi phục sự thịnh vượng”.

Chuck Rocha, một chiến lược gia Dân chủ đã xem xét kỹ lưỡng các mô hình bỏ phiếu, cho biết ông Trump đang đánh cược rằng việc chơi theo nỗi sợ hãi sẽ giúp ông giành được nhiều phiếu bầu hơn. “Có thể ông ấy đã tính toán được những rủi ro”, ông Rocha nhận định.

Các cuộc thăm dò cho thấy, ông Trump được ủng hộ hơn Phó Tổng thống Kamala Harris về các vấn đề kinh tế và nhập cư. Nhưng, trong khi khoảng cách dẫn trước của ông Trump về kinh tế đã bị thu hẹp trong một số cuộc thăm dò, khoảng cách dẫn trước của ông về vấn đề nhập cư so với bà Harris vẫn rộng và nhất quán. Chỉ có điều, chưa rõ cựu tổng thống có thể tăng được bao nhiêu phiếu bầu bằng cách nhấn mạnh vào đề tài nhập cư. Câu trả lời có lẽ vẫn phải đợi đến ngày 5/11, ngày phán quyết của cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay.

Quang Anh