Bầu cử Mỹ: Bà Harris chưa đẩy lùi được lợi thế về điều hành kinh tế của ông Trump

Thời cơ bị bỏ lỡ

Ứng cử viên Dân chủ Kamala Harris đã nhanh chóng đưa đảng của bà lên vị trí ngang bằng hoặc nhỉnh hơn một chút trong các cuộc thăm dò ý kiến và đã có màn trình diễn mạnh mẽ trước đối thủ Donald Trump trong cuộc tranh luận trực tiếp hôm 10/9.

Bà Harris bắt tay ông Trump hôm 10/9, trong cuộc tranh luận trực tiếp mà bà đã gây ấn tượng mạnh khi đẩy đối phương vào thế phòng thủ. Ảnh: Reuters.

Nhưng, các chiến lược gia Dân chủ và những người phản đối cựu Tổng thống Donald Trump cho biết bà Kamala Harris cũng đã bỏ lỡ cơ hội kết nối với cử tri về các kế hoạch kinh tế của mình và làm xói mòn danh tiếng mà ông Trump có được nhờ thúc đẩy nền kinh tế mạnh mẽ vượt qua COVID-19, khi ông còn là tổng thống.

Evan Roth Smith, người dẫn đầu cuộc khảo sát ý kiến tại Blueprint, một sáng kiến thăm dò dư luận của đảng Dân chủ, cho biết: “Đó là nơi bà Harris vẫn còn nhiều việc phải làm, đó là truyền tải thông điệp kinh tế, vì bà ấy là một phần của chính quyền đã mất uy tín về các vấn đề kinh tế”.

Theo ông Smith, dù đưa ra các sáng kiến hỗ trợ người tiêu dùng, phụ huynh, người mua nhà mới và các doanh nghiệp nhỏ nhưng đương kim Phó Tổng thống Mỹ vẫn chưa đủ sức thuyết phục những ý tưởng của bà đối với những cử tri chưa quyết định, những người “có các mối quan tâm thực sự trong cuộc sống mà các nhà lãnh đạo chính trị không đáp ứng được. Đó vẫn là nhiệm vụ số 1 cho chiến dịch của bà”.

Mike Murphy, một chiến lược gia kỳ cựu của đảng Cộng hòa và là nhân vật phản đối ông Trump trong đảng, cũng đồng tình với Smith. “Đó là cây kim mà Harris phải di chuyển”, ông Murphy nói. “Bà ấy phải sớm tìm cách giảm bớt lợi thế của ông Trump về những thành công trong điều hành kinh tế, bởi vì bà ấy thực sự không làm điều đó trong cuộc tranh luận”.

Đảng Dân chủ hy vọng rằng một loạt tin tức kinh tế tốt gần đây có thể giúp ứng cử viên của họ tăng tốc. Các báo cáo trong tuần này cho biết lạm phát tiếp tục hạ nhiệt và thu nhập hộ gia đình đã tăng lên mức trước COVID-19 có thể giúp bà Harris trả lời một câu hỏi từ người điều phối mà bà đã né tránh trong cuộc tranh luận: “Cuộc sống của người Mỹ có tốt hơn so với 4 năm trước không?”.

Ông Trump vẫn được tin cậy hơn trong vấn đề kinh tế

James Carville - chiến lược gia lâu năm của đảng Dân chủ - cho rằng quyết định có thể xảy ra của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vào ngày 18/9 tới đây về việc cắt giảm lãi suất sẽ giúp cải thiện tâm trạng bi quan của công chúng. “Ngay cả khi bà Harris không thể thuyết phục người Mỹ cảm thấy tốt về nền kinh tế, việc cắt giảm lãi suất và các tin tức kinh tế tốt khác có thể giúp bà ấy lập luận rằng mọi thứ đang tốt lên”, ông Carville nói.

Ông Donald Trump chĩa mũi dùi vào việc bà Kamala Harris ủng hộ chính sách Bidenomics của Tổng thống Joe Biden, một chính sách mà ông cho rằng kém hiệu quả. Ảnh: Washington Examiner.

Dù vậy, các cuộc thăm dò cho thấy cử tri Mỹ vẫn còn lo ngại về lạm phát và họ thấy ông Trump là lựa chọn tốt hơn để kiềm chế giá cả. Trong cuộc khảo sát ý kiến của tờ Wall Street Journal vào cuối tháng trước, 38% cử tri cho biết chi phí sinh hoạt vẫn đang tăng và gây ra khó khăn lớn cho gia đình họ, mức cao kỷ lục tính đến cuối năm 2021. Ông Trump đã giành được sự ủng hộ từ 71% số cử tri đó. Chỉ 26% cử tri cho biết chi phí tăng gây ra cho họ những căng thẳng tài chính không đáng kể. Và, khi xem xét nền kinh tế nói chung, số người tham gia khảo sát ủng hộ ông Trump cũng nhiều hơn: Cựu tổng thống dẫn trước 8 điểm phần trăm về quản lý kinh tế và 5 điểm phần trăm về xử lý lạm phát so với bà Harris.

Ông Trump lập luận rằng chương trình nghị sự kinh tế của bà Harris không đưa ra những ý tưởng mới mà chỉ tiếp tục các chính sách của Tổng thống Biden, các chính sách mà theo cựu Tổng thống Mỹ là đang không được cử tri tín nhiệm. Nhóm vận động tranh cử của ông Trump vừa phát hành một quảng cáo video cho thấy bà Harris ca ngợi “Bidenomics” đồng thời lồng thêm những lời ông Trump nói trong cuộc tranh luận: “Bà ấy không có kế hoạch. Bà ấy sao chép kế hoạch của Biden”.

Theo Micah Roberts - một nhà thăm dò ý kiến của đảng Cộng hòa, người khảo sát quan điểm của cử tri về nền kinh tế cho Đài truyền hình CNBC - bà Harris khó có thể thay đổi được quan điểm của người dân Mỹ rằng nền kinh tế mạnh mẽ khi ông Trump còn ở Nhà Trắng và đã suy yếu dưới sự lãnh đạo của đảng Dân chủ. Roberts cho biết trong các cuộc khảo sát của CNBC, người Mỹ liên tục bi quan thay vì lạc quan về nền kinh tế kể từ năm 2008, ngoại trừ hai năm 2018 và 2019 - khi ông Trump làm tổng thống.

“Tin xấu cho bà Harris là sự bi quan vẫn chưa giảm trong giai đoạn 2021-2024”, ông Roberts nhấn mạnh, đồng thời chỉ ra rằng bà Harris chưa làm được gì nhiều để giảm bớt nhận thức của cử tri về cựu Tổng thống Trump như một người quản lý kinh tế tốt hơn.

Giống như ông Trump, bà Harris đã đề xuất những ý tưởng về việc cải thiện nền kinh tế. Được coi là các yếu tố quan trọng trong chương trình hành động mang tên “nền kinh tế cơ hội” của bà, các đề xuất bao gồm những sáng kiến nhằm hạn chế chi phí sử dụng insulin và thuốc, giảm thuế cho cha mẹ của trẻ sơ sinh, thúc đẩy xây dựng hơn 3 triệu căn nhà mới, hỗ trợ các doanh nghiệp xây nhà giá rẻ và chống lại tình trạng bị cáo buộc là đầu cơ giá của các công ty thực phẩm.

Nhưng, các đề xuất này lại bị chỉ trích từ nhiều nhà kinh tế - những người cho rằng một số trong số chúng là chính sách kém hoặc thậm chí phản tác dụng - và sự đón nhận rất thận trọng từ những người theo chủ nghĩa diều hâu về ngân sách, những người đã tính toán rằng các đề xuất của bà Harris có thể ngốn của liên bang hàng nghìn tỷ USD.

Trong các phỏng vấn sau cuộc tranh luận, một số cử tri chưa quyết định “chọn phe” đã đã nói với tờ Journal rằng họ không hiểu rõ rằng các kế hoạch của bà Harris sẽ giúp ích cho họ như thế nào. Những người theo đảng Dân chủ và các nhà chiến lược muốn bà Harris thắng cử cho biết rằng mặc dù nhiều ý tưởng của đương kim Phó Tổng thống có sức mạnh chính trị, nhưng bà vẫn chưa trình bày chúng theo cách cụ thể và đáng tin cậy đối với cử tri.

Ông Evan Roth Smith, người thăm dò ý kiến của Blueprint, cho biết: “Có những ý tưởng nghe giống như sách trắng, giống như những thứ có thể bị Quốc hội làm loãng đi hoặc nghe giống như mọi chính trị gia khác - một khoản tín dụng thuế cho những người này hoặc những người kia”. Smith nói thêm, nhóm của ông nhận thấy rằng một ý tưởng rộng, chẳng hạn như cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu, sẽ tác động lớn hơn đến cử tri so với các đề xuất thuế có mục tiêu cụ thể hơn của bà Harris.

Bà Harris cần sớm gửi đi thông điệp mạnh hơn

Ruy Teixeira, một nhà phân tích chính trị đã viết nhiều về cách cử tri đánh giá chính sách của đảng Dân chủ, gọi các đề xuất của bà Harris là “kế hoạch nhỏ” và phê phán chủ đề “nền kinh tế cơ hội” của bà “khá mơ hồ đến mức gần như vô nghĩa”. Ông Teixeira cho biết, những ý tưởng này khó có thể tạo được tiếng vang với nhóm mà bà Harris cần nhất: Các cử tri thuộc tầng lớp lao động ở những tiểu bang dao động.

38% cử tri Mỹ cho biết chi phí sinh hoạt vẫn đang tăng, gây khó khăn lớn cho gia đình họ, mức cao kỷ lục kể từ cuối năm 2021. Ảnh: Times Republican.

Ông Teixeira nhận định rằng Harris có thể cần phải có một động thái kịch tính để cho cử tri thấy rằng bà sẽ vạch ra một lộ trình khác với Tổng thống Biden, chẳng hạn như "phá vỡ quan điểm của ông Biden theo cách phô trương hơn” về một vấn đề chính sách.

Harrison Hickman, một nhà thăm dò ý kiến của đảng Dân chủ, đề xuất rằng Phó Tổng thống Harris hãy nói với cử tri một cách cụ thể hơn về cách thức các kế hoạch của bà sẽ hoạt động. "Khi khởi nghiệp kinh doanh, hãy giải thích cách thức quy trình sẽ hoạt động so với những gì đang có hiện nay", ông nói, ám chỉ đến đề xuất của bà về việc mở rộng quy định miễn thuế cho doanh nghiệp nhỏ. “Chỉ ra cách thức hoạt động hiện tại và cách thức có thể cải thiện và triển khai sẽ giúp bà ấy đạt được nhiều hơn bất kỳ lời hoa mỹ nào”.

Những quảng cáo truyền hình mới có thể thực hiện một số điều mà các nhà chiến lược đề xuất cho bà Harris. “Kamala Harris tập trung vào bạn”, một quảng cáo được phát hành vào đầu tháng 9 được gắn thông điệp như vậy, với lập luận rằng Phó Tổng thống Harris sẽ giúp đỡ các gia đình trung lưu trong khi cựu Tổng thống Trump hướng đến lợi ích của những người giàu có. Ngược lại, ông Trump lập luận rằng bà Harris đã có hơn 3 năm trong chính quyền Tổng thống Joe Biden để thực hiện các ý tưởng của riêng mình mà chưa làm được gì.

Các ứng cử viên có thể sẽ không có cơ hội thứ hai để khẳng định quan điểm của mình trên sân khấu tranh luận, vì cựu Tổng thống Donald Trump hôm 12/9 đã tuyên bố hôm rằng ông sẽ không tham gia cuộc đối đầu nào khác trên truyền hình với bà Kamala Harris. Vì thế, những gì bà Harris đã bỏ lỡ trong cuộc tranh luận với ông Trump cần được “khắc phục” ngay bằng hành động trong phần còn lại của chiến dịch tranh cử.

Bình luận về điều này, Mike Murphy, chiến lược gia kỳ cựu của đảng Cộng hòa nhấn mạnh thành bại của bà Harris sẽ nằm ở việc thuyết phục cử tri rằng bà giúp họ cải thiện kinh tế. “Nếu bà ấy giỏi về điều đó và kết nối được với cử tri, bà ấy sẽ ở một vị thế cực kỳ mạnh mẽ”, ông Murphy nói. “Ngược lại, nếu bà ấy chỉ cho thấy sự tương đồng với ông Biden về mặt kinh tế, tôi nghĩ ông Trump có thể thắng”.

Nguyễn Khánh