Bầu cử sơ bộ Mỹ: Ván bài lật ngửa

Cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu sau chiến thắng đêm 10/3. (Nguồn: AP)

Trong bầu cử sơ bộ đảng Cộng hòa tối thứ Ba ngày 10/3, Tổng thống Donald Trump tiếp tục chiến thắng áp đảo tại cả 6 bang và hiện có 1099/1200 phiếu cần thiết, dù còn tới 21/50 bang chưa bỏ phiếu; đảng Cộng hòa tại 7 bang đã hủy bầu cử sơ bộ và dồn toàn bộ phiếu cho ông. Việc ông Trump trở thành ứng cử viên chính thức của đảng Cộng hòa chỉ còn là câu chuyện thời gian. Do đó, ông Trump chuyển sự chú ý sang hai ứng cử viên còn lại trong bầu cử sơ bộ đảng Dân chủ là cựu Phó Tổng thống Joe Biden và Thượng nghị sỹ Vermont Bernie Sanders, nghiên cứu chiến lược tranh cử của họ để giành ưu thế trong cuộc đua sắp tới.

Điều này là hợp lý, bởi bầu cử sơ bộ đảng Dân chủ hiện nay chỉ còn là cuộc đua song mã giữa ông Sanders và ông Joe Biden. Tuy nhiên, kết quả ngày “Siêu thứ Ba thu nhỏ” cho thấy ông Biden đã thiết lập khoảng cách nhất định với ông Sanders. Đến đêm ngày 10/3, với đà thắng lợi từ Siêu thứ Ba, ông Biden đã chiến thắng tại 4/6 bang (Idaho, Michigan, Mississipi và Missouri) và có thêm 153 phiếu đại biểu. Trong khi đó, ông Sanders tỏ ra lép vế khi giành thêm 89 phiếu, với lợi thế nhỏ tại bang North Dakota. Như vậy, với tổng cộng 823 phiếu, ông Biden hiện tạo được khoảng cách an toàn 160 phiếu và được dự đoán sẽ tiếp tục giành ưu thế trong các vòng bầu cử sơ bộ tới.

Có nhiều nhân tố tác động lớn đến ưu thế của ông Joe Biden trước ông Sanders.

Chiến dịch bài bản

Thứ nhất, chiến dịch tranh cử của ông Biden đã cho thấy sự phát triển ngoạn mục: 10 ngày sau chiến thắng đầu tay tại bầu cử sơ bộ, ông Biden đã trở thành ứng cử viên số 1 của đảng Dân chủ và đẩy ông Sanders vào tình thế khó khăn. Khẩu hiệu tranh cử đơn giản nhưng phong phú, dễ đi vào lòng người như “Khôi phục Linh hồn nước Mỹ”, “Những ngày tốt nhất đang ở phía trước”, “Đây là nước Mỹ”, “Chúng ta là nước Mỹ, không đứng sau ai”, “Mọi thứ là có thể”, nguồn tài chính dồi dào cùng bộ máy vận động rộng khắp khiến ông Joe Biden giành được sự ủng hộ của nhiều tầng lớp, sắc tộc, dù đó là người da trắng lẫn người Mỹ gốc Phi, giới lao động hay trí thức.

Kinh nghiệm là ưu thế

Thứ hai, các cử tri đảng Dân chủ vẫn nghiêng về chọn lựa ứng cử viên có nhiều kinh nghiệm chính trị. Quãng thời gian làm Phó Tổng thống dưới thời ông Barack Obama khiến tên tuổi ông Biden phổ biến hơn so với những nhân vật còn lại, dù đó có là Thượng nghị sỹ bang Vermont Bernie Sanders hay Thượng nghị sỹ bang Massachusetts Elizabeth Warren với hai lần tranh cử.

Quan trọng hơn, kinh nghiệm chính trường của ông Joe Biden thể hiện rõ qua các tuyên bố. Sau chiến thắng ngày 10/3, ông Biden khẳng định cử tri đã đưa ông “một bước gần hơn tới mang sự tử tế, nhân phẩm và danh dự trở lại Nhà Trắng”, thể hiện mong muốn thống nhất đảng Dân chủ, đồng thời nhắn nhủ tới người ủng hộ ông Sanders: “Chúng ta chia sẻ mục tiêu chung và cùng nhau, chúng ta sẽ đánh bại ông Donald Trump”. Điều này là cần thiết, bởi dù chiến thắng, ông Biden vẫn chưa giành được sự ủng hộ của cử tri trẻ tuổi và người theo trường phái tự do, vốn kiên định lập trường ủng hộ ông Sanders.

Trong khi đó, ông Sanders đã không phát biểu, thể hiện sự tự tin thường thấy, khiến nhiều người ủng hộ chưng hửng. Ngậm đắng tại Michigan, bang với lượng cử tri lớn nhất đêm 10/3, nơi chứng kiến sự trỗi dậy của ông trước bà Hillary Clinton trong bầu cử năm 2016, khiến ông Sanders hiểu rằng cánh cửa chiến thắng không rộng mở như trước.

Ảnh hưởng của Covid-19

Thứ ba, sự bùng phát của dịch Covid-19 tác động tiêu cực tới chiến dịch tranh cử của hai ứng cử viên đảng Dân chủ. Cả hai đều hủy bỏ hoạt động vận động tranh cử tại Cleveland, bang Ohio “vì quan tâm tới sự an toàn, sức khỏe của công chúng”. Buổi vận động công khai tại Trung tâm Hiến pháp Quốc gia ở Philadephia, bang Pennsylvania cũng sẽ không mở cửa rộng rãi.

Đáng chú ý, kinh nghiệm một lần nữa tạo nên sự khác biệt giữa cựu Phó Tổng thống và Thượng nghị sỹ bang Vermont. Dự kiến tại Wilmington, bang Delaware, ông Biden sẽ bày tỏ quan điểm về công tác phản ứng, đối phó với sự lây lan của Covid-19. Trong khi ông Sanders tỏ ra “im hơi lặng tiếng” trước mối lo ngày một lớn của người dân Mỹ.

Những nhân tố trên lý giải tại sao ông Joe Biden đã, đang và sẽ tiếp tục chiếm ưu thế trong bầu cử sơ bộ đảng Dân chủ sắp tới. Tuy nhiên, chừng đó có đủ giúp ông vượt chướng ngại vật cuối cùng của đảng Cộng hòa trong hành trình trở lại Nhà Trắng không, sẽ là câu chuyện hoàn toàn khác.

Phan Quân