Bê bối Evergrande và những hệ lụy nặng nề

Trong hồ sơ gửi lên Sở Giao dịch chứng khoán Thâm Quyến hôm 18/3, Hengda Real Estate, một trong những đơn vị hàng đầu của Tập đoàn tại Trung Quốc cho biết Ủy ban Điều tiết chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đã áp dụng hình phạt 4,175 tỷ nhân dân tệ (580 triệu USD) đối với công ty.

“Bóng ma” về sự sụp đổ của Evergrande đang lớn hơn bao giờ hết.

Hứa Gia Ấn, người sáng lập và là Chủ tịch Tập đoàn Evergrande, đã bị phạt 47 triệu nhân dân tệ (6,5 triệu USD) vì khai man và bị cáo buộc có vi phạm khác. Ông Hứa, từng là người giàu nhất Trung Quốc, cũng bị cấm tham gia thị trường chứng khoán suốt đời. Những phát hiện này được tiết lộ sau cuộc điều tra kéo dài 8 tháng của CSRC, theo báo cáo của CNN.

Theo một tuyên bố của công ty đưa ra vào tháng 9, cuộc điều tra trước đó đã làm chệch hướng các cuộc đàm phán tái cơ cấu nợ của Evergrande với các trái chủ ở nước ngoài vào mùa Thu, vì công ty không thể phát hành trái phiếu mới. Vài ngày sau, Evergrande cho biết chủ tịch của họ đã bị chính quyền Trung Quốc bắt giữ vì nghi ngờ “phạm tội”. Vào tháng 1/2024, một tòa án Hồng Kông (Trung Quốc) đã ra lệnh thanh lý tài sản của Evergrande.

Trong hồ sơ gửi đi ngày 18/3, Hengda cho biết CSRC đã cáo buộc công ty vi phạm một số hành vi, bao gồm thổi phồng doanh số bán hàng trong báo cáo tài chính, dựa vào những số liệu bị cáo buộc là giả mạo này để bán trái phiếu và không tiết lộ thông tin liên quan theo yêu cầu.

Cơ quan quản lý cho biết Hengda đã bịa đặt doanh thu 214 tỷ nhân dân tệ (30 tỷ USD) trong năm 2019, chiếm một nửa doanh thu của năm đó. Doanh thu 350 tỷ nhân dân tệ (48,6 tỷ USD) khác trong năm 2020, chiếm 78% doanh thu, cũng bị làm giả. Kết quả là lợi nhuận ròng của năm 2019 đã tăng cao 63% và lợi nhuận ròng của năm 2020 là 87%.

Theo CNN, vụ lừa đảo bị cáo buộc lên tới tổng số tiền lên tới 564,1 tỷ nhân dân tệ (78 tỷ USD) trong hai năm, là vụ gian lận tài chính lớn nhất từ trước đến nay trên thị trường chứng khoán Trung Quốc đại lục.

Ngoài các hình phạt áp dụng cho Hengda và ông Hứa, 6 CEO khác đã bị CSRC phạt vì “chịu trách nhiệm trực tiếp”. Giống như ông Hứa, Hạ Hải Quân, cựu Phó chủ tịch kiêm CEO của Tập đoàn Evergrande, cũng bị cấm tham gia thị trường chứng khoán quốc gia suốt đời.

Cơ quan quản lý cho biết: “Hứa Gia Ấn đã đưa ra các quyết định, tổ chức và thực hiện hành vi gian lận tài chính… Hạ Hải Quân đã tổ chức, sắp xếp và chuẩn bị các báo cáo tài chính giả mạo … phương thức của họ thực sự tồi tệ và tình hình rất nghiêm trọng”.

Theo Business Standard, các cáo buộc gian lận của Evergrande đã lấn át Luckin Coffee Inc. và Enron Corp., giáng một đòn mạnh vào danh tiếng của cựu kiểm toán viên và cơ quan giám sát tài chính của đất nước. Nó làm dấy lên mối lo ngại về mức độ phổ biến của các vấn đề kế toán như vậy, giống như việc tân Chủ tịch CSRC đang cố gắng thắt chặt giám sát.

Zerlina Zeng, nhà phân tích tín dụng cấp cao tại Creditsights Inc, cho biết: “Các khoản phạt CSRC có thể là lời cảnh báo cho chủ sở hữu của các nhà phát triển không trả nợ khác rằng việc không hợp tác với chính quyền trong việc tái cơ cấu nợ có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng”.

Brock Silvers, CEO của công ty cổ phần tư nhân Kaiyuan Capital cho biết: “Vụ lừa đảo bị cáo buộc gây sốc về quy mô. Hứa Gia Ấn đã trở thành mục tiêu dân sự và hình sự ngay khi Evergrande được lệnh thanh lý”.

Hành động pháp lý đối với Evergrande được đưa ra khi Trung Quốc tiếp tục vật lộn với tình trạng suy thoái bất động sản đang làm xói mòn tăng trưởng kinh tế và tài sản hộ gia đình, khi doanh số bán nhà và giá cả sụt giảm. Thước đo của Bloomberg về cổ phiếu của các nhà phát triển Trung Quốc đã giảm tới 1,1% trong phiên giao dịch sáng sớm ngày 19/3, mức lỗ lên tới 54% trong năm qua.

Một số nhà đầu tư hoan nghênh động thái của CSRC, coi đây là bước đi tích cực trong việc điều tiết tài chính. Yu Yingdong, Tổng giám đốc của Công ty TNHH Quản lý tài sản Cowin Thâm Quyến cho biết: “Đây là một điều tốt”. Các cơ quan quản lý dự kiến “sẽ tiếp tục duy trì áp lực trong tương lai”. “Bóng ma” về sự sụp đổ của Evergrande ngày càng lớn, cho thấy những thách thức cơ cấu lớn hơn trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc.

Với khoản nợ hơn 300 tỷ USD, tình thế khó khăn của Evergrande phản ánh xu hướng căng thẳng tài chính ngày càng gia tăng giữa các nhà phát triển bất động sản lớn. Hiệu ứng gợn sóng là rõ ràng, với việc một số công ty hàng đầu không chịu nổi áp lực ngày càng tăng của nghĩa vụ nợ trong bối cảnh cơ quan quản lý thắt chặt giám sát. Dữ liệu chính thức vẽ ra một bức tranh ảm đạm, báo hiệu sự sụt giảm 9% trong đầu tư bất động sản và giảm 30% số lượng khởi công xây dựng mới, làm tăng thêm mối lo ngại về sự ổn định của lĩnh vực này.

Bản chất méo mó của thị trường bất động sản Trung Quốc đặt ra những thách thức ghê gớm cho các bên liên quan đang vật lộn với động thái nợ. Với hàng tỷ khoản nợ đang chờ bùng nổ, các nhà phát triển nhận thấy mình đang gặp khủng hoảng, phải điều hướng sự cân bằng giữa khả năng thanh toán và sự đổ vỡ tài chính. “Bóng ma” vỡ nợ ngày càng lớn, phủ bóng đen bất ổn đối với các nhà đầu tư, chủ nợ và nền kinh tế nói chung. Trong bối cảnh đó, các cơ quan quản lý phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng để khôi phục niềm tin và trách nhiệm giải trình của thị trường.

Thế Nam (Tổng hợp)