Bệnh thận đái tháo đường: Biến chứng nguy hiểm cần được tầm soát và điều trị sớm

Sử dụng kỹ thuật HDF online điều trị cho bệnh nhân.

Bệnh thận đái tháo đường – biến chứng nguy hiểm đang gia tăng

Trong bối cảnh tỷ lệ người mắc đái tháo đường (ĐTĐ) ngày càng tăng nhanh trên toàn thế giới, bệnh thận do đái tháo đường đang nổi lên như một trong những biến chứng mạn tính nghiêm trọng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và khả năng sống còn của người bệnh. Theo Hiệp hội Đái tháo đường Thế giới (IDF), năm 2024 ước tính có khoảng 589 triệu người mắc ĐTĐ. Trong số đó, khoảng 20 – 40% bệnh nhân sẽ phát triển biến chứng thận, đặc biệt là bệnh thận mạn tính (CKD) dẫn đến suy thận giai đoạn cuối.

Đáng báo động, nhiều bệnh nhân ĐTĐ type 2 đã có protein niệu ngay từ thời điểm chẩn đoán, trong khi khoảng 50% bệnh nhân ĐTĐ type 1 sau 10 năm mắc bệnh sẽ tiến triển thành suy thận giai đoạn cuối – con số này có thể lên đến 75% sau 20 năm nếu không được kiểm soát tốt.

TS.BS Phan Thế Dũng, Phó giám đốc BV Nội tiết Nghệ An chăm sóc bệnh nhân chạy thận nhân tạo.

Tại Bệnh viện Nội tiết Nghệ An, tỷ lệ bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn cuối cần được lọc máu là 43,9%. Thống kê trên toàn quốc cũng cho thấy, có đến 43,8% số bệnh nhân chạy thận là do biến chứng từ bệnh ĐTĐ, với tỷ lệ tử vong lên đến 90% nếu không được ghép thận hoặc lọc máu kịp thời – đây là gánh nặng lớn không chỉ về sức khỏe mà còn về tài chính đối với người bệnh và hệ thống y tế.

Triệu chứng mờ nhạt, nhưng hậu quả nghiêm trọng

Bệnh thận do ĐTĐ thường tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Các dấu hiệu chỉ trở nên rõ ràng khi bệnh đã tiến triển, bao gồm: huyết áp tăng cao, tiểu nhiều về đêm, nước tiểu sủi bọt, phù chân tay hoặc toàn thân, da xanh xao, mệt mỏi, buồn nôn, chán ăn, thậm chí tụt đường huyết thường xuyên.

Ngoài việc là một biến chứng của ĐTĐ, bệnh thận còn là yếu tố nguy cơ độc lập đối với các bệnh lý tim mạch – nguyên nhân tử vong hàng đầu hiện nay. Sự kết hợp giữa ĐTĐ và bệnh thận mạn làm tăng nguy cơ tử vong sớm đáng kể nếu không được can thiệp kịp thời.

Chăm sóc bệnh nhân chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Nội tiết Nghệ An.

Tầm soát và điều trị sớm – chìa khóa giảm gánh nặng bệnh tật

Mặc dù bệnh thận do ĐTĐ gây hậu quả nghiêm trọng, tuy nhiên tỷ lệ được chẩn đoán và điều trị sớm vẫn còn thấp. Theo khảo sát, có đến 80,3% bệnh nhân có nguy cơ cao không được thực hiện các xét nghiệm tầm soát theo khuyến cáo.

- Người bệnh ĐTĐ type 1 cần được tầm soát biến chứng thận sau 5 năm mắc bệnh.

- Người bệnh ĐTĐ type 2 cần được tầm soát ngay từ thời điểm chẩn đoán.

- Tỷ số albumin/creatinin trong nước tiểu (A/C) là xét nghiệm tầm soát hiệu quả, nên được thực hiện định kỳ mỗi 6–12 tháng.

- Nếu A/C > 30 mg/g và/hoặc eGFR < 60 mL/ph/1,73m², bệnh nhân được xác định có bệnh thận do ĐTĐ và cần theo dõi sát hơn.

Ngoài ra, việc kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp, mỡ máu kết hợp với thay đổi lối sống (ăn uống hợp lý, tập thể dục, không hút thuốc…) là nền tảng trong điều trị và phòng ngừa tiến triển của bệnh.

Một trường hợp điển hình

Bệnh nhân Nguyễn Lê H. (77 tuổi, TP. Vinh, Nghệ An) là minh chứng rõ ràng cho hậu quả của biến chứng thận do ĐTĐ. Bị ĐTĐ type 2 trong 17 năm, bệnh nhân phát hiện đạm niệu cách đây 8 năm, sau đó được kiểm soát điều trị tích cực. Tuy nhiên, sau 6 năm, tình trạng thận vẫn xấu đi, mức lọc cầu thận giảm mạnh, xuất hiện phù toàn thân, tiểu ít, tiểu bọt… và phải lọc máu định kỳ tại Bệnh viện Nội tiết Nghệ An.

Trường hợp này cho thấy tầm quan trọng của việc tầm soát sớm và theo dõi định kỳ để kiểm soát tiến triển của bệnh.

Tầm soát và điều trị sớm – chìa khóa giảm gánh nặng bệnh tật.

Bệnh thận do đái tháo đường là một "sát thủ thầm lặng" nhưng hậu quả lại vô cùng nặng nề. Việc tầm soát sớm, chẩn đoán kịp thời và điều trị tích cực có thể làm chậm tiến triển của bệnh, giảm chi phí điều trị, nâng cao chất lượng cuộc sống và tăng tuổi thọ cho người bệnh. Ngành y tế, đội ngũ chuyên môn và cộng đồng cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức để cùng nhau giảm thiểu gánh nặng bệnh tật từ căn bệnh này.

Để được tư vấn, khám sàng lọc và điều trị kịp thời bệnh thận đái tháo đường, người bệnh có thể đến: Bệnh viện Nội tiết Nghệ An

Địa chỉ: Số 11 Mai Hắc Đế, phường Hà Huy Tập, TP. Vinh, tỉnh Nghệ An

Điện thoại liên hệ: 0973 337 946 (ThS.BS Phan Thế Thành)

Website: https://benhviennoitietnghean.vn

Khánh Tâm – Phan Thành