Bệnh viện Quân y 175 tái tạo xương chày 8cm bằng kỹ thuật vi phẫu đỉnh cao

Sáng 23.10, Bệnh viện Quân y 175 cho hay vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật chuyển vạt da – cân - cơ – xương mác tự thân để điều trị cho một nam thanh niên bị khuyết hổng xương chày do viêm xương tủy phức tạp.

Đây là một trong những kỹ thuật vi phẫu khó bậc nhất trong ngành chấn thương chỉnh hình hiện nay, đánh dấu bước tiến mới của y học Việt Nam trong tái tạo chi thể phức tạp.

Cẳng chân trước khi phẫu thuật, sẹo dính, còn khung cố định ngoài và vạt da được thiết kế ở chân đối diện - Ảnh: BVCC

Bệnh nhân là anh V.T.L.(20 tuổi) nhập viện trong tình trạng sẹo mổ cũ vùng xương chày trái xơ dính, còn khung cố định ngoài, khuyết xương khoảng 8cm, gãy cũ xương mác trái, chân trái ngắn hơn chân phải khoảng 2cm.

Trước đó, bệnh nhân từng bị gãy hở hai xương cẳng chân trái và đã trải qua nhiều lần điều trị nhưng không khỏi dứt điểm, dẫn tới viêm xương tủy mạn tính – một biến chứng thường gặp sau chấn thương nặng, rất khó điều trị.

Theo BSCK2 Thân Văn Hùng – Phó Trưởng khoa Bỏng – Tạo hình, Viện Chấn thương Chỉnh hình (Bệnh viện Quân y 175), đây là tình huống “điển hình” của những tổn thương phức tạp: Xương bị thiếu, mô mềm bị xơ hóa, nguy cơ nhiễm trùng cao, biến dạng chi thể và có thể phải cắt cụt chân nếu không tái tạo được xương.

Sau khi hội chẩn, ê-kíp xác định cần cắt bỏ toàn bộ đoạn xương viêm, làm mới ổ gãy, và chuyển phức hợp vạt xương mác tự do từ chân đối diện sang ghép vào vị trí khuyết hổng xương chày trái.

Ca phẫu thuật kéo dài hơn 5 giờ đồng hồ, hai kíp mổ làm việc đồng thời. Trong đó, một kíp lấy vạt xương mác tự do (gồm da, cơ, xương, mạch máu) từ chân đối diện; kíp còn lại bộc lộ mạch máu vùng nhận vạt tại cẳng chân trái, nơi bị khuyết xương.

Sau khi chuẩn bị xong, phần vạt tự do được chuyển sang nối vào bó mạch chày trước bằng kỹ thuật vi phẫu dưới kính hiển vi phóng đại, sau đó cố định xương bằng nẹp vít chuyên dụng.

“Đây là ca phẫu thuật đòi hỏi độ chính xác cực cao. Các mạch máu nối có đường kính chỉ 1 – 2mm, nếu sai lệch một chút có thể khiến toàn bộ vạt xương bị hoại tử. Việc phục hồi đồng thời cả xương, mô mềm và tuần hoàn máu là một thách thức lớn, nhưng cũng là thành tựu đáng tự hào của ê-kíp”, bác sĩ Hùng chia sẻ.

Sau 14 ngày phẫu thuật, vạt da hồng hào, siêu âm Doppler cho thấy mạch máu lưu thông tốt, đảm bảo vạt sống hoàn toàn.

Hình ảnh X-quang xác nhận xương được tái tạo đúng trục, chiều dài hai chân bằng nhau. Bệnh nhân hồi phục tốt, có thể vận động nhẹ, sinh hoạt bình thường mà không xuất hiện biến chứng.

Bác sĩ Hùng nhấn mạnh: “Phẫu thuật chuyển vạt xương mác tự do không chỉ giúp bù đắp phần xương bị mất mà còn che phủ được mô mềm khuyết hổng, tăng tưới máu vùng tổn thương, kiểm soát nhiễm trùng và giúp bệnh nhân hồi phục sớm. Đây là một kỹ thuật đỉnh cao, thường chỉ thực hiện tại các trung tâm chấn thương lớn”.

BSCK2 Thân Văn Hùng – Phó Trưởng khoa Bỏng – Tạo hình, Viện Chấn thương Chỉnh hình thăm khám cho bệnh nhân - Ảnh: BVCC

Theo Đại tá, TS-BS Phan Đình Mừng – Phó Giám đốc Bệnh viện Quân y 175, Giám đốc Viện Chấn thương Chỉnh hình, khuyết hổng xương chày sau viêm xương tủy là một biến chứng nặng nề, thường dẫn đến ngắn chi, mất chức năng vận động hoặc cắt cụt chi nếu không điều trị triệt để.

“Viêm xương tủy nếu không được kiểm soát có thể dẫn đến nhiễm khuẩn huyết hoặc hoại tử xương tiến triển. Các phương pháp truyền thống như ghép xương tự thân hoặc cố định ngoài thường chỉ phù hợp với khuyết xương nhỏ. Với trường hợp khuyết xương lớn trên 6cm, khả năng liền xương và phục hồi vận động là rất thấp", ông Mừng phân tích.

Chính vì vậy, phẫu thuật chuyển vạt xương mác tự do (free fibula flap) được xem là “cứu cánh” cho những ca tổn thương phức tạp. Kỹ thuật này vừa tái tạo xương, vừa phục hồi mô mềm và mạch máu, giúp vùng tổn thương có nguồn máu nuôi mới, tạo điều kiện cho xương ghép sống và liền bền vững.

Theo các chuyên gia, kỹ thuật chuyển vạt xương mác tự do đang mở ra hướng đi mới trong điều trị khuyết hổng xương lớn, ung thư xương, chấn thương phức tạp hoặc sau cắt u xương. Phương pháp này không chỉ được áp dụng ở chi dưới mà còn có thể tái tạo xương hàm, xương vai, xương cẳng tay, mang lại kết quả thẩm mỹ và chức năng vượt trội.

Hồ Quang