Bergen (Na Uy): Thành phố nhỏ, tầm nhìn lớn

Không ồn ào như nhiều đô thị khác, Bergen chọn cách phát triển bền vững, tinh tế và hiệu quả.

Các điểm thu gom rác đặt dọc phố cổ Bergen, giúp người dân bỏ rác dễ dàng mà không cần xe rác truyền thống.

Hệ thống xử lý rác thải tự động: Cuộc cách mạng âm thầm

Một trong những điểm sáng lớn nhất của Bergen chính là hệ thống thu gom rác thải bằng khí nén tự động - một trong những hệ thống lớn nhất châu Âu hiện nay. Được phát triển bởi công ty Envac (Thụy Điển) và vận hành bởi BIR - đơn vị quản lý chất thải địa phương, hệ thống này kết nối hơn 30.000 hộ gia đình và xử lý trung bình trên 50 tấn rác mỗi tuần.

Thay vì sử dụng xe rác truyền thống, rác thải được hút qua các ống dẫn ngầm đến các trạm xử lý trung tâm. Kết quả là Bergen đã giảm 90% lưu lượng xe rác, từ đó giảm đáng kể khí thải CO2, tiếng ồn và ùn tắc giao thông trong các khu dân cư. Đặc biệt, hệ thống này còn giúp bảo vệ các khu phố cổ bằng gỗ - vốn rất dễ cháy - khỏi nguy cơ hỏa hoạn do rác thải tích tụ. Không chỉ dừng lại ở việc thu gom, hệ thống còn phân loại rác thành bốn nhóm riêng biệt: Rác thải sinh hoạt, giấy, nhựa và bìa carton. Điều này giúp nâng cao tỉ lệ tái chế và giảm chi phí xử lý rác thải về lâu dài.

Điều khiến Bergen trở nên đặc biệt không chỉ là công nghệ, mà là cách thành phố tích hợp nó vào đời sống hằng ngày. Các khu dân cư mới đều được quy hoạch để kết nối trực tiếp với hệ thống thu gom rác ngầm. Người dân chỉ cần bỏ rác vào các điểm thu gom gần nhà - không cần chờ xe rác, không lo mùi hôi, không lo rác bị tràn.

Hệ thống này cũng được thiết kế để mở rộng dễ dàng, phù hợp với các khu đô thị mới hoặc các dự án tái thiết. Nhờ vậy, Bergen đang dần trở thành hình mẫu cho các thành phố vừa và nhỏ trên toàn thế giới muốn theo đuổi phát triển bền vững mà không cần ngân sách khổng lồ.

Di chuyển thông minh và quy hoạch bền vững

Nếu hệ thống xử lý rác là nền tảng của Bergen thông minh, thì giao thông và quy hoạch đô thị chính là đôi cánh giúp thành phố này bay xa. Trong những năm gần đây, Bergen đã triển khai hàng loạt sáng kiến nhằm thay đổi cách người dân di chuyển và tương tác với không gian sống.

Là một phần của sáng kiến SHARE-North do Liên minh châu Âu tài trợ, Ber-gen đã xây dựng các trạm Mobilpunkt - điểm giao thông tích hợp nhiều phương tiện di chuyển bền vững. Tại đây, người dân có thể dễ dàng chuyển đổi giữa xe đạp công cộng, xe điện chia sẻ và phương tiện công cộng chỉ trong vài bước. Các trạm Mobilpunkt được đặt tại những vị trí chiến lược: Gần khu dân cư, trung tâm thương mại và các tuyến giao thông chính. Điều này giúp người dân dễ dàng tiếp cận các phương tiện xanh mà không cần sở hữu xe cá nhân. Theo thống kê ban đầu, tỉ lệ sử dụng phương tiện chia sẻ tại Bergen đã tăng đáng kể, đặc biệt trong nhóm người trẻ và các hộ gia đình sống tại khu đô thị mới.

Bergen không chỉ đầu tư vào hạ tầng giao thông mà còn ứng dụng công nghệ vào quy hoạch đô thị. Thành phố hợp tác với các nhà phát triển bất động sản xanh và các nhà cung cấp năng lượng tái tạo để đảm bảo mọi công trình mới đều đạt chuẩn bền vững.

Hệ thống cảm biến IoT được lắp đặt khắp thành phố để giám sát chất lượng không khí, mức tiêu thụ năng lượng, độ ẩm và nhiệt độ trong các tòa nhà. Dữ liệu thu thập được tích hợp vào nền tảng mở dữ liệu đô thị, giúp các nhà quản lý dễ dàng phân tích và tối ưu hóa dịch vụ công. Ví dụ, hệ thống chiếu sáng công cộng tại Bergen hiện nay có thể tự điều chỉnh độ sáng dựa trên lượng người qua lại, thời tiết và thời gian trong ngày - giúp tiết kiệm tới 30% điện năng mỗi năm.

Tất cả những sáng kiến trên đều nằm trong chiến lược dài hạn của Bergen nhằm thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc (SDGs). Thành phố đặc biệt chú trọng vào các mục tiêu như hành động vì khí hậu, tiêu dùng có trách nhiệm và xây dựng cộng đồng bền vững. Na Uy là một trong những quốc gia có tỉ lệ dân số hiểu biết về môi trường cao nhất thế giới, và Bergen đang tận dụng lợi thế đó để thúc đẩy thay đổi từ gốc rễ - không chỉ bằng công nghệ, mà bằng sự đồng thuận xã hội.

Trong khi nhiều thành phố lớn đang loay hoay với các dự án công nghệ phức tạp, Bergen chọn cách tiếp cận đơn giản nhưng hiệu quả: Tích hợp công nghệ vào từng khía cạnh của đời sống đô thị. Từ hệ thống xử lý rác ngầm đến trạm giao thông xanh, từ cảm biến thông minh đến quy hoạch dữ liệu mở - tất cả đều hướng tới một mục tiêu chung: Xây dựng một thành phố sạch hơn, thông minh hơn và đáng sống hơn.

Bergen không chỉ là một điểm đến du lịch, mà đang trở thành một hình mẫu cho các đô thị vừa và nhỏ trên toàn thế giới. Trong tương lai, khi các thành phố tại Việt Nam như Hà Nội hay Đà Nẵng bắt đầu hành trình chuyển đổi số và phát triển bền vững, Bergen sẽ là một cái tên đáng để học hỏi.

Nhật Quang