Biểu tình toàn quốc nổ ra ở Iran vì khó khăn kinh tế

Những cuộc biểu tình này, trải dài từ Isfahan, Tehran, Isfahan, Shush, Ahvaz, Haft Tappeh, Qazvin và Mirjaveh, báo hiệu sự bất mãn ngày càng tăng đối với cách xử lý nền kinh tế và phúc lợi của công dân của chế độ.

Tại Tehran, những giáo viên mới nghỉ hưu đã biểu tình trước Bộ Giáo dục, yêu cầu được trả lương quá hạn và lương hưu công bằng. Nhiều giáo viên đã chờ hơn 2 năm để nhận được tiền thưởng hưu trí, khiến họ hô vang, "Bộ trưởng vô năng, hãy từ chức!" và "Một vụ biển thủ duy nhất có thể giải quyết vấn đề của chúng ta".

Trong khi đó, những người đã nghỉ hưu trong ngành thép đã tiếp tục các cuộc biểu tình ở cả Tehran và Isfahan, chỉ trích mức lương hưu thấp và việc không được tiếp cận các dịch vụ cơ bản. Những người biểu tình nhấn mạnh rằng "quyền lợi chỉ đạt được trên đường phố", thể hiện sự thất vọng sau nhiều năm bị nhà nước bỏ bê.

Thêm vào những bất bình về kinh tế, những khách hàng bị lừa đảo của các hãng sản xuất ô tô Rigan Khodro và Shahr Khodro do chính phủ hậu thuẫn đã tổ chức các cuộc biểu tình tại khu phức hợp tư pháp về tội phạm kinh tế ở Tehran. Mặc dù tòa án đã ra phán quyết có lợi cho những khách hàng này cách đây 2 năm, nhưng họ vẫn chưa được bồi thường, làm gia tăng sự tức giận trước việc chính phủ không thực thi các quyết định tư pháp.

Tại Shush, những người về hưu hưởng An sinh xã hội đã biểu tình bên ngoài văn phòng Thống đốc, yêu cầu lương hưu công bằng và cải thiện điều kiện sống. Nhóm này bày tỏ sự thất vọng về lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng cao khiến lương hưu của họ không đủ.

Những người về hưu ở Ahvaz và Haft Tappeh đã tham gia các cuộc biểu tình tương tự, nhấn mạnh sự bất mãn lan rộng trong nhóm người cao tuổi của Iran về việc quản lý quỹ an sinh xã hội kém của chế độ.

Các nhân viên y tế cũng lên tiếng. Tại Qazvin, nhân viên phòng xét nghiệm và X-quang của Bệnh viện Velayat đã phản đối chế độ đãi ngộ và điều kiện làm việc kém, làm gia tăng thêm những bất bình đang diễn ra trong ngành y tế.

Tại Shout, tây bắc Iran, các y tá và nhân viên bệnh viện đã tập hợp lại để phản đối những phát biểu mang tính xúc phạm gần đây của Mohammad Reza Jabbari, người lãnh đạo buổi cầu nguyện thứ Sáu của thành phố. Trong bài giảng thứ Sáu của mình, Jabbari đã cáo buộc các nhân viên y tế nữ có "hành vi sai trái về mặt đạo đức" trong bệnh viện, gây ra sự phản đối và kêu gọi ông từ chức.

Sự việc này làm nổi bật sự căng thẳng ngày càng gia tăng giữa các nhà lãnh đạo tôn giáo và công chúng, những người ngày càng bác bỏ đạo đức do nhà nước áp đặt.

Tại Mirjaveh, các cuộc biểu tình đã chuyển sang hướng chính trị khi người dân đuổi người đứng đầu cầu nguyện thứ Sáu do nhà nước chỉ định khỏi nhà thờ Hồi giáo địa phương. Màn phản kháng hiếm hoi này diễn ra sau vụ bắt giữ Mawlavi Abdulqahar Mirbaluchzehi, một giáo sĩ địa phương được kính trọng, người được cho là đã bị bắt giữ sau khi bị triệu tập đến tòa án Zahedan.

Vụ bắt giữ ông đã gây ra sự phẫn nộ trong cộng đồng, khiến người dân địa phương đối đầu và trục xuất giáo sĩ do nhà nước chỉ định để phản đối việc giam giữ Mirbaluchzehi.

Những cuộc biểu tình này chỉ là những cuộc biểu tình mới nhất trong làn sóng phản đối của công chúng đối với các chính sách kinh tế và đàn áp chính trị của chế độ. Các khoản phân bổ ngân sách của chế độ thiên về các cuộc xung đột khu vực và chi tiêu quân sự, để lại rất ít tiền cho lương hưu, chăm sóc sức khỏe và các dịch vụ thiết yếu.

Trong những tháng qua, những người đã nghỉ hưu trong ngành giáo dục, những người đã tụ tập lại vào cuối tuần này, đã nhiều lần phản đối việc chính phủ từ chối trả tiền thưởng và lương hưu đã quá hạn từ lâu. Nhiều giáo viên đã đi từ các thành phố xa xôi đến Tehran, một số ngủ qua đêm trong các công viên công cộng để tham gia cuộc biểu tình, làm nổi bật sự tuyệt vọng của những người làm công tác giáo dục đã nghỉ hưu.

Sự thất vọng của công chúng Iran càng gia tăng do mức sống ngày càng tệ hơn, lạm phát và chi phí sinh hoạt cao. Hệ thống an sinh xã hội của Iran, bị suy yếu do quản lý kinh tế yếu kém, đã khiến nhiều người về hưu không đủ khả năng chi trả cho các nhu cầu cơ bản.

Phương tiện truyền thông xã hội tràn ngập bình luận về sự đạo đức giả của chế độ, với một người dùng viết, "Dưới chế độ này, chúng ta hoặc là ngạt thở vì ô nhiễm hoặc chết cóng trong bóng tối", phản ánh sự bất mãn lan rộng với việc chính phủ không giải quyết được nhu cầu của người dân.

Khi các cuộc biểu tình tiếp tục lan rộng khắp cả nước, chính quyền Iran phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ người dân không chỉ đòi công lý kinh tế mà còn đòi trách nhiệm giải trình và minh bạch về chính trị.

Ánh Vân