Bộ áo dài cũ

PTĐT -Thanh! Thanh ơi!… Chờ cô đã!
- Cô… Cô về đi! Em không đi học nữa đâu!- Sao lại thế? Em ra đây kể cho cô nghe đi! Em phải ráng đi học thì sau này mới thoát khỏi cảnh nghèo như ba mẹ em hiện tại được. Mấy bữa nay Thanh nghỉ học không lý do. Trang biết chắc con bé có lý do nên mới nghỉ. Trang quyết định đến nhà để thuyết phục học trò trở lại lớp. Nhưng vừa thấy cô đến đầu ngõ, con bé Thanh đã để em ngồi ở bậu cửa, còn mình thì chạy vào nhà, kéo cửa lại.- Thanh ơi, mở cửa cho cô! - Cô về đi! Nhà em không có tiền cho em học nữa… Ba em phải đi sang tỉnh khác làm thuê rồi. Mẹ lên rẫy mót khoai, sắn cả tuần nay chưa về. Mẹ không có tiền may áo dài cho em. Em… em không có đồng phục đến trường đâu. Em ở nhà phụ mẹ mót khoai sắn thôi! Thanh đứng bên trong liếp cửa sụt sùi khóc. Nó cảm thấy có lỗi với cô vì không thể giữ lời hứa. Hồi đầu năm, nó từng nói với Trang:- Em sẽ cố gắng học thật tốt để mai sau làm cô giáo như cô. Trang đã xoa đầu nó, mỉm cười và khích lệ. Nó vui vẻ và tự tin lắm. Thế mà giờ nó lại đổi ý. Giọng nó từ bên trong vang ra như van nài:- Cô về đi! Cô đừng tới đây nữa! Em xin cô đấy!- Nhưng em không được nghỉ học. Cô sẽ tìm cách giúp em! Dù có khó khăn đến mấy, cô cũng sẽ cùng em vượt qua, được không Thanh! Trang đứng bên ngoài, giọng năn nỉ.Vất vả lắm, Trang mới tìm đến được nhà Thanh khi con bé đang ở nhà. Nhà Thanh cách trường đến cả chục cây số. Đã thế, đường đi lại rất khó khăn. Mấy hôm trước, sáng lên lớp, chiều Trang lại lọc cọc đạp xe men theo đường núi tìm đến nhà Thanh nhưng nhà cửa vắng tanh. Cô đến rồi lại về không. Từ khi ra trường, về công tác ở huyện nhà, Trang đã quen với tình hình trường lớp, học trò ở quê. Trang không sợ khó, sợ khổ. Cô chỉ muốn học trò của mình được đến trường để học chữ. Trang từng bảo, nghèo về vật chất thì không sợ, chỉ sợ nghèo về tri thức, hiểu biết. Nghĩ thế nên Trang lúc nào cũng cố gắng động viên các em đến lớp thường xuyên. Nhìn ngôi nhà liêu xiêu, rúm ró của gia đình Thanh, Trang biết hoàn cảnh nhà học trò rất đặc biệt. Cô động lòng thương và muốn giúp đỡ Thanh rất nhiều nhưng hoàn cảnh của Trang hiện tại cũng chẳng hơn gia đình Thanh là mấy. Ba Trang mất sớm. Một mình bà Oanh, mẹ cô ở vậy nuôi cô ăn học. Khi Trang vừa ra trường, bà Oanh bị tai biến. Bà chỉ quanh quẩn trong nhà chứ không làm được việc nặng. Với đồng lương ít ỏi, Trang dành mua thuốc cho mẹ, đủ trang trải cuộc sống của hai mẹ con.Nãy giờ, đứa em út của Thanh lên 1 tuổi vẫn ngồi ở bậu cửa vục đất chơi một mình. Khuôn mặt thằng bé lem luốc, đen nhẻm đến tội. Đất vấy lên trán, má và cả môi, miệng. Nó ê a nói, cười rồi khóc. Trang bước đến bên sửa lại cái áo rộng thùng thình so với tuổi lên 1 của nó, phủi phủi đất trên miệng, trên má cho nó, bước lại gần liếp cửa nói vọng vào:- Em ra với em em đi! Cô về. Nói rồi Trang quay xe đạp và khuất dần phía con ngõ dài gồ ghề sỏi đá. Đợi bóng cô giáo khuất dần cuối con đường, cánh cửa ọp ẹp mới từ từ mở… Thanh bước ra, mặt con bé vẫn lăn dài hai dòng nước mắt.- Trang, con đang nghĩ gì đấy? Bà Oanh thấy Trang ngồi thẫn thờ bên bàn giáo án giữa đêm, chưa chịu đi ngủ, liền hỏi.- Năm nay lớp con chủ nhiệm có cô bé Thanh hiếu học lắm nhưng ngặt nỗi là nhà nghèo quá. Lên lớp 10 rồi, ba mẹ em ấy không có đủ tiền để may nổi bộ áo dài cho con. Bà Oanh đồng cảm với nỗi lòng của con gái bằng cái lắc đầu khe khẽ. Rồi chợt như nhớ ra điều gì, bà bảo:- À… Con còn nhớ bộ áo dài hồi cấp ba của con không? Trang ngạc nhiên:- Bộ áo dài màu trắng có thêu mấy bông cúc đúng không mẹ?- Phải rồi. Mẹ vẫn giữ nó. Để mẹ tìm lại. Biết đâu lại vừa với con bé Thanh? Bà Oanh nói rồi khó nhọc lê từng bước đến đầu giường, mở cái rương sắt đã gỉ màu, lật mấy lớp đồ, lấy ra bộ áo dài trắng. Trang bất ngờ:- Bộ áo dài từ hồi con học cấp 3… Đã hơn mười năm rồi, mẹ vẫn giữ nó. Bà Oanh trìu mến nhìn con:- Mẹ vẫn giữ nó để không quên về những kỷ niệm một thời khó khăn của gia đình mình. Cái áo ấm ngày xưa ba con mua tặng mẹ; cái áo len hồi bà ngoại còn sống đan cho con; cả mấy cuốn vở từ hồi con học lớp 1, nét chữ còn sấp ngửa, mẹ vẫn giữ… Bà Oanh chỉ từng món đồ như gợi lại từng kỷ niệm. Rồi bà tiếp:- Riêng bộ áo dài này…- Bộ áo dài này, mẹ đã phải mót lúa ngoài đồng suốt cả mùa mới đủ tiền may cho con. Con đã mặc và giữ gìn nó rất cẩn thận. Hết cấp ba, con không mặc vừa nữa. Và mẹ đã cất giữ nó. Trang vừa kể lại chuyện cũ vừa ngạc nhiên. Bộ áo dài này chắc cái Thanh lớp con mặc vừa. Nhưng… mẹ ơi… Bà Oanh hiểu ý con nên cắt lời:- Không sao đâu. Bộ áo dài này sẽ càng có ý nghĩa hơn nếu nó giúp học trò của con tiếp tục được đến trường. Nghe bà Oanh nói, Trang càng thấy cảm động trước tấm lòng của mẹ. Cô vòng tay ôm mẹ đầy yêu thương.Trang có mặt tại nhà Thanh cũng vừa lúc chị Huê, mẹ của Thanh đi rẫy về. Thấy Trang, chị Huê bối rối. Chị định lảng tránh. Nhưng nghe Trang tâm sự, cuối cùng chị cũng bộc bạch.- Cái khó bó cái khôn cô giáo ạ. Cũng vì vợ chồng tôi nghèo nên con cái thiệt thòi. Chúng tôi rất muốn cháu Thanh tiếp tục được đến trường. Nhưng vì phải chạy ăn từng bữa, nên…- Chị đừng lo. Trường đã có quyết định miễn học phí cho Thanh trong suốt 3 năm học phổ thông rồi. Còn áo dài thì… Trang lấy bộ áo dài từ trong túi xách của mình đặt vào tay chị Huê:- Bộ áo dài này… Trang kể lại câu chuyện về bộ áo dài cũ của cô được mẹ cất giữ lâu nay rồi vui vẻ:- Tuy có hơi cũ nhưng nó hãy còn rất tốt. Bộ áo dài này sẽ giúp Thanh đến trường. Chị Huê nhận lấy món quà của Trang, rơm rớm nước mắt:- Cô giáo Trang! Gia đình tôi cảm ơn cô. Cô tốt quá! Thôi thì, dù khó khăn nhưng vợ chồng tôi cũng sẽ cố gắng lo cho con bữa khoai, bữa sắn. Còn cái chữ thì… tất cả đều nhờ hết ở các thầy cô và nhà trường. Cô giáo về rồi, Thanh vẫn đứng nhìn theo. Con bé nâng niu món quà cô tặng, đặt nó trước ngực mình, mỉm cười và tự nhủ sẽ quay lại trường, cố gắng học để không phụ tấm lòng của cô.Thấm thoát 3 năm cấp ba đã kết thúc. Ba năm liền Thanh đứng đầu trường về thành tích học tập. Ước mơ trở thành cô giáo đến gần hơn khi Thanh chuẩn bị bước vào kỳ thi đại học. Trong buổi chia tay lớp, chia tay cô Trang, ai nấy đều xúc động khi nghe Thanh nói lên tình cảm dành cho cô giáo:- Cô là người đã cho em cơ hội, đã tiếp thêm niềm tin và luôn ở bên cạnh em suốt ba năm qua. Với em, cô không chỉ là cô giáo mà còn là người mẹ hiền, người chị, người thân trong gia đình… Em sẽ không bao giờ quên cô, đặc biệt là món quà cô tặng. Món quà ấy luôn nhắc nhở em phải cố gắng học tập và rèn luyện để trở thành một người tốt, thực hiện được ước mơ trở thành một cô giáo tốt như cô... Cả lớp im lặng. Còn Trang, cô lặng lẽ đứng giữa lớp với niềm hạnh phúc chực trào trên khóe mắt.

Truyện ngắn: Lê Thị Xuyên