Bổ cập nước 'cứu' sông Tô Lịch: Những bước đi đầu tiên

Việc hồi sinh dòng sông Tô Lịch là mong mỏi của tất cả người dân Thủ đô.

Thủ đô vào cuộc cải thiện môi trường sông Tô Lịch

Ngày 5/2, Văn phòng UBND TP Hà Nội ban hành thông báo kết luận của Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh về phương án bổ cập nước cho sông Tô Lịch nhằm cải thiện môi trường. Theo đó, TP giao Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội nghiên cứu, triển khai phương án lấy nước từ hồ Tây và sông Hồng, đưa vào sông Tô Lịch để tăng cường khả năng tự làm sạch của dòng sông.

Lãnh đạo UBND TP Hà Nội nhấn mạnh, việc bổ cập nước không chỉ nhằm mục tiêu giảm ô nhiễm mà còn hướng đến phục hồi cảnh quan, tạo điều kiện cho hệ sinh thái phát triển trở lại. TP yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương thực hiện các bước khảo sát, đánh giá kỹ lưỡng để có thể sớm triển khai trong thực tế. Đây được xem là bước đi quan trọng, trong lộ trình cải thiện chất lượng nước của các con sông nội đô, giúp giảm thiểu tình trạng nước đen, bốc mùi hôi thối kéo dài nhiều năm qua.

Hà Nội đã vạch ra kế hoạch chi tiết để bổ cập nước cho sông Tô Lịch, với mục tiêu cải thiện chất lượng nước và cảnh quan đô thị. Sở Xây dựng được giao nhiệm vụ nghiên cứu và đề xuất phương án lấy nước từ Hồ Tây bổ cập cho sông Tô Lịch, thông qua hệ thống cửa điều tiết hồ Tây A - Cống Đõ - Mương Thụy Khuê khi cần thiết, nhằm duy trì mực nước sông Tô Lịch. Dự kiến công việc này sẽ hoàn thành trong tháng 8.

Sông Tô Lịch là một phần kí ức tuổi thơ của nhiều người dân Thủ đô Hà Nội.

Để đảm bảo mực nước Hồ Tây không bị ảnh hưởng khi bổ cập cho sông Tô Lịch, quận Tây Hồ được giao nghiên cứu phương án bổ sung nước trở lại hồ. Theo đó, nguồn nước bổ sung sẽ lấy từ sông Hồng và nước sau xử lý của Nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây. Trước khi đưa vào Hồ Tây, nguồn nước này sẽ được dẫn về hồ Sen – đóng vai trò hồ lắng trung gian – nhằm đảm bảo không ảnh hưởng đến hệ sinh thái tự nhiên của Hồ Tây.

Bên cạnh đó, TP cũng triển khai dự án thu gom toàn bộ nước thải còn lại đang xả trực tiếp vào Hồ Tây. Trước đó, phần lớn nước thải đã được thu gom và xử lý tại Nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây. Đồng thời, cơ quan chuyên môn sẽ thường xuyên quan trắc, đánh giá chất lượng nước sau xử lý để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường.

Về lâu dài, TP yêu cầu Sở Xây dựng phối hợp với UBND quận Tây Hồ rà soát quy hoạch và nghiên cứu phương án bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch theo trục đường Võ Chí Công. Phương án này sẽ kết nối với hệ thống bổ cập nước đã triển khai trước đó, giúp vừa duy trì dòng chảy cho sông Tô Lịch vừa đảm bảo mực nước Hồ Tây ổn định.

Bên cạnh việc bổ cập nước, Sở Tài nguyên và Môi trường được giao nhiệm vụ cải thiện cảnh quan đô thị ven sông, bao gồm trang trí và vệ sinh môi trường. Trước mắt, các quận, huyện dọc sông Tô Lịch sẽ tập trung vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, đất thải và trồng cây xanh.

Bổ cập nước vào rửa sạch sông Tô Lịch là giải pháp được kỳ vọng sẽ phát huy hiệu quả cao.

Bước đi đầu tiên và giải pháp lâu dài

Thông tin về kế hoạch bổ cập nước nhanh chóng thu hút sự quan tâm của người dân sinh sống dọc sông Tô Lịch. Anh Nguyễn Văn Lâm - cư dân quận Cầu Giấy, chia sẻ rằng anh rất mong chờ sự thay đổi: "Chỉ cần đi qua bờ sông vào mùa hè là có thể cảm nhận rõ mùi hôi thối bốc lên. Nếu nước sông trong sạch hơn, chắc chắn không gian sống của chúng tôi sẽ cải thiện đáng kể."

Tương tự, bà Nguyễn Thị Hải – cư dân phường Tây Mỗ, quận Nam Từ Liêm cũng rất kì vọng vào kế hoạch làm sạch sông Tô Lịch. “Tôi sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Hình ảnh dòng sông này đã gắn liền với một phần kí ức tuổi thơ của thế hệ chúng tôi. Nếu như bây giờ dòng sông được làm sạch thì chẳng phải quá tuyệt vời hay sao. Tôi không rõ lắm về mặt chuyên môn nhưng kế hoạch bổ cập nước vào để làm sạch sông Tô Lịch rất đáng để chờ đợi” – bà Hải nói.

Nhiều chuyên gia đánh giá rằng, việc bổ cập nước có thể giúp pha loãng ô nhiễm và tăng khả năng tự làm sạch của dòng sông. PGS.TS Đào Trọng Tứ - Trưởng ban Điều hành mạng lưới sông ngòi Việt Nam khẳng định, việc rửa sạch sông Tô Lịch là điều rất cần thiết và là mong muốn từ lâu của người dân Thủ đô.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa kế hoạch trên, vị chuyên gia này cho rằng, ngoài giải pháp cơ học là bổ cập nước sạch vào để rửa trôi dòng Tô Lịch, TP Hà Nội và các cơ quan chuyên môn cũng cần kiên quyết trong xử lý các vi phạm về bảo vệ môi trường, đẩy mạnh việc tuân thủ chấp hành Luật Bảo vệ môi trường trong các doanh nghiệp, di dời các cơ sở gây ô nhiễm không phù hợp.

Riêng đối với giải pháp bổ cập nước sông Hồng vào rửa sạch sông Tô Lịch, PGS.TS Đào Trọng Tứ lưu ý cần đưa ra cách làm phù hợp từ việc xây dựng đường ống, lựa chọn máy bơm… để làm sao việc thực hiện bổ cập nước được tiến hành thuận lợi nhất và phát huy hiệu quả cao nhất.

Cùng chung quan điểm khi đánh giá phương án lấy nước sông Hồng làm sạch sông Tô Lịch là phù hợp, GS Võ Trọng Hồng - nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT không quên nhấn mạnh, giải pháp bổ cập nước vào rửa sạch sông Tô Lịch sẽ chỉ phát huy hiệu quả thật sự khi đã chặn được hoàn toàn các nguồn ô nhiễm đổ vào dòng sông này trước đó. Bởi, nếu chỉ bổ sung nước mà không kiểm soát chặt chẽ các nguồn xả thải thì hiệu quả sẽ không duy trì được lâu dài.

Tuy nhiên, để giải pháp bổ cập nước làm sạch sông Tô Lịch phát huy hiệu quả, trước tiên cần chặn được tất cả các nguồn thải đang đổ vào dòng sông này.

Các chuyên gia cùng cho rằng, để dòng sông Tô Lịch thực sự hồi sinh, cần một giải pháp tổng thể, trong đó có việc cải thiện hệ thống thu gom và xử lý nước thải đô thị. Trong đó, bổ cập nước chỉ là một phần của bài toán. Điều quan trọng là phải giảm thiểu ô nhiễm ngay từ nguồn, có biện pháp nạo vét bùn đáy và xử lý nước trước khi đổ vào sông,"

Ngoài ra, vấn đề thoát nước khi thực hiện phương án bổ cập cũng cần phải được tính toán kĩ lượng ngay từ đầu, Bởi, nếu không có hệ thống điều tiết hợp lý, lượng nước bổ sung có thể gây ảnh hưởng đến hạ tầng thoát nước chung của thành phố, đặc biệt là trong mùa mưa bão.

Trước những phản hồi từ dư luận, các chuyên gia và người dân, câu hỏi đặt ra là liệu bổ cập nước có thực sự giúp hồi sinh sông Tô Lịch hay không. Phương án này chắc chắn sẽ tạo ra những cải thiện nhất định về mặt cảnh quan và chất lượng nước trong ngắn hạn. Tuy nhiên, về lâu dài, thành phố cần một chiến lược tổng thể hơn, bao gồm việc quản lý nguồn thải, nâng cấp hệ thống xử lý nước thải và phục hồi hệ sinh thái tự nhiên của dòng sông.

Để phương án bổ cập nước phát huy hiệu quả tối đa, Hà Nội cần có lộ trình rõ ràng, theo dõi sát sao tác động của dự án và có phương án điều chỉnh khi cần thiết. Việc lắng nghe ý kiến từ chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình triển khai. Bởi lẽ, không chỉ là một dòng sông, Tô Lịch còn là một phần ký ức và lịch sử của Thủ đô. Nếu được hồi sinh đúng cách, dòng sông này có thể trở thành biểu tượng mới của một Hà Nội xanh, sạch và bền vững trong tương lai.

Nguyễn Quý