Bộ GDĐT sắp công bố sách giáo khoa mới nhưng điều gì quan trọng nhất với phụ huynh?

Trong khi chúng ta đang dồn sự quan tâm và chờ đợi những thông tin cuối cùng của Bộ GDĐT quyết định những bộ SGK sẽ được đưa vào giảng dạy trong chương trình giáo dục phổ thông mới, bắt đầu đối với lớp 1 từ năm học 2020-2021, thì ở nhiều nước phương Tây, SGK chỉ là lựa chọn thứ 2 sau khi các phụ huynh nắm vững chương trình học của từng lứa tuổi.

Theo thông tin mới nhận được thì cuối tuần này Bộ GDĐT sẽ công bố các bộ SGK đạt thẩm định để sử dụng trong năm học tới. Trong lúc chờ đợi, chúng tôi cũng đã tìm hiểu thêm về SGK và sự lựa chọn sử dụng SGK ở Bỉ- một trong những nước có nền giáo dục tương đối phát triển, và nhà nước thực hiện giáo dục thực sự vì người học.

Phụ huynh tìm hiểu rất kỹ chương trình học và trực tiếp đến các trường dự định cho con theo học

Theo chị Như Quỳnh de Prelle, mẹ của hai em bé trong tầm tuổi 5-7 tuổi cho biết, hệ thống giáo dục ở Bỉ chia thành các khối trường học, trong đó, mẫu giáo từ 2,5-6 tuổi, cấp học này không bắt buộc.

Ở Bỉ có hệ thống trường công, trường tư và trường quốc tế. Tiểu học và mẫu giáo luôn trong cùng 1 hệ thống.

Tiểu học từ lớp 1 đến lớp 6, từ cấp học này trẻ em đến trường là sự bắt buộc, không có bất kỳ lý do nào để bố mẹ không cho con đến trường học.

Cấp 2 từ lớp 7 đến lớp 12.

Có trường bao gồm từ mẫu giáo đến hết lớp 12, còn đa phần là hệ thống mẫu giáo và tiểu học rồi đến cấp 2 tách ra, học ở trường khác.

Cuối cùng là hệ thống học nghề. Hệ thống các trường cao đẳng, đại học.

Với nhiều phụ huynh, việc chọn trường học gần nhà, trong quận nơi sinh sống được ưu tiên.

Trong số các môn học năng khiếu (như các môn phụ như nhạc, họa, thể dục thể thao… ở Việt Nam), rất kỳ lạ, nhạc và họa thì phải đăng ký học ở các nhạc viện, học viện chứ không phải ở trường nào cũng học nhạc hay họa như Việt Nam… Như Quỳnh de Prelle cho hay.

Vì thế, những ai học nhạc hay họa mà có năng khiếu, tài năng thực sự thì sẽ học song song cùng học văn hóa đến mười mấy năm không hề dễ dàng…

Khi đến tham quan tại các trường dạy nhạc, các xưởng vẽ, phụ huynh hiểu ra sự giáo dục toàn diện, nghệ thuật phố biến là thế nào một cách rõ ràng.

Bộ SGK của NXB Giáo dục soạn theo chương trình giáo dục phổ thông mới "Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục" (ảnh: Vietnamnet)

Sách giáo khoa đa dạng và không bắt buộc phải mua

Vì rất quan tâm đến SGK sử dụng trong các trường học như thế nào nên khi đề cập đến việc sắp tới đây trong chương trình học ở Việt Nam, lần đầu tiên sẽ thực hiện một chương trình nhiều bộ SGK, chúng tôi được phụ huynh này chia sẻ, SGK ở Bỉ vô cùng đa dạng về nội dung và cách thức, phương pháp truyền đạt rất hiệu quả.

Từ 2,5 tuổi, bạn có thể có sách học cho bé từ ngôn ngữ, đến toán học, logich, chữ viết, đọc… trong một cuốn sách màu rất đa dạng về nội dung. Bọn trẻ thường xuyên cùng phụ huynh làm và chơi, tô màu các bài tập trong sách, đơn giản nhưng là cách học, tiếp xúc sớm của một nền giáo dục chất lượng.

Ở trường mẫu giáo và tiểu học không ai bắt buộc phải mua sách giáo khoa, mà thầy cô luôn chuẩn bị các bài giảng bằng cách photo tài liệu cho học sinh, học sinh làm trực tiếp và giữ file tại lớp học.

Lớp học ở đây ngoài bàn ghế, bảng viết (rất nhiều các kích thước khác nhau, kiểu bảng khác nhau) thì lớp học như một ngôi nhà nhỏ bao gồm nhiều đạo cụ, đồ chơi…. không gian rất thân thiện và gần gũi.

Nội dung chương trình tăng theo các độ tuổi khác nhau, lặp đi lặp lại nhiều lần từ khi vào lớp 1 tiểu học là 3 lớp mẫu giáo. Cứ lặp đi lặp lại như thế.

Học sinh vào lớp 1 nhận biết được bảng chữ cái, chữ số, viết được tên của mình… để chuẩn bị vào lớp 1 như vỡ lòng.

Môn Toán lớp 1 chương trình của Bỉ, các bạn học trên lớp rất đơn giản là cộng trừ đến 10-20 nhưng sách giáo khoa của họ có đầy đủ cộng trừ nhân chia trong phạm vi 20 và các cách kết hợp logic, cũng như hình học, mở rộng thập phân… và những cuốn sách thế này, chúng tôi học cùng con ở nhà như một cách bổ sung kiến thức, đó là cách chúng tôi tự lựa chọn để các bạn nhỏ phát triển một cách tự nhiên…

Trong trường tiểu học, từ lớp 1, chương trình bao gồm Tiếng Pháp/ Tiếng Hà Lan là ngôn ngữ mẹ đẻ ở đây, toán học, và các môn như triết học, công dân, tôn giáo, thể dục thể thao, bơi… và các chương trình ngoại khóa đăng ký theo nhu cầu. SGK không phải bắt buộc mua. Nhà trường gửi danh sách chương trình học và sách của một nhà xuất bản nào đó, phụ huynh có thể mua hoặc không.

SGK cấp tiểu học đa phần là sách để tập đọc, các câu chuyện đơn giản, dễ hiểu và nhiều hình ảnh. Toàn bộ tài liệu học sinh trên lớp, các thầy cô giáo chuẩn bị và in cho học sinh.

Phụ huynh thường xem các thông tin từ nhà trường về tham khảo và mua các SGK khác nhau để cho các con tự học ở nhà, nhất là các kỳ nghỉ dài, bọn trẻ không quên việc học bài, ôn luyện.

Đặc biệt có nhiều phương pháp giáo dục hiện đại, đa dạng được xếp cùng nhau để mọi người lựa chọn phù hợp với nhu cầu như phương pháp Alpha, phương pháp Montessori…

Toàn bộ tài liệu học trên lớp trong một file lớn, sẽ được mang về nhà vào các kỳ nghỉ để ôn bài.

Hàng ngày, các bạn học sinh ở đây có một cuốn sổ liên lạc giữa học sinh-thầy cô giáo-phụ huynh, 3 bên luôn được xác nhận bởi chữ ký của phụ huynh hàng ngày. Một cuốn tập nhỏ bài học tập đọc, 1 file thông tin chung từ nhà trường.

Nhà trường rất chú ý đến cách tổ chức và quản lý thu xếp giấy tờ rất khoa học.

Còn lại các môn học như Giáo dục công dân, triết học hay tôn giáo, đạo đức, là các môn tự chọn tùy theo nhu cầu mỗi học sinh và gia đình… và cũng không có cuốn SGK nào nếu như bố mẹ không chủ động hay tự mua ở các nhà sách tham khảo.

Vì có con trong độ tuổi mẫu giáo- tiểu học nên phụ huynh này cũng thường mua sách về, vừa xem vừa tự học như các bạn nhỏ để hướng dẫn các con.

Phụ huynh này cũng cho biết, ở đây có những cửa hàng SGK đặc biệt, các phụ huynh hay học sinh có thể đến đó hỏi bản photo với giá rẻ hơn, theo chỉ dẫn của giáo viên và nhà trường…

Ở đây, các cuốn SGK về lịch sử, khoa học xã hội nhân văn rất dày và đắt. Chính vì thế, thư viện ở các quận huyện, nhà trường là nơi bạn có thể đọc sách, trao đổi sách để học tập và tham khảo.

Hầu như trường nào cũng có tủ sách tự chọn cho học sinh tự lấy sách mang về đọc và mang trả lại sau đó một cách tự giác.

Ai sẽ là người quyết định lựa chọn SGK?

Theo tìm hiểu, không chỉ riêng Bỉ mà nhiều nước khác trên thế giới, SGK cũng là những tài liệu học được cung cấp miễn phí cho học sinh. Việc lựa chọn SGK chỉ là bước thứ 2 sau khi các phụ huynh nắm vững chương trình học.

Trong khi đó, tại Việt Nam dù chương trình giáo dục phổ thông mới được ban hành từ cuối tháng 12/2018 nhưng sau hơn nửa năm, các phụ huynh mới tá hỏa khi phát hiện con mình được học toán xác suất, thống kê từ năm lớp 2.

Với SGK, hiện chúng ta phải chi rất nhiều tiền cho mỗi bộ SGK, không những thế, SGK càng ngày càng "đắt". Trong năm học 2018-2019, số tiền phải trả thêm cho mỗi cuốn sách tăng lên thêm vài trăm đồng. Thì trong năm học tới đây, khi có những bộ SGK mới, thì "giá SGK hiển nhiên sẽ cao hơn giá SGK hiện hành", ông Lê Hoàng Hải, Phó Tổng Giám đốc NXB Giáo dục từng khẳng định.

Như vậy, với những vấn đề về chương trình và SGK trong thời gian tới đây ở Việt Nam, các bậc phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận để thực sự đồng hành cùng con trẻ. Cũng là để các cuốn SGK trở về đúng vai trò của nó, chỉ là tài liệu hướng dẫn học để giáo dục thực hiện được các mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông.

Chúng ta cũng không nên cứng nhắc hay tranh cãi việc để các địa phương lựa chọn SGK hay để các trường, các thầy cô giáo hay các phụ huynh học sinh tự lựa chọn SGK cho con em mình.

Quan trọng là với một chương trình học cụ thể, hãy tìm ra được "người hướng dẫn" đủ tâm và tài để các học sinh có được những cuốn SGK thực sự phù hợp cho mình.

Phương Anh