Bộ NN&MT giải đáp loạt vấn đề 'nóng' về môi trường và đất đai

Sáng 4/9, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tổ chức họp báo thường kỳ dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Phùng Đức Tiến. Tại đây, nhiều nội dung liên quan đến công tác quản lý môi trường và chính sách đất đai đã được quan tâm, giải đáp.

Phân loại chất thải rắn sinh hoạt mới chỉ dừng ở quy mô nhỏ

Liên quan đến việc Hà Nội dự kiến tăng phí thu gom rác, trả lời tại họp báo, ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Môi trường cho biết nhiều quốc gia áp dụng cách tính phí khác nhau, từ khối lượng, thể tích rác thải đến lượng nước sử dụng. Theo ông, việc điều chỉnh giá là cần thiết để đảm bảo nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí trong thu gom, và xử lý.

Ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Môi trường.

Tính đến ngày 30/6/2025, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt (chất thải rắn sinh hoạt) phát sinh trong cả nước ước khoảng 69.400 tấn/ngày, trong đó 91% đã được xử lý.

Riêng khu vực đô thị phát sinh 37.250 tấn/ngày với tỉ lệ xử lý đạt 97,28%; khu vực nông thôn phát sinh 32.150 tấn/ngày, xử lý đạt 80,5%. Hai đô thị lớn là Hà Nội và Tp.HCM lần lượt phát sinh 7.300 tấn/ngày và 14.000 tấn/ngày, chiếm khoảng 23% tổng lượng rác thải cả nước.

Ông Trung cho biết: "Công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt mới chỉ dừng ở quy mô nhỏ, chủ yếu thí điểm tại một số địa phương. Ở khu vực nông thôn, nhiều hộ gia đình vẫn tự xử lý rác theo cách truyền thống như chôn lấp, đốt thủ công hoặc tận dụng làm thức ăn chăn nuôi, chất độn chuồng. Một số địa phương bước đầu áp dụng việc thu phí thu gom, vận chuyển và xử lý dựa trên khối lượng hoặc thể tích rác đã phân loại, nhưng còn nhiều hạn chế".

Phó Cục trưởng Cục Môi trường cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn từ hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, đặc biệt là thiếu cơ sở tái chế và công nghệ xử lý rác hữu cơ chiếm tới 50-60% tổng lượng.

Bên cạnh đó, cơ chế huy động nguồn lực xã hội còn hạn chế. "Nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền chưa được áp dụng triệt để, đặc biệt là việc chưa thu đủ giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý nên chưa thúc đẩy được nguồn lực tư nhân đầu tư," ông Trung nhấn mạnh.

Ngoài yếu tố hạ tầng, ông Trung cũng đề cập đến vấn đề nhận thức. Theo ông, một bộ phận chính quyền địa phương, đoàn thể và người dân vẫn chưa coi trọng việc phân loại chất thải. Công tác tuyên truyền chưa đủ mạnh để biến phân loại rác thành thói quen và nếp sống.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về kế hoạch giảm ô nhiễm không khí tại Hà Nội, ông Trung cho rằng giải pháp phun sương mà thành phố dự kiến áp dụng chỉ mang tính tạm thời, hiệu quả trong giờ cao điểm hoặc mùa ô nhiễm từ tháng 10 đến tháng 4.

"Đây chỉ là giải pháp tức thời. Về lâu dài, Bộ đang trình các phương án căn cơ, có giải pháp cho từng vấn đề cụ thể liên quan đến ô nhiễm không khí", Phó Cục trưởng Cục Môi trường nói.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: "Ngành nông nghiệp và môi trường sẽ tiếp tục giữ vững đà tăng trưởng và mục tiêu 65 tỷ USD, không đánh đổi môi trường lấy kinh tế, đồng thời tạo tiền đề vững chắc cho giai đoạn 2026-2030. Bộ tiếp thu nhiều ý kiến góp ý, đặc biệt liên quan đến các thủ tục kiểm soát hoạt động đốt chất thải, trong đó có rác thải thực phẩm".

Nhiều thách thức trong triển khai Luật đất đai (sửa đổi)

Ngoài vấn đề môi trường, một nội dung lớn khác tại họp báo là chính sách đất đai và việc triển khai Luật Đất đai sửa đổi.

Ông Mai Văn Phấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, cho biết: "Theo Luật Đất đai trước đây, có hai loại giá đất là bảng giá đất và giá đất cụ thể, áp dụng trong trường hợp cho thuê hoặc chuyển mục đích sử dụng. Tuy nhiên, trên thực tế phát sinh nhiều vướng mắc, đặc biệt là với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng, chi phí thường rất cao".

Để tháo gỡ khó khăn này, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng nghị quyết. Giải pháp đang được nghiên cứu theo hướng trong hạn mức công nhận thì người dân không phải nộp tiền, còn ngoài hạn mức sẽ tính theo quy định. Hiện Bộ Tài chính đang tiếp thu ý kiến để hoàn thiện dự thảo.

Ông Mai Văn Phấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai.

Đầu tháng 8, Bộ NN&MT đã cử 34 công chức về các địa phương nhằm hỗ trợ triển khai các nhiệm vụ trong lĩnh vực đất đai theo mô hình chính quyền hai cấp. Ông Phấn cho biết, bước đầu các đoàn công tác ghi nhận được một số kết quả tích cực, nhưng cũng chỉ ra những tồn tại như nguồn lực hạn chế sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, thiếu cán bộ chuyên môn về quản lý đất đai, khối lượng công việc tăng trong khi quy trình phối hợp chưa rõ ràng.

Ngoài ra, quá trình chuyển đổi số ở nhiều nơi còn chậm. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai chưa đồng bộ, chưa liên thông với hệ thống dịch vụ công, khiến công tác quản lý và phục vụ người dân gặp khó khăn. "Nguồn lực triển khai còn hạn chế, trong khi khối lượng công việc ngày càng nhiều", ông Phấn nhận định.

Đáng chú ý, các đoàn công tác của Bộ NN&MT khi xuống cơ sở không chỉ tập trung vào lĩnh vực đất đai, mà còn đánh giá tổng thể tình hình phát triển nông nghiệp ở địa phương. Đây được xem là cách tiếp cận toàn diện, vừa tháo gỡ khó khăn trước mắt, vừa nắm bắt vấn đề để đưa ra kế hoạch dài hạn của ngành.

Nguyễn Phương Anh