Bộ Nông nghiệp và Môi trường lên tiếng về việc thiếu vật liệu san lấp ở nhiều nơi

Tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trả lời câu hỏi của phóng viên về hướng giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu để thi công các dự án đầu tư phát triển tại nhiều địa phương, ông Trần Phương - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cho biết: "Thời gian vừa qua, nhiều địa phương gặp phải tình trạng khan hiếm nguồn vật liệu để thi công các dự án đầu tư phát triển trên địa bàn, đặc biệt là các dự án xây dựng hạ tầng, giao thông. Đây cũng là vấn đề mà nhiều cử tri, đại biểu Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội rất quan tâm. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với các bộ và các tỉnh, thành phố xây dựng để trình Chính phủ xem xét, ban hành Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản. Trong đó có 4 nhóm nội dung lớn liên quan đến khoáng sản nhóm IV, bao gồm các vật liệu được sử dụng chủ yếu cho mục đích san lấp, đắp nền công trình, làm vật liệu xây dựng như đất sét, đất đồi, đất lẫn đá, cát, sỏi...".

Ông Trần Phương - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam

Một số nguyên nhân dẫn dẫn tới tình trạng này được Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam chỉ ra là do kết quả triển khai phương án khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên khoáng sản trong quy hoạch của tỉnh còn chưa cao; do điều kiện tự nhiên, chỉ một số khu vực trên địa bàn tỉnh có tài nguyên cát tự nhiên, các địa bàn khác phải vận chuyển từ vùng lân cận làm tăng chi phí; cát sỏi lòng sông, suối tại một số tỉnh miền núi chủ yếu có trữ lượng ít, tích tụ theo mùa.

Trong khi đó, thủ tục, trình tự về cấp phép thăm dò, khai thác cát làm vật liệu xây dựng thông thường đối với các điểm nhỏ, lẻ còn phức tạp nên khó khăn trong cấp phép khai thác; việc lựa chọn phương thức đấu giá, số vòng đấu giá chưa phù hợp dẫn đến các nhà đầu tư có tâm lý "đua" giá, làm giá bị đẩy lên cao.

"Hầu hết mỏ cát sông tại các tỉnh hiện nay có quy mô từ nhỏ đến trung bình nên số tiền đặt trước còn thấp nên nhà đầu tư trúng đấu giá sẵn sàng bỏ cọc, không đưa mỏ vào khai thác. Nhiều mỏ sau khi được cấp phép chưa hoạt động hoặc phải dừng hoạt động do không có phương tiện tàu, thuyền khai thác cát được đăng kiểm theo quy định. Bên cạnh đó, còn có một số nguyên nhân như vướng về thủ tục về đất đai, thuê bãi tập kết; bị dừng khai thác để đo đạc xác định trữ lượng còn lại và đánh giá nguy cơ sạt lở bờ, bãi sông hoặc tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản là đối tượng đang bị cơ quan có thẩm quyền khởi tố, điều tra do sai phạm liên quan đến hoạt động khoáng sản nên chưa thể đưa mỏ vào khai thác. Việc các mỏ chậm đưa vào khai thác hoặc dừng khai thác đã ảnh hưởng đến nguồn cung về cát cho các công trình, dự án và nhu cầu dân sinh trên địa bàn tỉnh, dẫn đến tình trạng khan hiếm và tăng giá", ông Trần Phương nhấn mạnh.

Ngoài ra, phần lớn các dự án xây dựng đường cao tốc, dự án trọng điểm có quy mô lớn, nhu cầu về vật liệu cát, đá là rất lớn. Tuy nhiên, dù được áp dụng cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản phục vụ dự án, nhưng một số nhà thầu thi công dự án vẫn không chủ động lập hồ sơ đề nghị khai thác theo cơ chế đặc thù mà mua vật liệu tại các mỏ thương mại dẫn đến thiếu hụt nguồn vật liệu đá, cát...

Điều chỉnh 4 nhóm nội dung trong Luật Địa chất và Khoáng sản mới

Để tháo gỡ căn cơ những khó khăn trên, ông Trần Phương - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đánh giá, Luật Địa chất và Khoáng sản mới, Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định số 193/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Địa chất và Khoáng sản, đã cơ bản tháo gỡ về thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản như: Trình tự, thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã được đơn giản, phù hợp với thực tiễn.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bổ sung quy định về tăng công suất khai thác các mỏ vật liệu xây dựng thông thường

Ngoài ra, khu vực khoáng sản cung cấp nguyên liệu, vật liệu cho các dự án quan trọng quốc gia, dự án đầu tư công khẩn cấp, công trình, hạng mục công trình thuộc chương trình mục tiêu quốc gia cũng tiếp tục được đưa vào tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá; quy định về tiền đặt trước đối với các mỏ khoáng sản nhóm IV và khoáng sản là cát, sỏi lòng sông, lòng hồ, khu vực biển được điều chỉnh tăng lên.

"Thực tế hiện nay cho thấy vẫn cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về địa chất, khoáng sản, hạn chế tình trạng khan hiếm, chấm dứt việc găm hàng, đẩy giá vật liệu xây dựng thông thường, vật liệu san lấp, bảo đảm tiến độ thực hiện các công trình, dự án trọng điểm, cấp bách. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với các Bộ Quốc phòng, Công an, Tư pháp, Tài chính, Xây dựng, Công Thương, cùng với các tỉnh, thành phố xây dựng để trình Chính phủ xem xét, ban hành Nghị quyết của Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024; trong đó đề xuất 4 nhóm nội dung lớn về khoáng sản nhóm IV", ông Trần Phương thông tin.

Văn Ngân/VOV.VN