Bộ quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm trong truyền thông số
Đây là tài liệu tham khảo khi sáng tạo nội dung với AI, nhằm cân bằng giữa quyền tự do sáng tạo và trách nhiệm xã hội.
Hội thảo "Sử dụng công nghệ AI có trách nhiệm". Ảnh: M. Hưng
Bộ quy tắc do Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS), thuộc Hội Truyền thông số Việt Nam, công bố tại hội thảo "Sử dụng công nghệ AI có trách nhiệm", diễn ra hôm nay 30-9 tại Hà Nội.
Sáu nguyên tắc được đề cập gồm: Minh bạch, đáng tin cậy, tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền riêng tư, tôn trọng phẩm giá con người và có trách nhiệm. Đi kèm là 29 hướng dẫn cụ thể cho người dùng và 5 lưu ý đối với hoạt động quảng cáo trực tuyến.
Đại diện IPS, ông Nguyễn Đức Lam thông tin, nhiều quốc gia đã ban hành quy tắc ứng xử hoặc khung quản lý, như Liên minh châu Âu (EU) với Nguyên tắc điều chỉnh AI; Australia với 8 nguyên tắc đạo đức; Nhật Bản có hướng dẫn AI cho doanh nghiệp; Malaysia ban hành bộ quy tắc quốc gia; Hoa Kỳ xây dựng khung quản lý rủi ro AI. Tại Việt Nam, các hành lang pháp lý về AI cũng đang dần hoàn thiện.
Hiện nhiều cá nhân sáng tạo nội dung độc lập cảm thấy bối rối khi phân định hành vi hợp pháp liên quan đến AI, vì vậy, xã hội cần thêm những hướng dẫn trực quan, dễ hiểu, gần gũi để AI vừa phát huy sáng tạo, vừa bảo đảm chuẩn mực.
Theo ông Nguyễn Minh Hồng, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA), bên cạnh các quy định pháp lý bắt buộc cần có thêm những quy tắc mang tính đồng thuận, tự nguyện. Nếu như các quy định pháp lý là khung, thì bộ quy tắc giống như kim chỉ nam, có giá trị tham khảo, thực hành trong công việc hằng ngày.
Bộ quy tắc sử dụng AI phiên bản 1.0, bám sát Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, Luật Quảng cáo 2012 (sửa đổi 2025) cùng các nguyên tắc đạo đức quốc tế của UNESCO, OECD.
Theo các thống kê trước đó, Việt Nam đứng thứ sáu trong 40 quốc gia về mức độ sẵn sàng cho AI, với tỷ lệ ứng dụng cao: 42% dân số và 65% doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng công nghệ này, song khoảng cách đầu tư với các nước phát triển vẫn còn lớn.
Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đã được Chính phủ ban hành năm 2021, dự kiến cập nhật vào cuối năm nay, song song với việc xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo.
Về thể chế, vào kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV diễn ra trong tháng 10 tới, Chính phủ cũng sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật về AI. Đồng thời, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng sẽ trình Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030 bản cập nhật mới, phù hợp với xu hướng phát triển trong kỷ nguyên AI.
