Bổ sung chính sách phát triển vận tải hàng không tầm thấp trong Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi)

Dự án luật được xây dựng nhằm hoàn thiện khung pháp lý, đáp ứng yêu cầu phát triển mới của ngành hàng không dân dụng, đồng thời đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu bảo vệ an ninh - quốc phòng.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, việc sửa đổi Luật Hàng không dân dụng Việt Nam lần này nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, khắc phục những bất cập, vướng mắc hiện nay, đồng thời tạo hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch để thúc đẩy phát triển ngành hàng không trong giai đoạn hội nhập sâu rộng. Dự thảo luật cũng hướng tới nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, bảo đảm an toàn, an ninh hàng không, tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế - xã hội.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh báo cáo tại Quốc hội. Ảnh: Quang Vinh

Dự thảo tập trung sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung quan trọng như quy định về nhà chức trách hàng không, nhà chức trách an ninh hàng không; quy định về quản lý, khai thác, xuất - nhập khẩu tàu bay, quản lý vùng trời và hoạt động bay; cũng như các nội dung liên quan đến vận chuyển hàng không thương mại, hàng không chuyên dùng và hàng không chung. Những nội dung này được điều chỉnh nhằm phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, nâng cao uy tín quốc gia và cải thiện chất lượng dịch vụ trong lĩnh vực hàng không dân dụng.

Một trong những điểm mới nổi bật của dự thảo là việc bổ sung chính sách phát triển vận tải hàng không tầm thấp. Chính sách này nhằm tạo hành lang pháp lý cho hoạt động của tàu bay không người lái (UAV) và phương tiện bay tầm thấp khác phục vụ mục đích thương mại hoặc chuyên dùng.

Theo tờ trình của Chính phủ, Chính phủ sẽ được giao thẩm quyền quy định chi tiết việc áp dụng Luật đối với hoạt động vận tải hàng không tầm thấp, căn cứ vào yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ, đồng thời bảo đảm sự phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, việc bổ sung chính sách này xuất phát từ thực tế các thiết bị bay không người lái và phương tiện bay tầm thấp đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như logistics (giao hàng bằng drone), nông nghiệp công nghệ cao, giám sát hạ tầng, cứu hộ - cứu nạn, khảo sát xây dựng… Trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, ứng dụng UAV đã giúp rút ngắn thời gian khảo sát, tăng độ chính xác và hiệu quả thi công, thay thế hoàn toàn quy trình thủ công trước đây vốn mất nhiều thời gian và chi phí.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng việc bổ sung quy định về vận tải hàng không tầm thấp là cần thiết, phù hợp với xu thế phát triển của khoa học - công nghệ, cũng như thực tiễn trong nước và quốc tế. Đây là lĩnh vực mới, đòi hỏi cơ chế quản lý linh hoạt, do đó cần giao Chính phủ quyền hướng dẫn, quy định chi tiết nhằm đảm bảo an toàn bay, an ninh hàng không và quốc phòng.

Trên bình diện quốc tế, khái niệm “kinh tế tầm thấp” (Low Altitude Economy - LAE) đang được xem là một ngành kinh tế chiến lược mới, tập trung vào các hoạt động thương mại và dân sự trong không gian bay dưới 1.000 mét. Đây là nơi diễn ra các hoạt động của máy bay điện cất - hạ cánh thẳng đứng (eVTOL), drone logistics, thiết bị bay giám sát, nông nghiệp thông minh, cùng nhiều ứng dụng công nghệ cao khác.

Theo dự báo của Morgan Stanley, giá trị toàn cầu của kinh tế tầm thấp có thể đạt 9.000 tỷ USD vào năm 2050, trong đó riêng ngành vận tải hàng không tầm thấp dự kiến đạt 700 tỷ USD vào năm 2035. Tại Việt Nam, các chuyên gia nhận định nếu tận dụng tốt cơ hội, lĩnh vực này có thể mang lại giá trị kinh tế khoảng 10 tỷ USD và tạo hơn 1 triệu việc làm chất lượng cao trong vòng 10 - 15 năm tới.

Đầu tháng 10 vừa qua, Liên minh Kinh tế tầm thấp Việt Nam (LAE) đã chính thức được thành lập, do ông Nguyễn Văn Khoa - Tổng giám đốc FPT làm Chủ tịch, cùng hai Phó Chủ tịch là ông Don Lam - CEO VinaCapital và ông Trần Anh Tuấn - CEO Mạng lưới UAV Việt Nam. Liên minh quy tụ các tập đoàn công nghệ, tài chính và doanh nghiệp khởi nghiệp với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm kinh tế tầm thấp của khu vực, phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao ứng dụng UAV, dữ liệu lớn và tự động hóa.

Việc bổ sung chính sách về vận tải hàng không tầm thấp trong dự thảo Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi) vì thế được xem là bước đi chiến lược, tạo nền tảng pháp lý cho Việt Nam đón đầu xu thế kinh tế tầm thấp toàn cầu, mở ra cơ hội phát triển cho doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghệ mới.

Bên cạnh chính sách mới về vận tải hàng không tầm thấp, dự thảo Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi) cũng sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến quy hoạch, đầu tư xây dựng và khai thác cảng hàng không nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi, minh bạch, thúc đẩy xã hội hóa đầu tư hạ tầng hàng không.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quang Vinh

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, quy định này sẽ giúp huy động hiệu quả các nguồn lực ngoài Nhà nước, đồng thời góp phần tháo gỡ khó khăn trong việc xây dựng mới, nâng cấp, mở rộng và bảo trì các công trình hàng không, đặc biệt là trên đất quốc phòng - an ninh.

Bên cạnh đó, quy định cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp cảng hàng không được chủ động đầu tư, mở rộng, cải tạo hạ tầng theo quy hoạch, nhằm phát huy tối đa tiềm năng và hiệu quả khai thác.

Ngoài ra, dự thảo cũng đề xuất cho phép nhà chức trách hàng không, cơ quan an ninh hàng không và các tổ chức cung cấp dịch vụ công được giữ lại một phần hoặc toàn bộ phí thu được để chi trả cho hoạt động chuyên môn và hỗ trợ thu nhập cho nhân sự, với mức tối đa bằng 80% lương hiện hưởng.

Chính sách này được đánh giá là cần thiết nhằm thu hút và giữ chân đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là giám sát viên an toàn hàng không, góp phần đảm bảo an toàn bay và duy trì năng lực quản lý đạt chuẩn quốc tế.

Văn Hùng