Bỏ thuế khoán: Gỡ vướng tâm lý cho hộ kinh doanh

Chỉ còn hơn nửa năm nữa quy định bỏ thuế khoán đối với các hộ kinh doanh có quy mô lớn sẽ chính thức có hiệu lực.

Đây là một chủ trương lớn, được kỳ vọng sẽ tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch và công bằng. Tuy nhiên, trên thực tế chính sách này đang tạo ra làn sóng lo lắng không nhỏ, khiến nhiều tiểu thương cảm thấy bất an, thậm chí tạm dừng hoạt động kinh doanh để nghe ngóng.

Việc tháo gỡ các nút thắt về tâm lý, đồng thời xây dựng những cơ chế chuyển tiếp phù hợp đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Từ nỗi lo không có lãi đến áp lực sổ sách, sợ phạt

Kinh doanh các mặt hàng thủ công đan lát trên các sàn thương mại điện tử đã hơn tám năm, anh T (TP.HCM) không lạ gì với những thay đổi chính sách thuế. Từ một cá nhân kinh doanh nhỏ, anh đã đăng ký hộ kinh doanh và luôn nỗ lực tuân thủ các quy định. “Chúng tôi kinh doanh 100% trên các nền tảng trực tuyến và đang trong quá trình cập nhật các thủ tục thuế mới với sàn. Tuy nhiên, điều tôi lo nhất là việc xuất hóa đơn. Đặc thù hàng của tôi là hàng thủ công, nguyên liệu đầu vào như tre, nứa, thậm chí cả những cuộn dây cước, chiếc đinh… đều được thu mua từ các hộ nông dân, các cơ sở sản xuất rất nhỏ lẻ. Yêu cầu họ xuất hóa đơn đầu vào cho mình gần như là không thể” - anh T bộc bạch.

Nỗi lo của anh T không dừng lại đó. Anh hiểu rằng khi áp dụng phương pháp kê khai theo Thông tư 40, ngoài hóa đơn đầu ra, anh còn phải thực hiện chế độ sổ sách kế toán. “Với một hộ kinh doanh cá thể như tôi, việc này quá phức tạp và tốn kém chi phí. Rất mong Nhà nước có thể thiết kế những quy định đơn giản hơn, có thể lược bỏ yêu cầu về sổ sách kế toán để phù hợp hơn với mô hình kinh doanh nhỏ lẻ của chúng tôi” - anh T kiến nghị.

Cửa hàng thời trang của chị H đã hoạt động hơn 10 năm, lượng hàng tồn kho khá lớn và được tích lũy qua nhiều năm với các mức giá nhập khác nhau.

“Tôi nghe nói khi chuyển đổi sẽ phải xác định giá trị hàng tồn kho, có người bảo phải đi thuê công ty thẩm định giá. Chi phí này không hề nhỏ, mà tôi cũng không chắc kết quả thẩm định đó có được cơ quan thuế chấp nhận không. Rồi mỗi ngày bán mấy chục đơn hàng, mỗi đơn lại phải xuất một hóa đơn điện tử ngay lập tức, trong khi nhân viên của tôi chưa được đào tạo bài bản, rất dễ sai sót. Sơ suất một chút, vài năm sau cơ quan thuế kiểm tra, truy thu và phạt thì có khi làm cả năm cũng không đủ trả” - chị H lo lắng.

Cần tăng cường công tác tuyên truyền từ cơ quan thuế để người dân hiểu đúng, tránh hoang mang từ các nguồn tin không chính xác. Ảnh: THU HÀ

Giải pháp gỡ khó: Cần cơ chế đặc thù và tuyên truyền đúng

Để chính sách thực sự khả thi và nhận được sự đồng thuận, luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa (Hiệp hội DN TP.HCM), cho rằng cơ quan quản lý cần có những giải pháp tháo gỡ mang tính đặc thù, tạo thuận lợi cho người dân. Theo ông Nghĩa, cần áp dụng các chính sách đặc thù cho DN chuyển đổi từ hộ kinh doanh, thay vì áp dụng máy móc như các DN lớn.

“Ví dụ: Về thời điểm xuất hóa đơn, có thể cho phép các hộ kinh doanh này được xuất hóa đơn trong vòng ba ngày kể từ thời điểm giao hàng hoặc thu tiền, thay vì bắt buộc phải xuất ngay lập tức. Quy định này giúp họ có thời gian chuẩn bị, tương tự như cơ chế ưu ái cho các DN lớn như điện lực, viễn thông (được xuất hóa đơn trong bảy ngày)” - luật sư Nguyễn Đức Nghĩa góp ý.

Bên cạnh đó, đối với các DN siêu nhỏ, có thể khuyến khích họ áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp trên doanh thu. Tuy nhiên, cần hạ mức thuế suất để tạo sự hấp dẫn. Chẳng hạn, với dịch vụ hiện là 5% giá trị gia tăng và 2% thu nhập DN, có thể giảm xuống còn tổng cộng 3%. Đồng quan điểm, ThS Nguyễn Văn Được, Trưởng ban Chính sách, Hội Tư vấn và đại lý thuế TP.HCM, cũng cho rằng để lộ trình bỏ thuế khoán khả thi và nhận được sự đồng thuận, cơ quan chức năng cần nghiên cứu một cơ chế đặc thù, linh hoạt để gỡ rối cho các hộ kinh doanh. “Tôi kiến nghị một giải pháp dung hòa: Đối với các hộ kinh doanh chưa đạt quy mô lớn, chỉ cần tập trung vào yêu cầu cốt lõi là khai báo đầy đủ doanh thu bán ra thông qua việc xuất hóa đơn điện tử. Họ có thể thực hiện bằng cách kết nối với máy tính tiền hoặc các ứng dụng xuất hóa đơn trên điện thoại thông minh một cách đơn giản. Trên cơ sở đó, cơ quan thuế sẽ ấn định tỉ lệ thuế trên doanh thu để tính số thuế phải nộp. Quan trọng là không nhất thiết phải buộc họ thực hiện chế độ sổ sách kế toán phức tạp” - ông Được góp ý.

QUANG HUY - THU HÀ