Bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh đồng tình

Lâu nay, cơ quan thuế căn cứ vào quy mô kinh doanh, loại hình hoạt động, mặt bằng kinh doanh, doanh thu… để ấn định mức thuế khoán cố định cả năm cho hộ kinh doanh. Cách tính thuế khoán như trước phù hợp điều kiện hộ kinh doanh nhỏ lẻ khi trình độ quản lý hạn chế, chưa có kỹ năng sổ sách kế toán, chi phí tuân thủ thấp và hệ thống thuế chưa đủ nguồn lực kiểm soát rộng rãi. Ưu điểm của phương pháp này là đơn giản, dễ thực hiện.

Tuy nhiên, phương thức này đã bộc lộ nhiều bất cập, như: Thiếu công bằng, dễ thất thu, không minh bạch bởi hộ kinh doanh có thể khai thấp hơn doanh thu thực tế để giảm mức thuế khoán, gây khó khăn cho cơ quan thuế trong việc kiểm soát doanh thu, ấn định mức thuế khoán, dẫn đến thất thu ngân sách. Mặt khác, phương thức nói trên dễ xảy ra tiêu cực, bởi hộ kinh doanh có thể “thỏa thuận” ngầm với cán bộ thuế trong việc khai doanh thu, để trốn thuế.

Do đó, Nghị định 70/2025 của Chính phủ ban hành phù hợp trong bối cảnh nền kinh tế số và xu hướng chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bài bản. Đây cũng là một nội dung quan trọng của Nghị quyết 68-NQ/TW, ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, phát triển kinh tế tư nhân.

Hộ kinh doanh đồng tình với Nghị định 70

Theo nghị định, từ ngày 1/6, các hộ kinh doanh, cá nhân có mức doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên phải sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu với cơ quan thuế. Nghị định này còn áp dụng đối với hộ kinh doanh các nhóm ngành nghề: Trung tâm thương mại, siêu thị; bán lẻ; cơ sở ăn uống, nhà hàng, khách sạn; dịch vụ vận tải hành khách; dịch vụ nghệ thuật, vui chơi, giải trí, hoạt động chiếu phim; dịch vụ phục vụ cá nhân khác theo quy định về hệ thống ngành kinh tế Việt Nam.

Trước những điểm mới của Nghị định 70, nhiều hộ kinh doanh cảm thấy lo lắng. Anh Hậu Giang (hộ kinh doanh tạp hóa tại chợ An Khánh, huyện Chợ Mới) cho biết, anh cũng như nhiều hộ kinh doanh truyền thống khác lâu nay quen làm theo phương pháp thủ công. Việc thu - chi hàng ngày chủ yếu được ghi chép tay bằng sổ sách. Khi nghe thông tin tới đây sẽ áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, anh Giang lo lắng. “Trước đây, tôi chỉ toàn sử dụng sổ sách ghi chép, giờ phải bắt đầu làm quen với máy tính, in hóa đơn nên lúc đầu sẽ gặp nhiều bất cập. Nhưng muốn kinh doanh lâu dài thì phải cố gắng” - anh Giang chia sẻ.

Còn anh K.T.X (kinh doanh mặt hàng sữa) thì lo lắng mức tính thuế. Anh K.T.X. cho biết, thông tin ban đầu cho biết, việc tính thuế dựa trên doanh thu sản phẩm, không dựa vào lợi nhuận. Nếu áp dụng cách tính này thì rất khó khăn cho hộ kinh doanh nói chung, kinh doanh sữa nói riêng. Trong khi đó, một số hộ khác bày tỏ băn khoăn về chi phí dịch vụ HĐĐT, điều kiện về kỹ thuật, cách thức tính toán các chi phí đầu vào trong kê khai thuế…

Dù còn nhiều khó khăn, nhưng việc xóa bỏ phương thức thuế khoán là bước đột phá mang tính tất yếu, đảm bảo công bằng, minh bạch đối với hoạt động kinh doanh, chống thất thu thuế và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập. Đặc biệt, trong bối cảnh hạ tầng thanh toán không dùng tiền mặt và các công cụ hỗ trợ quản lý doanh thu phát triển mạnh, đảm bảo các điều kiện để chuyển sang phương thức kê khai thuế, việc bỏ thuế khoán sẽ đảm bảo tính minh bạch, bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp (DN), tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. Đây còn là động lực để các hộ kinh doanh phát triển, mạnh dạn thành lập DN, hướng tới mục tiêu 2 triệu DN vào năm 2030 như Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã đề ra.

Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị ban hành xác định mục tiêu chậm nhất đến năm 2026 sẽ loại bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán. Tốc độ tăng trưởng bình quân của kinh tế tư nhân đạt khoảng 10 - 12%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế; đóng góp khoảng 55 - 58% GDP, khoảng 35 - 40% tổng thu ngân sách Nhà nước, giải quyết việc làm cho khoảng 84 - 85% tổng số lao động; năng suất lao động tăng bình quân khoảng 8,5 - 9,5%/năm.

MINH ĐỨC