Bỏ thuế khoán - tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển

Chỉ còn 3 tháng nữa, Nhà nước sẽ chính thức bỏ thuế khoán, đây là quyết định phù hợp với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, đảm bảo công bằng và minh bạch hơn trong quá trình nộp thuế, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, người kinh doanh, nhất là kinh doanh nhỏ lẻ đang rất lo lắng, sợ không theo kịp vì xưa nay quá quen với hình thức thuế khoán. Trước tình hình này, ngành Thuế đã tăng cường hỗ trợ các hộ kinh doanh.

Hướng dẫn hộ kinh doanh thực hiện thủ tục thuế trên dịch vụ công.

Từ ngày 01/01/2026 sẽ chính thức bỏ khoán thuế (thuế khoán) đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Đây là quyết định rất đúng đắn nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Khi các hộ kinh doanh tự kê khai trên nền tảng số, cơ quan thuế có thể hỗ trợ tối đa thông qua các ứng dụng kê khai, nộp thuế điện tử đơn giản. Bên cạnh đó, việc này giúp chống gian lận, thất thu thuế hiệu quả hơn và tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế, bởi mọi hộ kinh doanh đều phải tuân thủ nghĩa vụ thuế trên cùng một phương thức minh bạch như nhau.

Khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh buộc phải thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ như mô hình hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai hay doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ. Đây sẽ là bước chuẩn bị cần thiết để hộ kinh doanh phát triển lên thành doanh nghiệp, qua đó có thể tiếp cận các chính sách hỗ trợ và nguồn lực để mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Tính ưu việt khi bỏ thuế khoán là khá rõ, tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện hoàn toàn không dễ và chủ trương này đang tạo ra tâm lý lo lắng cho rất nhiều hộ sản xuất, kinh doanh.

Hộ kinh doanh nhỏ lẻ đã quá quen với hình thức khoán thuế.

Trước đây, gần như toàn bộ hộ kinh doanh quen với nộp thuế khoán nên chưa chú trọng việc ghi chép sổ sách và minh bạch doanh thu, khi bỏ thuế khoán, tâm trạng lo lắng đã xuất hiện.

Bà Nguyễn Thị Tươi - chủ cơ sở gia công cơ khí chế tạo và kinh doanh sắt thép trên đường Nguyễn Thái Học, phường Yên Bái cho biết: "Từ trước đến nay, gia đình đã quen với việc nộp thuế theo thông báo của cơ quan thuế. Hơn nữa, tôi cũng chưa quen với việc sử dụng các phần mềm, do đó không tránh khỏi tâm trạng lo lắng khi thực hiện bỏ thuế khoán".

Cùng chung tâm trạng, ông Nguyễn Quang Đông - làm nghề giết mổ gia súc và kinh doanh sản phẩm thịt lợn ở xã Trấn Yên cho biết: “Việc kinh doanh của gia đình từ trước đến nay đều do 2 vợ chồng tôi đảm nhiệm, giờ theo quy định mới phải có kế toán ghi chép sổ sách nên tôi rất lo lắng".

Chị Lò Thị Én ở phường Nghĩa Lộ lại có nỗi băn khoăn khác: “Tôi làm đại lý công nghệ phẩm, khách hàng phần lớn là đặt mua và yêu cầu giao tận nhà. Do đó, ngoài những đơn hàng nhân viên tự giao, tôi phải thuê shipper hoặc xe ôm. Một số đơn hàng có giá trị cao, cửa hàng thực hiện miễn tiền ship cho người mua nhưng vẫn phải trả công cho người vận chuyển. Do đó, tôi không biết phải hạch toán thuế thế nào”.

Hàng loạt câu hỏi đặt ra cần được ngành Thuế sớm trả lời, bởi chỉ 3 tháng nữa, quyết định bỏ thuế khoán chính thức có hiệu lực.

Ông Nguyễn Quang Đông, người làm nghề giết mổ gia súc và bán thịt lợn vẫn chưa biết sẽ áp dụng việc hạch toán thuế như thế nào.

Được biết, ngành Thuế đã và đang tập trung rà soát, đơn giản hóa tối đa chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ để hộ kinh doanh dễ tiếp cận, áp dụng; phối hợp cùng các nhà cung cấp để cung cấp miễn phí các công cụ, phần mềm kế toán dùng chung, hỗ trợ về thiết bị và chi phí dịch vụ hóa đơn điện tử trong giai đoạn đầu...

Bên cạnh đó là bố trí cán bộ, phương tiện triển khai các chương trình tư vấn, hướng dẫn trực tiếp và trực tuyến nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh nắm rõ chế độ kế toán, hóa đơn và nghĩa vụ thuế khi chuyển đổi.

Về phần mình, việc chuyển đổi từ khoán thuế sang hình thức kê khai thuế đòi hỏi hộ kinh doanh phải nâng cao tự giác tuân thủ nghĩa vụ thuế, tự kê khai, tự nộp thuế và tự chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thuế của mình. Các hộ kinh doanh cần tìm hiểu các quy định về thuế, kế toán... để nhanh chóng thích nghi khi bỏ thuế khoán.

Việc tìm hiểu, làm quen trước sẽ giúp hộ kinh doanh đỡ bỡ ngỡ, tránh "sốc" khi bỏ thuế khoán từ năm 2026.

Lời khuyên của các chuyên gia tài chính đối với hộ sản xuất, kinh doanh là: Trong quá trình tìm hiểu, người nộp thuế nên tiếp nhận thông tin, hướng dẫn từ các nguồn chính thức thông qua website, fanpage, đầu mối “đường dây nóng” hỗ trợ của cơ quan thuế… tránh hoang mang trước những thông tin sai lệch, thiếu căn cứ được lan truyền trên mạng xã hội, hoặc các kênh thông tin không chính thức; tránh để các thế lực thù địch, bất mãn chế độ lợi dụng xuyên tạc, chống phá.

Từ nay đến ngày 01/01/2026 thời gian không còn nhiều, ngành Thuế cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, hướng dẫn, tập huấn… để giúp các hộ sản xuất, kinh doanh hiểu rõ quy định, duy trì sản xuất bình thường, tránh những vi phạm không đáng có.

Lê Đình Phiên