Bộ tộc Dassanech ở nơi khí hậu khắc nghiệt nhất thế giới

Phụ nữ Dassanech. Ảnh: PATRIC DRUMMOND

Gia súc đóng vai trò trung tâm trong cuộc sống của bộ tộc Dassanech - giống như đối với các bộ tộc khác của thung lũng Omo. Gia súc cung cấp thịt, sữa, da (để may quần áo, nhà cửa và nệm). Gia súc còn khẳng định địa vị và sự giàu có trong bộ tộc. Vùng đất nơi 20.000 người của bộ tộc Dassanech sinh sống là vùng bán khô cằn. Người Dassanech sống ở nơi châu thổ sông Omo đổ vào hồ Turkana. Tên gọi của bộ tộc Dassanech có nghĩa là “người của châu thổ”.

Mặc dù có hồ và đồng bằng, nhưng đây là một vùng cực kỳ khô hạn. Nơi đây không có gì ngoài sa mạc ở phía Tây và Tây Nam; nhiệt độ ban ngày dao động quanh 35 độ C và muỗi sốt rét càng làm tăng thêm sự khắc nghiệt nơi đây. Người Dassanech sinh tồn bằng cách canh tác mùa màng khi mùa mưa đến. Họ cũng quản lý tốt đàn gia súc của mình, giết mổ những con lớn hơn và hạn chế chăn thả vào mùa khô. Tại hồ Turkana, người Dassanech thường đánh cá và săn cá sấu, hà mã. Người Dassanech thường săn cá sấu vào ban đêm ở vùng nước nông của đồng bằng sông Omo.

Trong thời kỳ hạn hán khắc nghiệt nhất tại vùng Omo, người Dassanech vẫn có được nguồn protein từ săn bắt cá. Đàn ông Dassanech thường đi săn trên sông bằng các thuyền độc mộc nhỏ. Khi đi săn, họ cầm một bó đuốc lớn để tìm cá sấu trong bóng tối; dụng cụ đi săn là một cây lao được gắn với một sợi dây.

Người Dassanech thường giúp đỡ các bộ tộc khác trong khu vực, đặc biệt là bộ tộc Dies. Bộ tộc Dassanech thường chia sẻ thịt gia súc và cá sấu cho các ngôi làng của người Dies. Người Dies cũng có thể chăn thả gia súc cùng người Dassanech và có thể lấy các con giống trong đàn gia súc về nuôi.

Người Dassanech sống trong các túp lều hình bán nguyệt có tên gọi là “miede”. Trong túp lều, người Dassanech thường lưu trữ các vật dụng như thuốc lá, cà phê, dây thừng trong một cái hộp nhỏ. Những túp lều của người Dassanech thường có các khe hở để thông gió, ngoài ra, các khe hở này giúp người Dassanech quan sát phía bên ngoài nếu có thú dữ đi qua. Các bộ tộc sống quanh khu vực sông Omo thường trao đổi hạt, thực phẩm, gia súc, vải vóc... Hiện nay, các bộ tộc cũng đã tiếp cận được với nhiều hàng hóa, thực phẩm khi các trục đường lớn được làm đi qua khu vực này.

Ngày lễ lớn nhất trong cuộc đời của một người đàn ông Dassanech được gọi là “Dimi”. Mục đích của ngày lễ “Dimi” là để ăn mừng và chúc phúc cho con gái của người đàn ông về khả năng sinh sản và hôn nhân trong tương lai. Khi người đàn ông hoàn thành lễ “Dimi”, anh ta sẽ trở thành trưởng lão trong làng. Khoảng 10 con gia súc lớn và 30 con gia súc bé sẽ được mổ lấy thịt trong ngày lễ. Đàn ông và phụ nữ mặc áo choàng lông thú để làm lễ và nhảy múa; những người đứng đầu làng sẽ chúc phúc cho con gái của người đàn ông trong lễ “Dimi”. Lễ “Dimi” và hoạt động giết mổ gia súc thường được tổ chức vào mùa khô - khi gia súc không sản xuất nhiều sữa và việc chăn thả gia súc không thường xuyên.

Hồ Turkana được coi là hồ sa mạc lớn nhất thế giới và đang ngày càng thu hẹp do biến đổi khí hậu. Điều này gây khó khăn cho cuộc sống của người Dassanech. Mặc dù người Dassanech đều nhận được sự giúp đỡ từ Chính phủ Ethiopia và các cơ quan quốc tế như Liên hợp quốc, nhưng cuộc sống của họ vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Để cuộc sống người Dassanech đỡ phần khó khăn, Chính phủ Ethiopia và các tổ chức quốc tế vẫn đang xây dựng các giải pháp thiết thực như cải thiện hệ thống y tế, giải quyết tình trạng khan hiếm nước và giáo dục.

Thu Minh