Bộ tranh quý về trang phục cung đình Huế được in thành sách

Một trong những bộ sách hiếm hoi mô tả chi tiết, chính xác những mẫu trang phục triều Nguyễn bằng những hình ảnh minh họa tuyệt đẹp vừa được Omega+ cho ra mắt.

Đó là tác phẩm “Nghệ thuật minh họa áo mũ thời Nguyễn đầu thế kỷ XX” của tác giả Nguyễn Minh Nhựt. Cuốn sách là công trình khảo cứu bộ tranh "Grande Tenue de la Cour d’Annam" (Đại lễ phục triều đình An Nam) của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân vẽ vào tháng 12/1902, dưới triều vua Thành Thái.

Sách “Nghệ thuật minh họa áo mũ thời Nguyễn đầu thế kỷ XX” của tác giả Nguyễn Minh Nhựt. Ảnh: Omega+

Trong cuốn sách này, những hình ảnh cận cảnh trang phục của vua chúa, phi tần, quan lại triều Nguyễn bao gồm hoa văn, biểu tượng, màu sắc… được hé lộ.

Độc giả sẽ được chiêm ngưỡng 54 bức tranh bằng màu nước được in ấn theo đúng nguyên bản từ ảnh chụp kỹ thuật số sắc nét của National Gallery Singapore - đơn vị nắm quyền sở hữu bộ tranh của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân.

Bộ tranh "Grande Tenue de la Cour d’Annam" được họa sĩ Nguyễn Văn Nhân vẽ vào tháng 12/1902, dưới triều vua Thành Thái, gồm 54 bức vẽ minh họa bằng màu nước trên giấy khổ 23,1x31,8cm đóng thành một cuốn album. Bộ tranh được đánh giá như một tài liệu quan trọng về cả mặt lịch sử lẫn nghệ thuật về kho tàng trang phục độc đáo thời Nguyễn.

Trong công trình này, tác giả Trần Minh Nhựt - Thạc sĩ chuyên ngành Lý luận và Lịch sử Mỹ thuật , Trường Đại học Mỹ thuật TP HCM đã dành một dung lượng tương đối để tập trung phân tích mỹ thuật học (đường nét, mảng, hình, màu sắc, nhịp điệu) của ngôn ngữ đồ họa trong tạo hình minh họa áo mũ, cũng như diễn giải kỹ càng về nghệ thuật minh họa và cuộc gặp gỡ phong cách tạo hình phương Tây ở khía cạnh khoa học màu sắc và ánh sáng và tỷ lệ nhân thể.

Từ đó, cuốn sách giúp độc giả hiểu rõ hơn các giá trị mỹ thuật, lịch sử, văn hóa - xã hội của bộ tranh "Grande Tenue de la Cour d'Annam" và phần nào cho thấy rõ sự tài hoa, sự điệu nghệ cùng kỹ thuật vẽ tranh vô cùng ấn tượng của họa sĩ.

Triều Nguyễn đã ghi dấu vào nền “văn hóa mặc” của Việt Nam một kho tàng trang phục độc đáo, có giá trị mỹ thuật lẫn giá trị lịch sử sâu sắc. Để phản ánh nền văn hóa áo mũ xa xưa này, nhiều tài liệu, ảnh chụp, tranh vẽ đã được thực hiện. Trong số đó, bộ tranh "Grande Tenue de la Cour d’Annam" của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân được đánh giá như một tài liệu quan trọng về cả mặt lịch sử lẫn nghệ thuật.

Do đó, tác giả cuốn sách đã khảo cứu, giải mã ngôn ngữ tạo hình nghệ thuật, tìm hiểu sự tác động của nghệ thuật phương Tây trong giai đoạn giao thoa văn hóa Đông - Tây đầu thế kỷ XX, qua đó, tôn vinh tài năng của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân và những đóng góp của ông cho nền mỹ thuật nước nhà.

Minh họa trang phục của vua và các quan trong triều

Theo tác giả Trần Minh Nhựt, bộ tranh mang ba giá trị lớn. Thứ nhất là giá trị mỹ thuật, đó là tạo ra một hệ thống tham chiếu các yếu tố mỹ thuật của trang phục thời Nguyễn, gồm những ý nghĩa tâm linh, đồ án hoa văn trang trí, màu sắc và bố cục.

Thứ hai, giá trị lịch sử, bộ tranh tái hiện lịch sử trên tranh vẽ có tác dụng phô bày những tinh hoa của triều Nguyễn như nghệ thuật tạo tác áo mũ, thêu thùa, thư họa, hay các nghi lễ trong hoàng cung.

Thứ ba, giá trị văn hóa - xã hội, bộ tranh phản ánh văn hóa mặc và một số khía cạnh phổ quát về triều đình Huế, hay một xã hội An Nam trong thời kỳ đầu tiếp cận nghệ thuật phương Tây.

Nhận xét về công trình nghiên cứu của tác giả Trần Minh Nhựt, TS. Nguyễn Đức Sơn, Trưởng bộ môn Thiết kế Đồ họa, Đại học Greenwich Việt Nam cho rằng, cuốn sách không đơn thuần giới thiệu những hình ảnh, mà còn trình bày các kết quả nghiên cứu mới của tác giả về bộ tranh “Grande Tenue de la Cour d’Annam” dựa trên những cơ sở khoa học, các tài liệu lịch sử đa dạng và đáng tin cậy để đánh giá khách quan về chủ thể được nghiên cứu, giúp độc giả hiểu rõ hơn về cấu trúc trang phục triều Nguyễn.

Cuốn sách phù hợp với mọi đối tượng độc giả quan tâm đến văn hóa, lịch sử, nghệ thuật nước Việt, chuyên sâu hơn là đội ngũ các giảng viên, sinh viên, nhà nghiên cứu, phê bình mỹ thuật, lịch sử trang phục…

Một số hình ảnh về bộ tranh trang phục cung đình triều Nguyễn của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân

Minh họa trang phục của Hoàng thân

Minh họa trang phục tế Nam Giao của vua

Trang phục của hoàng hậu và phi tần

Trang phục Huyện công

Trang phục Lính thượng trà (phục vụ trà nước) và Lính thượng thiện (phục vụ nấu ăn) trong hoàng cung

Thế Vũ