Bố trí khu vực nuôi thủy hải sản hợp lý dưới tán rừng phòng hộ ven biển
Tỉnh Kiên Giang có đường bờ biển trên đất liền dài hơn 200 km với diện tích rừng phòng hộ ven biển hàng chục nghìn km là lợi thế phát triển kinh tế ven biển với đa dạng các mô hình như: nuôi sò huyết, nuôi ba khía, nuôi cá, tôm, cua biển… với thu nhập từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Tỉnh Kiên Giang có đường bờ biển trên đất liền dài hơn 200 km với diện tích rừng phòng hộ ven biển hàng chục nghìn km là lợi thế phát triển kinh tế ven biển với đa dạng các mô hình như: nuôi sò huyết, nuôi ba khía, nuôi cá, tôm, cua biển… với thu nhập từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Gia đình ông Nguyễn Văn Cộng, ngụ ấp Cây Trôm, xã Lình Huỳnh, huyện Hòn Đất (Kiên Giang) tận dụng diện tích mặt nước dưới tán rừng để nuôi tôm, cua biển.
Phát huy hiệu quả kinh tế các mô hình mang lại, tỉnh Kiên Giang quan tâm nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả và phát triển bền vững.
Là một trong những hộ đầu tiên áp dụng mô hình nuôi sò huyết dưới tán rừng phòng hộ ven biển ở huyện An Minh, tỉnh Kiên Giang, ông Tôn Văn Tường (72 tuổi) cho biết, gia đình gắn bó hơn 25 năm với nghề sò huyết và đây là loài vật nuôi giúp gia đình có cuộc sống khá giả như hiện nay. Hiện tại gia đình ông sản xuất 7 ha; trong đó có 2ha đất khoán rừng phòng hộ nuôi sò huyết, còn lại là diện tích nuôi tôm, cua biển. Theo ông Tường, trước khi áp dụng mô hình nuôi sò huyết, gia đình nuôi tôm và cua biển với thu nhập chỉ đủ sống. Tuy nhiên, từ khi chuyển đổi sang nuôi sò huyết giúp tăng thu nhập, lợi nhuận trên cùng đơn vị diện tích.
"Từ những năm 2000 biến đổi khí hậu ngày càng gay gắn ảnh hưởng đến nghề nuôi tôm, cua. Không chỉ vậy, giá tôm sú, cua biển thường bấp bênh, sụt giảm vào mùa thu hoạch nên lợi nhuận không nhiều. Trước tình hình đó, một người quen ở Cà Mau đã hướng dẫn mô hình nuôi sò huyết, vừa thích nghi tốt với vuông nuôi dưới tán rừng phòng hộ và gia đình thả nuôi 2ha từ đó đến nay, lợi nhuận mỗi năm từ 250-300 triệu đồng/vụ (10 tháng nuôi). Nguồn thu nhập này giúp gia đình tôi nuôi được 2 người con học đại học, cất được nhà tường trị giá hơn 500 triệu đồng và tích lũy được của cải. Hiện nay sò huyết cỡ lớnkhoảng80 con/kg có giá 120.000 đồng/kg; loại vừa từ 100 con/kg bán giá 90.000 đồng/kgđây là mức giá cao, có thể tăng lợi nhuận hơn 300 triệu đồng/năm 2025 này”, ông Tường nói.
Theo ông Nguyễn Hoàng Khải, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện An Minh, hiện nay rừng phòng hộ ven biển An Biên - An Minhnối dàitừ xã Tây Yên, huyện An Biên đến rạch Tiểu Dừa, xã Vân Khánh Tây, huyện An Minh với trên 4.000 ha. Riêng địa bàn thuộc huyệnAn Minh có hơn 700hộ nhận khoán hơn 2.200 ha đất rừng ven biểnvà người dân nhận khoán được sử dụng diện tích 30% mặt nước để nuôi trồng thủy sản.
Vùng nuôi hải sản dưới tán rừng phòng hộ của huyện có diện tích thả nuôihơn3.100ha;trong đógần 1.500hanuôitôm sú,hơn1.200ha nuôi cua biển, khoảng 450 hanuôisò huyết. Tổng diện tích thu hoạch chính vụ hàng năm khoảng 3.000ha, với tổng sản lượnghơn 1.000tấn. Ngoài ra, huyệnAn Minh còn khoanh nuôi vùng bãi bồi ven biển hơn 6.000ha, nuôi các loài thủy sản như: Sò huyết,hến, nghêu lụa, vẹm xanh… vơísản lượng hàng năm trên 10.000 tấn.
"Bên cạnh giúp người dân ven biển nâng cao thu nhập, việc giao khoán đất rừng phòng hộ nuôi các loài thủy sản còn góp phần bảo vệ, phát triển rừng trồng. Huyện chỉ đạo ngành chuyên môn thường xuyên phối hợp với ngành cấp trên tổ chức tập huấn kỹ thuật nuôi, quản lý chất lượng nguồn nước, hướng dẫn cách phòng trị bệnh trên thủy sản nuôi; đồng thời tăng cường kết nối, tạo điều kiện để các công ty, doanh nghiệp tiêu thụ nông sản, nâng cao giá trị kinh tế cho nông dân”, ông Nguyễn Hoàng Khải cho hay.
Tại các xã ven biển thuộc huyện Hòn Đất (tỉnh Kiên Giang), hàng trăm hộ dân được giao khoán đất rừng cũng tận dụng tối đa diện tích mặt nước để nuôi thủy sản, trong đó có nhiều mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cao như: nuôi xen canh cua biển, tôm sú, nuôi cá bóng mú, ốc len, ba khía… Anh Trần Duy Khanh, ở xã Lình Huỳnh, huyện Hòn Đất cho biết, gia đình nhận khoán đất rừng 2 ha từ năm 2010 và trong những năm đầu khi mới nhận đất nuôi tôm, cua biển theo hình thức quảng canh cho thu nhập không cao. Từ năm 2017, gia đình anh Khanh cải tạo và phân khu nuôi cá bống mú, tôm sú.
Anh Khanh chia sẻ kinh nghiệm nuôi cá bống mú hiệu quả, khi mua con giống về thả nuôi trong ao vèo hơn 1 tháng tuổi để cá lớn khoảng 3-5cm sau đó mới thả lan ra nuôi xen canh với tôm sú trong vuông dưới tán rừng. Mỗi năm anh thả giống 2 đợt, mỗi đợt từ 3.000 - 5.000 con cá giống, thu hoạch khoảng 3 tấn cá/năm. Riêng sản lượng tôm sú nuôi theo hình thức thả lan, không cho ăn thức ăn cho thu hoạch khoảng 700kg/năm. So với nuôi tôm, cá bống mú đạt sản lượng và thu nhập cao hơn gấp 3 lần.
"Cá bống mú trong những năm gần đây bên cạnh phục vụ xuất khẩu còn được nhiều nhà hàng, quán ăn sử dụng chế biến các món ăn phục vụ đám, tiệc nên đầu ra ổn định, giá dao động từ 200.000 - 250.000 đồng/kg. Trong khi đó, nuôi cá bóng mú trong vuông theo hình thức thả lan chủ yếu cá ăn thức ăn tự nhiên nên lợi nhuận khá cao, khoảng 300 triệu đồng/năm. Cùng với đó, anh Khanh còn thu mua cá bống mú từ các nông dân khác để đủ số lượng lớn cung ứng cho thương lái với số lượng khoảng 2 tấn/năm, giúp lợi nhuận tăng thêm khoảng 70 triệu đồng/năm”, anh Trần Duy Khanh nói.
Tăng giá trị, hiệu quả các mô hình
Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hòn ĐấtĐặng Công Luận cho biết: Nhiều năm nay, người dân nhận giao khoán đất rừng trên địa bànhuyện bên cạnhthực hiện tốt việc chăm sóc, trồng và bảo vệ rừngcòn nhạy bén trong việctận dụng tốt điều kiện tự nhiên sẵn có để phát triển các mô hình nuôi trồng thủy sản mang lại hiệu quả kinh tế cao, lợi nhuận trung bình từ 60 triêụđồngđến- hơn 100 triệu đồng/ha/năm.
Ông Đặng Công Luận cho biết, định hướng của huyện trong thời gian tới để phát triển bền vững mô hình thủy sản dưới tán rừng; trong đó có mô hình nuôi cá bống mú, huyện khuyến khích vận động người dân tham gia hợp tác xã, tổ hợp tác để liên kết sản xuất tạo đầu ra ổn định. Cùng với đó, huyệntriển khai các chương trình, dự án hỗ trợ để người dân tham gia, tiếp cận với các tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới vào sản xuất; khuyến khíchngười dân mở rộngquy mônuôi thủy sản kết hợp phát triển du lịch sinh thái dưới tán rừng;xây dựng thương hiệu cá mú chân trâu đạt chuẩn OCOP, gắn với bao tiêu sản phẩmđể nâng cao giá trị cho vật nuôi”, ông Luận nói.
Ông Lê Hữu Toàn, Giám đốcSở Nông nghiệp và Môi trường tỉnhKiên Giangcho biết, diện tích rừng phòng hộ ven biển tỉnh hơn4.500havà đến naytỉnh đã giao khoán chohơn1.900hộ dân thực hiện trồng rừng và khai thác diện tích mặt nước nuôi thủy sản. Cụ thể, UBND tỉnh Kiên Giang cho phép người dân nhận giao khoán đất rừng phòng hộ để trồng 70% diện tích cây rừng, khai thác 30% diện tích mặt nước để nuôi trồng thủy sản. Việc giao khoán này không chỉ góp phần bảo vệ rừng, nhiều hộ dân còn thoát nghèo, vươn lên làm giàu từ các mô hình sản xuất dưới tán rừng.
"Thời gian tới, ngành tập trung rà soát, bố trí vùng, khu vực nuôi các loài thủy hải sản hợp lý; tăng cường quan trắc môi trường nước, cảnh báo dịch bệnh để giúp người nuôi ứng phó; khuyến khích tổ chức sản xuất theo hình thức liên kết có biện pháp hỗ trợ kết nối tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời đầu tư hạ tầng giao thông phát triển du lịch sinh thái khu vực ven biển để nâng cao giá trị, thu nhập cho người dân địa phương các khu vực ven biển”, ông Lê Hữu Toàn cho hay.
