Bộ trưởng Bộ Tài chính: Số chuyển nguồn ngân sách cao chủ yếu tích lũy để cải cách tiền lương

Làm rõ chi ngân sách giảm so với dự toán

Cơ bản thống nhất với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách về quyết toán NSNN năm 2022, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh) đánh giá, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quan tâm chỉ đạo, có nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt để thực hiện dự toán NSNN.

ĐBQH Đỗ Thị Lan.

Tuy nhiên, cạnh đó còn một số hạn chế cần quan tâm khắc phục. Chẳng hạn, số liệu báo cáo dự toán NSNN năm 2022 đã báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5 và báo cáo quyết toán NSNN năm 2022 của Chính Phủ còn có sự chênh lệch lớn cả về số thu và chi ngân sách; đặc biệt số quyết toán chi NSNN giảm 407.317 tỷ đồng, số bội chi NSNN giảm 49.317 tỷ đồng. "Như vậy giảm nhiều so với dự toán, điều này ảnh hưởng đến việc đánh giá kết quả thực hiện dự toán NSNN, cân đối ngân sách thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, lập dự toán NSNN các năm sau", bà nói.

Cùng với đó, một số khoản chi ngân sách đạt thấp so với dự toán; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư của một số bộ, ngành, địa phương đạt thấp so với kế hoạch vốn được giao. Số chuyển nguồn sang năm sau rất lớn; quyết toán chi NSNN năm 2022 bằng 86,7% so với dự toán. Chi thường xuyên không đạt dự toán, số chuyển nguồn năm 2022 sang năm 2023 rất lớn và tăng nhiều so với năm 2021...

ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai (Hà Nội) đề nghị đánh giá thực trạng toàn diện, đầy đủ nhất về "bức tranh" nợ xây dựng cơ bản. "Riêng năm 2022, theo báo cáo quyết toán của Kiểm toán Nhà nước, đã phát hiện thêm hơn 4.000 tỷ đồng nợ xây dựng cơ bản, mà nếu không rốt ráo thì sẽ tiếp tục phát sinh nợ mới", đại biểu dẫn chứng.

ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai.

Đánh giá cao Bộ Tài chính và Kho bạc Nhà nước thời gian qua đã thúc đẩy các khối lượng công việc hoàn thành, song trách nhiệm của các chủ đầu tư chưa thực sự vào cuộc cùng các nhà thầu tháo gỡ khó khăn. "Điều này còn có trách nhiệm của các cơ quan của Chính phủ thiếu kiên quyết, nể nang trong vấn đề phân bổ vốn xây dựng cơ bản, đầu tư công", đại biểu nhấn mạnh, đề nghị Chính phủ báo cáo rõ để không tái diễn thời gian tới.

Nợ xây dựng cơ bản chủ yếu ở ngân sách tỉnh, huyện

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, về số liệu thực hiện ngân sách năm 2022 so với số liệu quyết toán, tại Kỳ họp tháng 10 năm 2022, Bộ Tài chính đã có báo cáo, dự báo việc số liệu có chênh lệch so với báo cáo quyết toán. "Khi dự báo tình hình thực hiện dự toán ngân sách, Bộ căn cứ vào số thực hiện tại thời điểm báo cáo. Bộ Tài chính có thể lấy số liệu đó một cách chính xác trong vòng chậm nhất một giờ, tuy nhiên, phần dự báo liên quan nhiều vấn đề phát sinh vào dịp cuối năm, nên số liệu có sự chênh lệch", ông lý giải.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu giải trình tại phiên thảo luận.

Về số chuyển nguồn lớn, Bộ trưởng cho hay, chuyển nguồn ngân sách từ 2022 sang 2023, trong đó có phần thực hiện cải cách tiền lương chiếm 37,7%; chi đầu tư phát triển chiếm 27,3%; tăng thu tiết kiệm chi chiếm 25%, các khoản chi dự toán được cấp có thẩm quyền bổ sung sau ngày 30/9 chiếm 1,8%; kinh phí giao tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp, các cơ quan nhà nước chiếm 0,87%...

"Như vậy, chi chuyển nguồn cao chủ yếu do các nguồn lực được chuyển theo quy định pháp luật, đặc biệt là nguồn tích lũy qua các năm để thực hiện cải cách tiền lương đóng vai trò lớn. Bên cạnh đó, những nhiệm vụ đã được ký hợp đồng và được thực hiện trong năm nhưng chưa được thanh toán thì được chuyển nguồn sang năm sau theo quy định của pháp luật", ông phân tích và cho rằng, đối với vấn đề chuyển nguồn, bản thân Bộ Tài chính sẽ cố gắng, đặc biệt các bộ, ngành, địa phương cần cố gắng thực hiện thanh toán ngay trong năm để số chuyển nguồn giảm đi.

Đối với các khoản chi thấp, Bộ trưởng giải thích, do quy trình triển khai thủ tục đầu tư, các khoản chi đầu năm thường ở mức thấp, nhưng những tháng cuối năm thì con số thường tăng cao.

Quang cảnh hội trường.

Về vấn đề nợ xây dựng cơ bản mà ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai đề cập, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc thông tin, qua tổng hợp thấy nợ của các bộ, ngành Trung ương rất ít, còn các địa phương, đặc biệt ngân sách tỉnh và ngân sách huyện là khoản nợ nhiều. "Vì khi bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn, những khoản thanh toán cho các dự án có thể bố trí thiếu, bố trí sót, hoặc chưa bố trí, mà lại bố trí đầu tư công trung hạn cho các dự án mới. Các dự án cũ mặc dù hoàn thành nhưng không được bố trí. Do vậy, HĐND và UBND các cấp phải kiểm soát điều này" - Bộ trưởng nêu.

Lý do thứ hai, theo ông, có những dự án thủ tục đầu tư có thiếu sót, cần phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, tổng mức đầu tư nhưng không kịp thời nên ngân sách địa phương bố trí không kịp thời. Vấn đề thứ ba là khi hoàn thành các khối lượng công trình, lên phiếu giá công trình, tuy nhiên chưa gửi đến UBND các cấp để xác định đó là khoản nợ hay các công trình đã hoàn thành phê chuẩn quyết toán nhưng chưa được đề xuất để bố trí vào kế hoạch đầu tư công trung hạn.

"Mà không bố trí vào kế hoạch đầu tư công trung hạn thì đương nhiên không được bố trí vào đầu tư công hàng năm, dẫn đến UBND các cấp chưa cấp cho chủ đầu tư, và nợ rơi vào khoản này" - Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc lưu ý và đề nghị UBND các tỉnh chỉ đạo UBND các huyện, các chủ đầu tư rà soát lại, bổ sung đầy đủ vào kế hoạch đầu tư công trung hạn để thanh toán cho doanh nghiệp, tránh thiệt thòi cho doanh nghiệp.

Quỳnh Vinh