Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh: Tiếp cận linh hoạt nguyên tắc có đi có lại trong tương trợ tư pháp về dân sự

Giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội về nguyên tắc có đi có lại trong tương trợ tư pháp về dân sự, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo luật không quy định trực tiếp về nguyên tắc có đi có lại, mà tiếp cận linh hoạt hơn bằng việc bổ sung trường hợp có thể từ chối thực hiện tương trợ tư pháp của nước ngoài khi có căn cứ cho rằng nước đó không hợp tác thực hiện tương trợ tư pháp với Việt Nam.

Chủ tọa và thư ký phiên họp Quốc hội chiều 25-6. Ảnh: TRỌNG HẢI

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, quy định như vậy nhằm tạo cơ sở pháp lý cho cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể tùy trường hợp cụ thể để xem xét, quyết định việc áp dụng nguyên tắc có đi có lại trong thực hiện tương trợ tư pháp về dân sự với nước khác.

Quy định như vậy nhằm bảo đảm tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp trong các vụ việc dân sự cũng như mở rộng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này, nhấn mạnh như vậy, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết thêm: “Đây cũng là điểm mới của Luật Tương trợ tư pháp về dân sự so với quy định tương ứng của Luật Tương trợ tư pháp hiện hành”.

Về vấn đề trả lại hồ sơ yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh nguyên tắc luật chỉ quy định những vấn đề khung, có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Còn trình tự, thủ tục, thời hạn thực hiện thì giao Chính phủ quy định chi tiết. Pháp luật về tương trợ tư pháp dân sự hiện hành cũng đã có quy định về việc trả hồ sơ khi chưa hợp lệ.

“Thực tiễn thì với những hồ sơ có sai sót, nhưng có thể bổ sung, hoàn thiện thì Bộ Tư pháp vẫn liên hệ trực tiếp với cơ quan gửi hồ sơ để khắc phục mà không trả lại. Chỉ những hồ sơ sau khi đã đề nghị các cơ quan gửi hồ sơ khắc phục nhưng chưa đáp ứng được, thì Bộ Tư pháp mới trả lại để hoàn thiện thêm”, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nói.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh giải trình tại phiên họp Quốc hội chiều 25-6. Ảnh: TRỌNG HẢI

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết thêm, một số quốc gia đã trả lại Việt Nam các hồ sơ yêu cầu tương trợ tư pháp do không đủ thời gian thực hiện yêu cầu, hoặc khi nước ngoài nhận được hồ sơ thì đã quá thời gian yêu cầu đương sự phải có mặt để tham gia tố tụng. Một số quốc gia cũng thông báo thời hạn tối thiểu để họ thực hiện, như Brazil là 6 tháng, Cộng hòa Séc là 4 tháng, một số quốc gia Nam Mỹ (như Peru, Chile) là 8 tháng, Campuchia là 150 ngày, Hungary là 90 ngày.

“Việc vẫn gửi hồ sơ trong các trường hợp này dù biết trước hậu quả nước được yêu cầu sẽ trả lại hồ sơ thì gây tốn kém chi phí, nguồn lực. Do vậy, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao phải thực hiện các thủ tục hành chính nội bộ để chuyển hồ sơ”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp giải thích.

CHIẾN THẮNG