Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Quyết tâm tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Năm 2025, kinh tế Việt Nam dự báo sẽ đối mặt với những biến động lớn từ tình hình kinh tế thế giới. Bộ trưởng có thể chia sẻ những cơ hội và thách thức cùng biện pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực?

Bối cảnh, tình hình năm 2025 dự báo tiếp tục có những yếu tố thuận lợi đan xen với khó khăn, thách thức, có thể tác động không nhỏ đến kinh tế nước ta.

Tôi xin nêu những điểm thuận lợi và thời cơ; đó là tư duy chiến lược, tầm nhìn phát triển về kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên phát triển vươn mình, phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc; sự thống nhất nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị về đổi mới mạnh mẽ, dứt khoát, quyết liệt, cách mạng và toàn diện hơn nữa trong quản lý kinh tế; sự kế thừa, phát huy mạnh mẽ kết quả đạt được trong phát triển kinh tế - xã hội các ngành, lĩnh vực và địa phương trong năm 2024; niềm tin của nhân dân, doanh nghiệp và bạn bè quốc tế đối với triển vọng tăng trưởng kinh tế nước ta; cơ hội thu hút đầu tư, thúc đẩy thương mại… từ vị thế của nước ta trên bản đồ công nghiệp bán dẫn, khởi nghiệp sáng tạo… toàn cầu.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, cũng có nhiều khó khăn, thách thức như tình hình thế giới dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, rủi ro gia tăng; xu hướng phân tách, phân cực ngày càng rõ nét; sức ép cạnh tranh gia tăng ở cả thị trường xuất khẩu và trong nước; xu hướng gia tăng hàng rào thương mại, thuế quan để bảo hộ sản xuất; các yếu tố an ninh phi truyền thống, thiên tai, biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, già hóa dân số tác động, ảnh hưởng ngày càng nghiêm trọng.

Trong bối cảnh đó, mặc dù, tình hình thế giới năm 2025 dự báo tiếp tục rất khó khăn, thách thức, Chính phủ quyết tâm yêu cầu tăng trưởng 8% trở lên năm 2025, cao hơn mục tiêu của Quốc hội (6,5-7%, phấn đấu 7-7,5%). Đây là mức tăng trưởng cao, nhiều thách thức, nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 đạt 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi. Vậy trong năm 2025, chúng ta cần có những kế hoạch và "đột phá" gì để có thể đạt được mục tiêu đề ra, thưa Bộ trưởng?

Nước ta bước vào năm 2025 trong tâm thế mới, bản lĩnh, tự tin cùng khí thế quyết tâm cải cách, đổi mới, đột phá trong cả hệ thống chính trị, hướng tới đạt kết quả cao nhất Kế hoạch 5 năm 2021-2025, chào mừng Đại hội XIV của Đảng và chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.

Để thực hiện mục tiêu đề ra, theo tôi cần tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đó là ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn. Các ngành, các địa phương động lực phải phấn đấu tăng trưởng bứt phá, cao hơn năm 2024; trong đó, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh phải phấn đấu tăng trưởng 8-10% để phát huy vai trò đầu tàu hơn nữa.

Cùng với đó, tiếp tục đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược; trong đó, thể chế được xác định là “đột phá của đột phá” để tập trung tháo gỡ, hoàn thiện, nhằm giải phóng mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực đang bị tồn đọng cho phát triển.

Năm 2025 là năm có nhiều thuận lợi trong giải ngân vốn đầu tư công. Các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, bước vào giai đoạn nước rút hoàn thành do đó, sẽ đóng góp ngay cho tăng trưởng và mở ra không gian phát triển mới cho các vùng, các địa phương.

Giữ vững ổn định về kinh tế, chính trị, xã hội, tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư, phát triển sản xuất, kinh doanh qua đó, củng cố niềm tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư về triển vọng phát triển kinh tế, để doanh nghiệp cam kết đầu tư, gắn bó lâu dài, đồng hành cùng với sự phát triển của Việt Nam.

Cùng với đó, tập trung thúc đẩy, phát triển mạnh mẽ của các ngành, lĩnh vực mới, các mô hình kinh tế mới, động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và khu vực…; đồng thời, đẩy mạnh đối ngoại, tranh thủ mọi nguồn lực bên ngoài và sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, góp phần vượt qua khó khăn, thách thức, thúc đẩy phát triển.

Bộ trưởng đã nhiều lần nhấn mạnh “tháo gỡ điểm nghẽn thể chế sẽ là “đột phá của đột phá”, vậy đâu là những điểm nghẽn thể chế mà chúng ta cần nhận diện? Những giải pháp, hành động để tạo “đột phá của đột phá” là gì, thưa Bộ trưởng?

Trong thời gian qua, hệ thống pháp luật được xây dựng theo chủ trương, nghị quyết của Đảng về hoàn thiện thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo cơ sở pháp lý và môi trường thuận lợi để huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đầu tư phát triển; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tuy vậy, vẫn còn những tồn tại về thể chế cần tiếp tục được khắc phục để giải quyết điểm nghẽn của điểm nghẽn có nguyên nhân từ quy định của pháp luật. Theo đó, chất lượng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật chưa thực sự phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu về tính khả thi, tiết kiệm, hiệu quả, kịp thời, dễ tiếp cận, dễ thực hiện theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Một số đạo luật mới ban hành đã phải sửa đổi, bổ sung. Một số quy định của Luật chưa thực sự đồng bộ, quá chi tiết, hoặc luật hóa các quy định của nghị định và thông tư, dẫn đến khó bảo đảm tính ổn định, lâu dài và xử lý kịp thời được những biến động thường xuyên thuộc trách nhiệm của Chính phủ và chính quyền địa phương.

Thủ tục hành chính tại các văn bản quy phạm pháp luật còn rườm rà; trong đó, thủ tục về đầu tư được quy định tại nhiều luật khác nhau như đất đai, xây dựng, môi trường, chuyển giao công nghệ, phòng cháy chữa cháy…

Cùng với đó, các điều kiện đầu tư kinh doanh chưa thực sự rõ ràng, khó xác định và không thực sự cần thiết trong nhiều trường hợp; chính sách về sử dụng tài sản công, quyền sử dụng đất và tài sản có nguồn gốc từ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chưa được hướng dẫn cụ thể.

Bên cạnh đó, việc tổ chức thực thi pháp luật vẫn là khâu yếu; dịch vụ công trực tuyến tuy đã được cải tiến nhưng chưa thuận tiện, thông suốt; việc phân cấp, phân quyền chưa thực sự triệt để, rõ trách nhiệm…

Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật số 03/2022/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Đấu thầu, Luật Doanh nghiệp để tháo gỡ những vướng mắc, khơi thông nguồn lực cho đầu tư phát triển, đẩy mạnh phân cấp quản lý, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp…; ban hành các Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù (về quản lý tài chính, ngân sách nhà nước, phân cấp quản lý trong lĩnh vực quy hoạch, đất đai, môi trường) để tạo cơ chế đột phá thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển tại một số địa phương…

Xác định thể chế là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, Bộ đã chủ động phát hiện và đề xuất tháo gỡ nhanh nhất những điểm nghẽn có nguyên nhân từ quy định của các Luật liên quan đến đầu tư sản xuất kinh doanh để kịp thời điều chỉnh, tháo gỡ vướng mắc về thể chế, khơi thông nguồn lực.

Cùng với đó, Bộ cũng đã đề xuất sửa đổi quy định của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu theo hướng chuyển đổi phương thức từ “quản lý” sang “quản lý cho kiến tạo phát triển”, từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, đơn giản hóa trình, tự thủ tục, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm…

Tàu mẹ siêu trọng cập cảng quốc tế Gemalink. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Thưa Bộ trưởng, để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, xin Bộ trưởng cho biết một số giải pháp sẽ được tiếp tục triển khai trong thời gian tới?

Để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất tiếp tục triển khai thực hiện một số giải pháp.

Trước hết là, tiếp tục rà soát quy định của các luật liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh (như Luật Xây dựng, Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Quản lý sử dụng tài sản công, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, Luật Doanh nghiệp) có nội dung cần sửa đổi, bổ sung để tháo gỡ vướng mắc, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, khơi thông nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Trong đó, cần tập trung tháo gỡ các nút thắt, điểm nghẽn tồn tại từ lâu chưa được giải quyết (bao gồm giải quyết vướng mắc đối với các dự án chưa được thực hiện theo đúng trình tự của pháp luật) để giải phóng ngay nguồn lực bị tồn đọng, trách lãng phí, từ đó đóng góp đáng kể cho tăng trưởng, sản xuất kinh doanh, thu ngân sách Nhà nước, tạo việc làm cho người lao động.

Cùng với đó, nghiên cứu xây dựng và triển khai thực hiện các chính sách ưu đãi, hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vượt trội, bao gồm các chính sách đột phá về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia để tạo đột phá mạnh mẽ về môi trường đầu tư, tạo không gian phát triển mới và hỗ trợ nhà đầu tư, doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động thích ứng với các biến động trong tương lai…

Đồng thời, tổng kết, đánh giá việc thí điểm các chính sách đặc thù về quản lý tài chính, ngân sách nhà nước, quy hoạch, đầu tư, đất đai, môi trường… tại các địa phương để có cơ sở xây dựng, hoàn thiện chính sách thu hút nguồn lực đầu tư phát triển trên phạm vi cả nước.

Bên cạnh đó, nghiên cứu các mô hình kinh tế mới, các ngành, lĩnh vực mới, tạo động lực tăng trưởng mới; đi tắt đón đầu cùng xu thế phát triển của thế giới. Trước mắt, triển khai hiệu quả các đề án trung tâm tài chính quốc tế, khu vực, các khu thương mại tự do tại một số địa phương, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, đào tạo nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn…

Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền trong các lĩnh vực xây dựng, đất đai, môi trường… cho các cơ quan, tổ chức phù hợp theo phương châm địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm nhằm tăng tính chủ động, tự chịu trách nhiệm cho các địa phương, qua đó góp phần đẩy nhanh thủ tục thực hiện dự án.

Mặt khác, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính liên quan đến người dân, doanh nghiệp; rà soát, kiến nghị sửa đổi, bãi bỏ hoặc thay thế quy định về điều kiện đầu tư đối với những ngành, nghề kinh doanh có điều kiện không rõ ràng, không cần thiết, thiếu cơ sở khoa học, không phù hợp với thực tiễn, can thiệp sâu vào hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp…

Ngoài ra, tăng cường hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, trong đó phát huy hiệu quả vai trò của các Ban chỉ đạo, Tổ công tác tháo gỡ vướng mắc cho các doanh nghiệp, coi việc tháo gỡ các vướng mắc là nhiệm vụ chính trị quan trọng của các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương; nêu cao tinh thần đồng hành, chia sẻ, sát cánh cùng cộng đồng doanh nghiệp.

Xin trân trọng cám ơn Bộ trưởng!

Thúy Hiền/TTXVN (Thực hiện)