Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn giải trình trước Quốc hội về sách giáo khoa, tăng học phí

Bộ trưởng GD&ĐT giải trình về giá sách giáo khoa, tăng học phí. (Nguồn: TT)

Về sách giáo khoa

Về giá SGK, Bộ trưởng cho biết, ngày 28/11/2014, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88 về đổi mới chương trình SGK, giáo dục phổ thông là thực hiện xã hội hóa việc biên soạn SGK.

Về giá SGK, Bộ trưởng Sơn cho hay nghị quyết 88 của Quốc hội về đổi mới chương trình SGK phổ thông yêu cầu việc biên soạn SGK thực hiện theo hướng xã hội hóa. Các doanh nghiệp thực hiện kê khai giá với Bộ Tài chính trước khi xuất bản và phát hành.

"Với mong muốn học sinh luôn được mua SGK với giá thấp nhất, từ góc độ quản lý, chuyên môn, bộ đã tăng cường chỉ đạo về chuyên môn kỹ thuật, yêu cầu các nhà xuất bản thực hiện xuất bản sách sao cho sách có thể dùng lại nhiều lần. Các bộ sách xuất bản mới theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã thực hiện đầy đủ điều này.

Bên cạnh đó đã quy định cấu trúc, nội dung SGK phải phù hợp với tiêu chuẩn sách giáo khoa về xuất bản phẩm. Quá trình thẩm định sách, các hội đồng thẩm định đã yêu cầu các nhóm tác giả điều chỉnh những phần quá dài, lạm dụng hình ảnh. Hiện nay đang chỉ đạo, ban hành một thông tư quy định tiêu chí, quy chuẩn riêng về sách giáo khoa để điều tiết việc này một cách cụ thể, hiệu quả hơn", Bộ trưởng Sơn nói.

Bộ trưởng cũng cho hay, theo Thông tư 33 được sửa đổi một số nội dung bằng Thông tư số 05 cũng đã quy định cấu trúc và nội dung SGK phải phù hợp với tiêu chuẩn SGK về xuất bản phẩm. Quá trình thẩm định sách thì các hội đồng thẩm định đã yêu cầu các nhóm tác giả điều chỉnh những phần quá dài, lạm dụng hình ảnh…

Hiện Bộ GD&ĐT đang chỉ đạo chuẩn bị ban hành thông tư quy định tiêu chí, quy chuẩn riêng về SGK để điều tiết việc này một cách cụ thể và có hiệu quả hơn.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Bộ đã nhiều lần ban hành văn bản chỉ đạo NXB Giáo dục cần thực hiện tiết kiệm tối đa, cắt giảm các khoản chi phí trung gian để giảm chi phí quản lý, chi phí bán hàng cũng như các chi phí khác nhằm đảm bảo giá SGK được thấp nhất.

Bộ đã chỉ đạo NXB thực hiện đồng bộ và hiệu quả các giải pháp về cung cấp SGK cho học sinh là các đối tượng chính sách xã hội, học sinh các vùng; đã chỉ đạo NXB Giáo dục cung cấp các bản sách dạng PDF miễn phí để học sinh có thể tiếp cận được ngay từ khi sách bắt đầu phát hành.

Bộ trưởng thông tin thêm, đối với NXB Giáo dục là một doanh nghiệp nhà nước do Bộ GD&ĐT quản lý, Bộ đã chỉ đạo NXB tăng cường ứng dụng CNTT, đa dạng hóa các kênh phân phối, giảm chi phí phát hành, đẩy mạnh tái cơ cấu NXB theo hướng tinh gọn bộ máy, nhân sự để tiết giảm tối đa các khâu trung gian.

“Một trong những giải pháp quan trọng, căn cơ mà Bộ đã và đang kiến nghị là Bộ đã có công văn gửi Bộ Tài chính đề nghị Bộ báo cáo Chính phủ và Quốc hội bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá. Việc này Bộ đã đề xuất tại công văn ngày 22/9/2021 và có chính sách trợ giá, thời điểm này Bộ GD&ĐT tiếp tục kiên trì kiến nghị này”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Xây dựng mức học phí

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, việc tăng học phí, được quy định trong nghị định 81 có hiệu lực từ tháng 10/2021 nhưng chủ yếu áp dụng cho năm học 2022 - 2023. Nghị định 81 quy định học phí theo vùng miền, có mức trần, mức sàn và có lộ trình, trong đó các địa phương căn cứ tình hình thực tế để quyết mức học phí, một số địa phương đã miễn hoàn toàn học phí như Hải Phòng.

Đối với các trường đại học, cũng theo nghị định 81, nếu trường tự chủ một phần hoặc tự chủ chi thường xuyên một phần, tự chủ chi đầu tư thì không được thu học phí quá mức trần của nghị định.

Trường đạt chuẩn quốc gia, quốc tế được thu đạt mức kinh tế, kỹ thuật do nhà trường tính toán, quyết định, là quyền tự chủ của trường.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh và kinh tế - xã hội, từ năm 2021 đến nay, Bộ GD&ĐT đã nhiều lần gửi công văn cho các bộ, ngành, địa phương, các trường về việc giữ ổn định tình hình học phí.

Thời gian gần đây bộ cũng tiếp tục có công văn nhắc nhở, chỉ đạo các đơn vị thực hiện các khoản thu trong giáo dục và đào tạo và lưu ý, khuyến cáo các địa phương, đơn vị căn cứ vào tình hình để xây dựng mức học phí, lộ trình tăng học phí phù hợp để chia sẻ khó khăn với phụ huynh, học sinh, giúp bình ổn giá cũng như có chính sách miễn, giảm, hỗ trợ sách giáo khoa cho học sinh khó khăn, vùng sâu, vùng xa, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giải trình với người học, xã hội về mức thu, khoản thu...

Tự chủ đại học còn một số vướng mắc

Về vấn đề tự chủ đại học, Bộ trưởng nêu rõ, qua thời gian thực hiện tự chủ, các trường đại học đã có nhiều diện mạo và sự phát triển mới. Chỉ số xếp hạng giáo dục của Việt Nam so với thế giới đã tăng nhanh. Cụ thể, theo công bố mới, giáo dục Việt Nam đứng thứ 59 trong số các quốc gia trên toàn thế giới, trong đó có sự đóng góp của chỉ số phát triển trong xếp hạng đại học.

Bộ trưởng khẳng định, điều này cho thấy chủ trương thực hiện tự chủ đại học là đúng đắn, rất cần thiết, góp phần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nước nhà, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao.

Về tình hình triển khai, Bộ trưởng cho biết, trong các nội dung liên quan đến tự chủ đại học, nội dung nhận được nhiều sự quan tâm là việc thành lập, hoạt động các Hội đồng trường. Cho đến thời điểm này trong hệ thống các trường đại học thuộc Bộ GD&ĐT quản lý, 35/35 trường đã thành lập Hội đồng trường và đi vào hoạt động. Hiện nay, trong số gần 200 trường thuộc các Bộ, ngành quản lý và ở các địa phương, vẫn còn 13 cơ sở giáo dục đại học chưa tiến hành thành lập Hội đồng trường. Bộ GD&ĐT đang đốc thúc các bộ, ngành tiếp tục chỉ đạo việc này.

Trong quá trình triển khai hoạt động tự chủ đại học, vẫn còn một số vướng mắc liên quan đến hoạt động Hội đồng trường, trong đó có vướng mắc liên quan đến trách nhiệm của người đứng đầu, việc phối kết hợp hoạt động giữa Hội đồng trường, Chủ tịch Hội đồng, Ban Giám hiệu; việc xử lý các vấn đề phát sinh liên quan đến hoạt động của Hội đồng, Ban giám hiệu; một số công việc tổ chức cán bộ, luân chuyển cán bộ.

(tổng hợp)

Phi Khanh