Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Giáo dục bước vào năm học mới với nhiều cơ hội và thách thức

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: “Năm học 2025–2026, ngành giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay”. Đây là thời điểm bản lề khi Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo vừa được ban hành, mở ra kỳ vọng cùng những nhiệm vụ lớn lao cho toàn ngành.

Năm học 2025–2026 là năm học rất quan trọng với nhiều việc lớn và nhiều cơ hội đổi mới

Nghị quyết 71 mở ra cơ hội bứt phá cho giáo dục Việt Nam

PV: Thưa Bộ trưởng, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách ưu đãi cho giáo dục, đặc biệt là Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Bộ trưởng có thể chia sẻ về những cơ hội, thách thức của ngành trong năm học tới?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Năm học này, ngành giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW (năm 2013) và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận 91-KL/TW (năm 2024).

Nghị quyết thể hiện tầm nhìn, chiến lược mới của Đảng cho hệ thống giáo dục trong tương lai, trong bối cảnh thế giới có những thay đổi sâu sắc, đặc biệt là công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục toàn cầu. Bên cạnh đó, Nghị quyết đã xác định những mục tiêu lớn cùng các nhiệm vụ, giải pháp mang tính đột phá để đưa giáo dục Việt Nam lên tầm cao mới.

Với toàn ngành, đây là cơ hội lớn để bứt phá, để khẳng định vị trí quyết định của giáo dục đối với sự phát triển đất nước. Ý thức được điều này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71, đồng thời cụ thể hóa bằng Kế hoạch hành động của Bộ ngay từ đầu năm học.

Song song, một Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục và đào tạo đang được xây dựng. Bốn đạo luật quan trọng (Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi) dự kiến được ban hành trong năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ, hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giáo dục STEM cũng mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.

Bên cạnh cơ hội, ngành cũng đối mặt nhiều thách thức. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt ở cấp xã, đặt ra yêu cầu cao về quản trị tổ chức, nhân sự. Vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm – học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức cần giải quyết quyết liệt. Ngoài ra, việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới, bảo đảm hiệu quả, đúng quy định, cũng đòi hỏi nỗ lực lớn.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn (Ảnh: VGP/NN)

PV: Năm học 2025–2026 sẽ là năm đầu tiên ngành giáo dục hoạt động dưới mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có giải pháp gì để công tác quản lý vận hành hiệu quả?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Để hoạt động giáo dục không bị xáo trộn, Bộ đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Chúng tôi đã xây dựng và ban hành 2 nghị định, 6 thông tư quy định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước trong giáo dục; đồng thời tổ chức tọa đàm, thiết lập đường dây nóng để tiếp nhận thông tin, tháo gỡ khó khăn cho địa phương.

Bộ cũng biên soạn tài liệu, tổ chức tập huấn, phát hành sổ tay hỗ trợ cán bộ quản lý giáo dục cấp xã và các sở giáo dục tiếp cận thông tin đầy đủ, ngắn gọn, dễ hiểu. Sáu đoàn kiểm tra tại 15 tỉnh đã được triển khai.

Tới đây, Bộ sẽ tiếp tục rà soát văn bản pháp luật; tăng cường hướng dẫn chuyên môn; hoàn thiện hệ thống dữ liệu ngành, đảm bảo liên thông, đồng bộ; đồng thời đồng hành, hỗ trợ địa phương triển khai các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền.

Các ủy ban nhân dân cấp cơ sở cần kiểm tra, tháo gỡ khó khăn tại xã; có giải pháp điều động cán bộ chuyên trách từ sở hoặc cơ sở giáo dục hỗ trợ những nơi thiếu nhân lực. Sở giáo dục cần phối hợp với các ngành liên quan xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn, nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ xã, đồng thời hướng dẫn thành lập cụm chuyên môn liên trường, liên xã để sinh hoạt chuyên môn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho giáo viên, thay thế vai trò trực tiếp trước đây của phòng giáo dục.

Siết quản lý dạy thêm - học thêm, lan tỏa tinh thần đổi mới toàn ngành

Đổi mới công tác quản lý, tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai chương trình cũng như dạy thêm - học thêm, bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định.

PV: Một trong những vấn đề phụ huynh quan tâm là quản lý dạy thêm, học thêm trong năm học tới, nhất là khi triển khai dạy học 2 buổi/ngày ở tiểu học và trung học cơ sở. Bộ trưởng có thể chia sẻ thêm?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Về quản lý dạy thêm, học thêm, Bộ kiên trì quan điểm: “Học thêm có thể giúp củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển con người.” Những hệ lụy từ tình trạng dạy thêm tràn lan đòi hỏi phải tiếp tục chấn chỉnh quyết liệt.

Năm học 2025–2026, Bộ sẽ chỉ đạo, đôn đốc các địa phương ban hành quy định quản lý dạy thêm, học thêm; tăng cường trách nhiệm chính quyền; yêu cầu các cơ sở giáo dục thực hiện hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông.

Thực hiện Chỉ thị 17/CT-TTg ngày 6/6/2025 của Thủ tướng về dạy học 2 buổi/ngày, Bộ đã chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch giáo dục rõ ràng về nguồn lực, thời lượng, đối tượng học sinh, phân công giáo viên hợp lý; chú trọng phân hóa đối tượng, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn tập cho học sinh cuối cấp, hỗ trợ học sinh chưa đạt yêu cầu.

Song song, Bộ nhấn mạnh đổi mới công tác quản lý, tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai chương trình cũng như dạy thêm - học thêm, bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định.

Việc tổ chức buổi học thứ hai, kể cả dạy thêm cho 3 đối tượng theo quy định, được triển khai đúng theo Chỉ thị 17. Kinh phí chủ yếu từ ngân sách nhà nước; xã hội hóa thực hiện theo quy định hiện hành. Bộ sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và địa phương xây dựng cơ chế cụ thể về huy động kinh phí.

PV: Lễ khai giảng năm nay được tổ chức theo cách đặc biệt khi lần đầu tiên kết nối trực tuyến toàn quốc ở tất cả bậc học. Bộ trưởng có thể chia sẻ thông điệp năm học mới?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Lễ khai giảng năm học 2025–2026 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt: Cả nước kỷ niệm 80 năm Quốc khánh; tiến hành công cuộc “sắp xếp lại giang sơn”; tổ chức Đại hội Đảng các cấp…

Với ngành Giáo dục, đây cũng là dịp kỷ niệm 80 năm truyền thống. Không chỉ nhìn lại hành trình phát triển, mà còn để ý thức sâu sắc hơn về sứ mệnh, trọng trách kiến tạo con người, dựng xây đất nước, hội nhập trong kỷ nguyên mới.

Ý nghĩa lễ khai giảng càng thêm sâu sắc khi 52.000 cơ sở giáo dục trên cả nước cùng kết nối trực tuyến, kết hợp truyền hình trực tiếp, với sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo cao nhất, để lan tỏa niềm tin, khí thế và quyết tâm đưa nền giáo dục Việt Nam vươn tới tầm cao mới.

Năm học 2025–2026 là năm học rất quan trọng với nhiều việc lớn và nhiều cơ hội đổi mới. Từ khóa của năm học này là “triển khai”: triển khai thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục, cũng như 10 nhiệm vụ trọng tâm của ngành. Đó là cách để vừa kế thừa, phát huy thành tựu 80 năm qua, vừa khắc phục tồn tại và khai mở con đường mới cho giáo dục Việt Nam.

Giáo dục là sự nghiệp trăm năm, đòi hỏi tầm nhìn, sự kiên trì, tinh thần công bằng và trách nhiệm cao. Tôi kêu gọi toàn ngành, từ quản lý đến giáo viên, nhân viên, cùng các em học sinh, sinh viên hãy chuẩn bị tâm thế, tinh thần và điều kiện tốt nhất, đoàn kết, chung sức, để năm học mới trở thành một năm học bận rộn nhưng đầy niềm vui và thành công.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Thu Hằng/VOV.VN