Bộ trưởng Phạm Hồng Hà: Thu hồi, xử lý nghiêm các dự án treo gây bức xúc dư luận

Sáng 9/11, Quốc hội họp phiên toàn thể tiếp tục phiên chất vấn và nghe trả lời chất vấn về việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn trong nhiệm kỳ khóa XIV và một số nghị quyết của Quốc hội trong nhiệm kỳ khóa XIII. Bộ trưởng Phạm Hồng Hà tham gia phiên trả lời chất vấn ý kiến của các Đại biểu Quốc hội.

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà tham gia phiên trả lời chất vấn ý kiến của các Đại biểu Quốc hội sáng 9/11.

Chất lượng quy hoạch thấp, thiếu tầm nhìn

Trả lời Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) về vấn đề quy hoạch treo và tình trạng chậm trễ cấp quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở tại các dự án đô thị, khu chung cư làm ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống, quyền lợi của nhân dân, gây lãng phí nguồn lực Nhà nước và xã hội, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết:

Quy hoạch treo là loại quy hoạch đã được lập và phê duyệt nhưng thực hiện chậm, hoặc không thực hiện được toàn bộ hoặc một số nội dung quy hoạch, hoặc không thực hiện được một số dự án, nhất là các dự án hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội theo tiến độ đã được xác định trong quy hoạch gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi hợp pháp và đời sống của người dân. Điều đó được thể hiện chủ yếu ở hai mặt ảnh hưởng đến việc làm, sinh kế và việc xây dựng cải tạo nhà ở của người dân. Đồng thời làm giảm hiệu quả của việc phát triển đô thị lãng phí tài nguyên và gây bức xúc trong nhân dân.

“Nguyên nhân thì có nhiều, trong đó lý do chủ yếu là chất lượng quy hoạch thấp, thiếu tầm nhìn, xác định một số tầm nhìn chiến lược trong quy hoạch chưa chính xác, không phân lập các loại quy hoạch liên quan theo quy định, đặc biệt là quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và quy hoạch chi tiết 1/500, không xác định các yếu tố điều kiện thực hiện nhất là về nguồn lực đầu tư để thực hiện đồng bộ các dự án trong quy hoạch. Việc tổ chức quản lý và thực hiện quy hoạch sau khi công bố chưa được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ theo quy định. Nhất là việc công khai quy hoạch, xây dựng kế hoạch – xây dựng quy hoạch, không kịp thời rà soát đánh giá điều chỉnh quy hoạch. Một số địa phương còn chủ quan nóng vội cho việc mở rộng khu công nghiệp, mở rộng việc phát triển khu đô thị chưa tính toán đầy đủ chính xác các yếu tố nguồn lực phát triển nên không thực hiện được các chiến lược quy hoạch, năng lực một số chủ đầu tư yếu kém, không thực hiện được dự án được giao”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà phân tích.

Về giải pháp đã thực hiện, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nêu rõ: Sau kỳ họp Quốc hội và sau khi Quốc hội có ý kiến đã có một số giải pháp như sau:

“Thứ nhất, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 05 ngày 01/3/2019 về tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt. Trong đó đã giao các nhiệm vụ cụ thể, cho các bộ ngành và địa phương. Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Bộ Xây dựng đã tạo một số quy chuẩn cốt lõi như quy chuẩn 01 về quy hoạch xây dựng, quy hoạch về nhà ở, quy chuẩn về hạ tầng kỹ thuật, đủ để cho công tác quy hoạch và đạt chất lượng. Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đã hoàn thành việc xây dựng Cổng thông tin quy hoạch quốc gia theo Nghị quyết số 83 của Quốc hội, Luật Quy hoạch, Luật sửa 37 Luật có liên quan đến quy hoạch, Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng,… để đảm bảo được sự đồng bộ của các loại quy hoạch. Quy định một số nội dung trình tự để lập và điều chỉnh quy hoạch, bãi bỏ một số quy hoạch xây dựng không còn phù hợp, bãi bỏ giấy phép xây dựng, chấn chỉnh quy hoạch.

Và để bảo đảm quyền lợi của người dân trong vùng quy hoạch treo về vấn đề nhà ở, nên trong vấn đề sửa đổi, bổ sung một số vấn đề của Luật Xây dựng 2014 cũng đã có quy định là nếu như quy hoạch cấp huyện đã được công bố, nếu 03 năm sau không thực hiện thì người dân được cấp phép xây dựng có thời hạn về cải tạo, thậm chí cả xây mới nhà ở có thời hạn ghi trong giấy phép xây dựng. Nếu hết thời hạn này mà quy hoạch vẫn không thực hiện được thì người dân tiếp tục được thực hiện giấy phép đã được cấp về cải tạo và xây dựng mới nhà ở. Chúng tôi nghĩ đây là quy định bước đầu, cũng đã giải quyết được một phần về cải tạo và xây dựng nhà ở cho người dân trong vùng quy hoạch treo.

Các địa phương cũng đã tích cực hơn trong việc điều chỉnh quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết, tăng cường đầu tư hạ tầng kỹ thuật, theo sự tính toán sơ bộ và thông tin của chúng tôi, Thành phố Hồ Chí Minh đã rà soát trên 250 đồ án quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết và thu hồi 176 dự án treo. Đà Nẵng cũng rà soát 07 quy hoạch phân khu, 1007 quy hoạch chi tiết, và xác định 201 quy hoạch dự án treo và xử lý các vấn đề liên quan. Thành phố Hà Nội cũng đã rà soát 78 quy hoạch phân khu, 67 quy hoạch chi tiết. Tỉnh Quảng Ninh cũng rà soát 1.213 quy hoạch và dự án chậm triển khai để có phương án xử lý. Chúng tôi thấy rằng, việc tình trạng quy hoạch treo cũng đã được xử lý được một phần. Nhưng đây mới là bước đầu. Và cần phải có thêm nhiều thời gian vì vấn đề quy hoạch là một vấn đề rất lớn”.

Xử lý kịp thời, tránh việc điều chỉnh quy hoạch tùy tiện và quy hoạch treo

Để thực hiện các giải pháp căn cơ trong thời gian tới, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết: “Các địa phương cần có lộ trình cụ thể, để rà soát đánh giá, thực hiện quy hoạch theo quy định, để có sự điều chỉnh đúng đắn, kịp thời, tránh việc điều chỉnh quy hoạch tùy tiện và quy hoạch treo. Lập kế hoạch đầu tư trung hạn và hàng năm phải bố trí đủ nguồn lực, để đầu tư các công trình hạ tầng theo quy hoạch xây dựng, điều chỉnh và bổ sung kịp thời, đồng thời triển khai các quy hoạch kế hoạch sau khi công bố quy hoạch.

Tiếp tục điều chỉnh quy hoạch bổ sung quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan về quy hoạch, bổ sung các nội dung về các công cụ quản lý phát triển đô thị như chương trình phát triển đô thị, khu vực phát triển đô thị, quy định quản lý xây dựng khu đô thị, thực hiện đầy đủ, thực chất việc lấy ý kiến người dân, cộng đồng, chuyên gia trong các quá trình lập và điều chỉnh quy hoạch và công khai quy hoạch cũng như việc quy hoạch để người dân có thể thuận tiện giám sát việc thực hiện quy hoạch. Xử lý nghiêm các chủ đầu tư chậm cấp quyền sử dụng đất cho người mua nhà.

Trả lời nội dung thứ hai của Đại biểu Đinh Duy Hiển về việc một số chủ đầu tư chậm thực hiện việc cấp quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở cho người dân khi mua nhà, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết: “Theo quy định, 50 ngày sau khi bàn giao nhà ở cho người dân người mua nhà thì chủ đầu tư phải thực hiện việc làm các thủ tục để cấp chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở cho người dân. Pháp luật cũng đã quy định chế tài xử phạt có thể lên tới 1 tỷ đồng đối với các chủ đầu tư chậm chễ việc này. Tuy nhiên, tình hình thực tế đúng là có hiện tượng như Đại biểu Đinh Duy Hiển đã nêu, tuy nhiên số lượng không lớn nhưng chúng tôi cũng đã thống kê là đối với nhà chung cư thì tranh chấp về việc này chỉ chiếm 2% trong tổng số những tranh chấp về nhà chung cư. Tuy nhiên, số lượng người dân, hộ dân thì lại rất lớn. Cho nên đây là một vấn đề cần được tập trung giải quyết”.

Cũng theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, nguyên nhân chính để xảy ra tình trạng nêu trên có hai loại. Loại một, chủ đầu tư thực hiện chưa đầy đủ các thủ tục để cấp quy hoạch, sử dụng đất và sở hữu nhà ở, loại hai, mặc dù đã thực hiện đầy đủ các thủ tục nhưng vẫn cố tình chậm chễ trong việc làm các thủ tục cấp quyền sở hữu nhà cho người dân.

“Về giải pháp, Bộ Xây dựng đã trao đổi với Bộ Tài nguyên và Môi trường để có sự thống nhất và báo cáo với Quốc hội về giải pháp. Thứ nhất, đối với các loại dự án mà đã thực hiện xong thủ tục mà chủ đầu tư cố tình chây ì, đề nghị các địa phương tập trung xử lý nghiêm khắc trong việc xử phạt vi phạm hành chính, nếu vẫn cố tình thì chuyển sang các cơ quan điều tra để xem xét và xử lý theo quy định của pháp luật. Đối với các dự án còn thiếu một số thủ tục pháp lý để cấp quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở thì chúng tôi cũng thấy là, cần phải xử lý đồng thời song song 2 việc. Thứ nhất, giải quyết các thủ tục pháp lý mà chủ đầu tư chưa thực hiện, đồng thời cũng phải thực hiện ngay việc cấp quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở cho người dân. Giải pháp đối với mỗi địa phương là khác nhau, mỗi dự án cũng khác nhau, chúng tôi đề nghị các địa phương có báo cáo rà soát cụ thể và trao đổi ý kiến với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng để có hướng giải quyết. Theo kinh nghiệm thì 02 Bộ chúng tôi đã làm với Hà Nội và đã giải quyết được một số vấn đề như thế này”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết.

Cũng theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, cần phải thực hiện một số giải pháp căn cơ hơn như điều chỉnh các quy định của pháp luật về việc nghiệm thu nhà ở, nghiệm thu công trình xây dựng, rồi sửa đổi bổ sung một số điểm của Nghị định về hướng dẫn Luật Kinh doanh bất động sản để đảm bảo cho việc cấp quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở cho người dân, chuyển đổi dự án được chặt chẽ hơn.

Kim Thoa