Bộ trưởng Tài chính nói về tình trạng số liệu thống kê trùng lặp, sai lệch

Cùng một doanh nghiệp, nhiều cơ quan thống kê

Chiều 21/11, thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đặc biệt quan tâm đến quan hệ phối hợp và sự chênh lệch số liệu giữa các số liệu thống kê. Cụ thể, số liệu thống kê dân số của ngành thống kê và số liệu quản lý cư trú của công an hiện nay có độ vênh rất lớn.

Ông ví dụ, dân số cả nước có thể là 100 triệu, nhưng số liệu của cơ quan thống kê và công an khác nhau đến vài trăm nghìn người. Ở nhiều tỉnh, số liệu dân số thường trú của công an và số liệu thống kê dân số cũng chênh nhau rất đáng kể.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa. Ảnh: Như Ý

"Đây là vấn đề kéo dài nhiều năm, gây khó khăn trong hoạch định chính sách”, đại biểu Hòa nói và đề nghị làm rõ về việc lấy số liệu nào làm căn cứ, hay cơ chế đối chiếu, đồng bộ ra sao.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng nêu hiện trạng trùng lặp thống kê giữa các cấp, các ngành. Ví dụ, một doanh nghiệp trên địa bàn xã có doanh thu 100 tỷ/năm: xã thống kê, khu vực thống kê, rồi tỉnh cũng thống kê; sau đó tổng hợp lên trung ương.

Như vậy, cùng một doanh nghiệp nhưng nhiều cơ quan thống kê, dẫn tới số liệu GDP có thể bị “gộp chồng”, không phản ánh đúng thực tế. Theo ông, nếu không tách bạch rạch ròi nhiệm vụ thống kê của từng cấp, từng ngành, thì số liệu cuối cùng sẽ không chính xác, gây khó khăn cho chỉ đạo điều hành kinh tế – xã hội.

Công tác thống kê vốn đang 'rất nặng nhọc', làm thủ công

Giải trình, tiếp thu ý kiến duy nhất tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận, hiện nay có một số sai lệch trong dữ liệu, ví dụ như dữ liệu về dân cư, dân số giữa cơ quan thống kê và các cơ quan khác.

Ông khẳng định, thời gian tới, những sai lệch này sẽ được giảm thiểu đáng kể. Mặc dù có thể chưa tuyệt đối, nhưng khi dữ liệu được số hóa đầy đủ, tình trạng này sẽ được cải thiện rõ rệt.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Như Ý

Theo Bộ trưởng, nguyên nhân số liệu dân cư sai lệch là do dữ liệu dân cư chưa được số hóa hoàn chỉnh. Ngoài ra, số liệu dân số còn chịu ảnh hưởng bởi đặc thù địa phương, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, nơi mà nhiều trường hợp sinh con nhưng chưa kịp đăng ký.

Chính vì vậy, khi tiến hành thống kê thực tế sẽ có sự khác biệt so với số liệu ghi nhận. “Khi chúng ta quản lý tốt hơn, có đầy đủ dữ liệu số hóa, kết hợp với cơ sở dữ liệu dân cư, tôi tin rằng kết quả thống kê sẽ chính xác hơn”, ông Thắng cho hay.

Về cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia, Bộ trưởng Tài chính nêu rõ, dự thảo luật đã bổ sung điều 51, nhằm thể chế hóa các định hướng về đột phá, phát triển sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho việc hình thành, quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia.

“Mục tiêu là xây dựng nền dữ liệu thống kê tập trung, thống nhất, đồng bộ, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời, phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo chính sách, giám sát và đánh giá tình hình kinh tế – xã hội”, ông Thắng nói.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang chỉ đạo cơ quan thống kê triển khai hệ thống phần mềm xuyên suốt để phục vụ công tác thống kê, đồng thời thực hiện chiến lược số hóa toàn bộ dữ liệu quốc gia, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2026.

“Khi hoàn thiện, công tác phân tích và đánh giá sẽ chính xác hơn, đồng thời giảm bớt đáng kể khối lượng lao động trong công tác thống kê, vốn đang rất nặng nhọc do nhiều chỉ số vẫn phải thu thập thủ công”, ông Thắng bày tỏ.

Luân Dũng