Bộ Xây dựng nói gì về giá nhà ở xã hội bị chê đắt, dân khó mua được?

Bộ Xây dựng cho biết, Bộ nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh An Giang gửi tới Quốc hội sau kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV do Ban Dân nguyện chuyển đến với nội dung kiến nghị liên quan về nhà ở xã hội (NƠXH).

Theo cử tri, xây dựng NƠXH dành cho người thu nhập thấp là chủ trương lớn, mang tính nhân văn của Đảng, Nhà nước. Tuy nhiên, hiện nay giá NƠXH vẫn còn cao so với thu nhập của đại bộ phận người lao động, đặc biệt là người có thu nhập thấp, dẫn đến hạn chế về khả năng tiếp cận để mua.

Bên cạnh đó, tỷ lệ cho vay mua NƠXH từ các ngân hàng, tổ chức tín dụng còn thấp, vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội thì còn khó khăn do nguồn vốn không đảm bảo thường xuyên, thủ tục phức tạp, người có nhu cầu mua nhà ở xã hội phải vay thêm, nhất là đối với khoản đóng đối ứng ban đầu (30%), kết hợp với lãi suất vay từ các ngân hàng thương mại khá cao, dẫn đến áp lực trả tiền vay hàng tháng và chi phí sinh hoạt.

Cử tri kiến nghị cần có biện pháp hiệu quả hơn, mang tính đồng bộ để giải quyết bài toán về NƠXH đã được cử tri nhiều địa phương trên cả nước quan tâm, phản ánh, kiến nghị nhiều lần.

Trả lời vấn đề về giá NƠXH, Bộ Xây dựng cho hay, để thuận lợi đối với thủ tục xác định giá NƠXH, Luật Nhà ở năm 2023 đã quy định giá bán được xác định trên cơ sở tính đủ các chi phí để thu hồi vốn đầu tư xây dựng nhà ở bao gồm: chi phí đền bù, bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư, chi phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật (nếu có) trong phạm vi dự án, lãi vay (nếu có), các chi phí hợp lý, hợp lệ của doanh nghiệp (chi phí tổ chức bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí hợp lý khác), lợi nhuận định mức và không tính các khoản ưu đãi của Nhà nước.

Giá thuê mua được xác định như giá bán và không tính kinh phí bảo trì nhà ở do người thuê mua nộp theo quy định của Luật Nhà ở. Giá thuê do chủ đầu tư thỏa thuận với bên thuê. Trường hợp chủ đầu tư sử dụng giá trúng thầu thì không phải thực hiện thẩm định lại giá bán, giá thuê mua NƠXH.

Một dự án nhà ở xã hội tại Hà Nội. Ảnh: Hồng Khanh

Cũng theo Bộ Xây dựng, tại Điều 85 đã quy định các ưu đãi dành cho chủ đầu tư NƠXH. Cụ thể như miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, ưu đãi về thuế theo pháp luật về thuế, chủ đầu tư được hưởng lợi nhuận 10%, được bố trí diện tích đất hoặc diện tích sàn kinh doanh thương mại và không phải hạch toán vào giá NƠXH.

“Các quy định này góp phần khuyến khích, đẩy mạnh đầu tư, phát triển NƠXH và đảm bảo giá NƠXH ở mức vừa phải để cán bộ, công nhân, người lao động có thu nhập thấp có điều kiện mua nhà ở, ổn định cuộc sống”, Bộ Xây dựng nhấn mạnh.

Thêm nguồn vốn vay mua nhà ở xã hội

Về nguồn vốn hỗ trợ NƠXH, Bộ Xây dựng cho biết, thời gian vừa qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành nghiên cứu có các nguồn vốn hỗ trợ, thúc đẩy phát triển NƠXH.

Cụ thể như nguồn vốn 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33 năm 2023 của Chính phủ do các ngân hàng thương mại chủ động cân đối và nguồn vốn ngân sách thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội.

Đến nay, mới có 37/63 UBND tỉnh gửi văn bản hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia chương trình với 90 dự án. Doanh số giải ngân của chương trình đạt 2.360 tỷ đồng, trong đó có hơn 2.160 tỷ đồng cho chủ đầu tư tại 17 dự án và 198 tỷ đồng cho người mua nhà tại 15 dự án.

Hồi tháng 10/2024, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo kết luận của Thủ tướng tại hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 40 năm 2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội.

Trong đó, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hoàn thành trong tháng 10/2024 việc nghiên cứu, xây dựng, triển khai gói tín dụng ưu đãi khoảng 30.000 tỷ đồng để Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay mua, thuê mua, xây dựng, cải tạo, sửa chữa nhà ở để thực hiện chính sách xã hội. Trong đó 15.000 tỷ đồng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu Chính phủ và 15.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác cho vay.

Liên quan đến gói tín dụng này, Bộ Xây dựng thông tin, cuối năm 2024, Bộ đã có báo cáo Thủ tướng.

Đối với Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, Bộ Xây dựng thẳng thắn nhìn nhận, mặc dù đã đạt được một số kết quả quan trọng, tuy nhiên việc triển khai, thực hiện đề án trong giai đoạn 2021-2025 tại một số địa phương chưa đạt mục tiêu đề ra (tổng số các dự án đã hoàn thành tính đến tháng 12/2024, đã khởi công xây dựng mới đạt khoảng 40% mục tiêu giai đoạn 2021–2025).

Từ thực tế trên, Bộ cho hay, trong thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tập trung nhiều nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để thực hiện phát triển NƠXH.

Hồng Khanh