Bộ Xây dựng thống nhất phương án đường sắt kết nối hai sân bay Tân Sơn Nhất – Long Thành

Theo đề xuất của UBND TPHCM, việc kết nối hai sân bay lớn nhất phía Nam có thể thực hiện thông qua mạng lưới đường sắt đô thị đang và sẽ được đầu tư trên địa bàn thành phố. Thành phố đã rà soát tổng thể mạng lưới đường sắt đô thị đang và sẽ được đầu tư trên địa bàn. Trong đó, tuyến metro số số 2 (Bến Thành – Tham Lương) dài khoảng 12 km, dự kiến khởi công vào năm 2025 và hoàn thành trước năm 2032; đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư; các tuyến số 4 và số 6 đang được nghiên cứu trong giai đoạn 2026 – 2035.

Hành khách đi metro Bến Thành - Suối Tiên. Ảnh: Trung Dũng

Trên cơ sở rà soát này, TP.HCM đề xuất 4 phương án kết nối hai cảng hàng không quốc tế thông qua mạng lưới đường sắt đô thị.

Phương án 1, hành khách từ nhà ga Tân Sơn Nhất đi tuyến metro số 2 đến ga Thủ Thiêm, sau đó tiếp tục di chuyển bằng tuyến đường sắt đô thị Thủ Thiêm – Long Thành để đến sân bay Long Thành. Cụ thể:

Phương án 2, hành khách từ Tân Sơn Nhất đi theo tuyến metro số 6, sau đó dùng chung hạ tầng với tuyến Thủ Thiêm – Long Thành thông qua đoạn nối ray tại nút giao Phú Hữu để kết nối sang Long Thành.

Phương án 3, hành khách từ Tân Sơn Nhất đi tuyến metro số 4 đến ga Bến Thành, chuyển sang tuyến metro số 2 để đến ga Thủ Thiêm, sau đó tiếp tục đi tuyến Thủ Thiêm – Long Thành.

Phương án 4, hành khách từ Tân Sơn Nhất đi tuyến metro số 2 đến Bến Thành, chuyển sang tuyến metro số 1 kéo dài qua tỉnh Đồng Nai, kết nối với tuyến metro số 2 của Đồng Nai và tuyến Thủ Thiêm – Long Thành để đến sân bay Long Thành.

Đánh giá các phương án, UBND TP.HCM kiến nghị lựa chọn Phương án 1 và đề xuất Thủ tướng Chính phủ thống nhất chủ trương ưu tiên đẩy nhanh tiến độ triển khai tuyến metro số 2 và tuyến đường sắt đô thị Thủ Thiêm – Long Thành; đồng thời tiếp tục đầu tư tuyến metro số 6 để tăng cường khả năng kết nối giữa hai sân bay.

Bộ Xây dựng cho biết, việc triển khai các phương án kết nối này cơ bản phù hợp với Quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia; Quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060; cũng như Quy hoạch tỉnh Đồng Nai đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đặc biệt, Quyết định số 2404/QĐ-TTg ngày 29.10.2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc triển khai dự án. Theo quyết định này, tuyến Thủ Thiêm – Long Thành không còn là đường sắt quốc gia mà được chuyển thành đường sắt đô thị, giao TP.HCM và tỉnh Đồng Nai cập nhật vào quy hoạch địa phương và các quy hoạch liên quan.

Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng cơ bản thống nhất với Phương án 1 do TP.HCM đề xuất, đánh giá đây là phương án có nhiều ưu điểm về tính khả thi, tiến độ và khả năng kết nối đồng bộ.

Cụ thể, đoạn Bến Thành – Tham Lương dự kiến khởi công vào tháng 12.2025 và hoàn thành cơ bản vào năm 2032; đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm hiện có điều kiện giải phóng mặt bằng thuận lợi, có thể triển khai sớm. Trong khi đó, tuyến Thủ Thiêm – Long Thành dài khoảng 42 km đã cơ bản hoàn thành nghiên cứu hướng tuyến, quỹ đất không vướng mắc lớn và đã thu hút sự quan tâm của một số nhà đầu tư.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng lưu ý việc đầu tư các tuyến đường sắt đô thị cần bảo đảm thống nhất tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ hiện đại, có tính mở và khả năng nâng cấp trong tương lai. Đồng thời, quá trình tổ chức khai thác giữa các tuyến phải bảo đảm vận hành liên thông, an toàn trên toàn mạng lưới, tránh tình trạng mỗi tuyến một tiêu chuẩn.

Về hình thức đầu tư, theo các nghiên cứu trước đây, tuyến đường sắt đô thị Thủ Thiêm – Long Thành dự kiến được đầu tư bằng ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND TP.HCM, hiện đã có một số nhà đầu tư quan tâm nghiên cứu đầu tư các tuyến đường sắt kết nối Tân Sơn Nhất – Long Thành theo phương thức đối tác công tư (PPP) hoặc hợp đồng chìa khóa trao tay.

Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đồng thuận với đề xuất của TP.HCM về việc chủ động nghiên cứu phương án đầu tư và làm việc với các nhà đầu tư, nhà thầu có năng lực. Đồng thời, đề nghị TP.HCM khẩn trương xác định rõ hình thức đầu tư cụ thể. Trường hợp triển khai theo hình thức đầu tư công, cần báo cáo cấp có thẩm quyền về cơ quan chủ quản dự án theo quy định; trường hợp triển khai theo phương thức PPP, việc xác định cơ quan có thẩm quyền và cơ quan ký kết hợp đồng phải tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật về PPP.

Ngô Gia