Bộ Y tế kiểm tra công tác phòng, chống sốt xuất huyết tại An Giang, Cà Mau

Cùng tham gia đoàn công tác có các chuyên gia Viện Pasteur TPHCM, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, các chuyên viên Cục Quản lý khám, chữa bệnh. Tại cả 2 địa phương, đoàn công tác đã kiểm tra thực địa từ khu dân cư tới trạm y tế, từ Bệnh viện Sản – Nhi tới Bệnh viện Đa khoa tỉnh về các mặt hoạt động liên quan tới sốt xuất huyết.

Xu hướng giảm nhưng số mắc còn cao

Báo cáo từ Sở Y tế tỉnh An Giang cho thấy, tính từ đầu năm tới nay toàn tỉnh ghi nhận 6.292 trường hợp mắc sốt xuất huyết Dengue, tăng 2,2 lần so với cùng kỳ 2024. Trong đó, ghi nhận 6.055 trường hợp mắc nhẹ và có dấu hiệu cảnh báo, 237 trường hợp nặng, 1 trường hợp tử vong. Về ổ dịch sốt xuất huyết, toàn tỉnh ghi nhận 1.467 ổ dịch, tăng 2,3 lần so cùng kỳ 2024.

"Số ca mắc sốt xuất huyết Dengue các tuần gần đây có xu hướng giảm, tuy nhiên vẫn còn ở mức rất cao và gần vượt đường cong dự báo dịch trên phạm vi toàn tỉnh" – BS.CKII Đoàn Thanh Hùng, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh An Giang báo cáo.

Trưởng đoàn công tác và các thành viên kiểm tra thực địa tại khu dân cư.

Trong khi đó, trên địa bàn Cà Mau, tính từ đầu năm 2025 tới nay ghi nhận 4.062 ca mắc sốt xuất huyết Dengue, tăng 4,1 lần so với cùng kỳ 2024. Trong đó, ghi nhận 2 trường hợp tử vong do sốt xuất huyết (năm 2024 không ghi nhận ca tử vong), phân bố ở phạm vi địa bàn rộng với 64/64 xã, phường xuất hiện ca mắc sốt xuất huyết và đã có 2.726 ổ dịch sốt xuất huyết được ghi nhận. Đáng chú ý, trong tháng 12/2025 số ca mắc đã giảm 17,7% so với tháng 11/2025.

Nhận định về nguy cơ sốt xuất huyết tại 2 địa phương An Giang và Cà Mau, đoàn công tác nhận thấy sốt xuất huyết các tuần gần đây có xu hướng giảm, nhưng số mắc vẫn cao hơn so với trước đây.

Theo TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, trưởng đoàn công tác, các địa phương không chủ quan với sốt xuất huyết và cần chuẩn bị chủ động cho năm 2026. Qua thực địa và kiểm tra, giám sát, lãnh đạo Cục Quản lý khám, chữa bệnh cũng đánh giá cao nỗ lực của địa phương về công tác phòng chống dịch bệnh nói chung và sốt xuất huyết nói riêng, trong bối cảnh phải đồng thời triển khai nhiều nhiệm vụ lớn như sắp xếp bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp và tổ chức lại mạng lưới y tế cơ sở.

Chủ động phòng, chống cho năm 2026

Theo TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Bộ Y tế đã sớm dự báo nguy cơ gia tăng sốt xuất huyết từ đầu năm 2025 và ban hành nhiều chỉ đạo quyết liệt. Thực tế cho thấy dịch bệnh đã tăng trong nửa cuối năm, tuy nhiên tại An Giang, mức tăng nhìn chung vẫn thấp hơn so với mặt bằng chung cả nước. Dù vậy, một số địa bàn như Châu Đốc, Châu Phú, An Phú ghi nhận số ca mắc và ca nặng cao hơn, cho thấy nguy cơ dịch bệnh vẫn hiện hữu.

Còn tình hình tại Cà Mau cũng ghi nhận tương tự nhưng ở mức cao hơn, khi có nơi tăng tới 10 lần so với cùng kỳ năm trước về số ca mắc.

Đoàn công tác thăm hỏi thân nhân ca mắc sốt xuất huyết đang điều trị.

Đáng lưu ý, dù số ca có xu hướng giảm vào các tháng cuối năm, tình hình vẫn cao hơn nhiều năm trước. TS.BS Nguyễn Trọng Khoa cảnh báo dịch sốt xuất huyết có thể kéo dài sang năm 2026, đặc biệt trong bối cảnh hệ thống y tế đang trong giai đoạn chuyển đổi tổ chức. Vì vậy, cả An Giang lẫn Cà Mau cần sớm xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch năm 2026 với dự báo sát thực tế, phân bổ nguồn lực hợp lý và báo cáo UBND tỉnh để chủ động chỉ đạo.

Về hệ thống y tế dự phòng, lãnh đạo Cục Quản lý khám, chữa bệnh bày tỏ lo ngại về tính đồng đều đối với năng lực phòng, chống dịch tại trạm y tế xã. Việc phân bổ nhân lực không đồng đều sẽ đòi hỏi thời gian đào tạo lại, đặt ra thách thức lớn trong giai đoạn tới.

Ở lĩnh vực điều trị, đoàn ghi nhận hai địa phương, đặc biệt là An Giang, đã xử lý tốt các ca nặng, tỷ lệ tử vong thấp; cơ sở vật chất, trang thiết bị và năng lực chuyên môn của các bệnh viện được đánh giá cao so với nhiều địa phương khác. Tuy nhiên, đoàn lưu ý cần tăng cường hướng dẫn người bệnh, người nhà trong phát hiện sớm dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nặng, đặc biệt tại các cơ sở khám chữa bệnh không chuyên khoa.

Đối với các khu vực đặc thù như biên giới, hải đảo, nơi việc chuyển tuyến gặp khó khăn, cần tăng cường hỗ trợ chuyên môn từ xa, dự trữ đầy đủ dịch truyền, thuốc men để xử trí kịp thời tại chỗ.

TS.BS Nguyễn Trọng Khoa cũng nhấn mạnh vai trò then chốt của đào tạo, tập huấn đồng bộ cho toàn bộ đội ngũ bác sĩ, không chỉ riêng chuyên ngành truyền nhiễm, nhằm phát hiện sớm ca bệnh, xử trí đúng và chuyển tuyến kịp thời.

Về truyền thông, ông cho rằng cần đổi mới mạnh mẽ phương thức, tận dụng mạng xã hội, video ngắn, mã QR thay cho các hình thức truyền thống kém hiệu quả, đồng thời phát huy vai trò của trưởng khóm, chính quyền cơ sở trong vận động người dân diệt lăng quăng, phòng bệnh chủ động.

Chuyên gia góp ý

Các thành viên đoàn công tác cũng đã đóng góp nhiều ý kiến chuyên môn giúp 2 địa phương An Giang và Cà Mau thực hiện tốt hơn nữa công tác phòng, chống dịch bệnh sốt xuất huyết. Cụ thể, theo ThS.BS Diệp Thanh Hải – chuyên gia thuộc Viện Pasteur TPHCM, trong bối cảnh tái cấu trúc nhanh hệ thống y tế, trạm y tế xã sau hợp nhất buộc phải trở thành tuyến đầu phòng, chống dịch, không chỉ với sốt xuất huyết mà cả nhiều bệnh truyền nhiễm mới nổi, tái nổi và các nhiệm vụ y tế thường xuyên.

Vấn đề cấp thiết đặt ra là nâng cao năng lực trạm y tế xã trong thời gian rất ngắn để đủ sức "chống chịu" giai đoạn chuyển tiếp.

Trọng tâm đào tạo gồm hai nội dung: Năng lực chuyên môn (giám sát dịch, vẽ đường cong dịch tễ, giám sát muỗi – lăng quăng) và năng lực tham mưu, lập kế hoạch, giúp trạm y tế chủ động đề xuất nguồn lực với chính quyền địa phương. Đồng thời, cần tăng cường phối hợp giữa khối điều trị và dự phòng thông qua báo cáo ca bệnh đầy đủ, chính xác, kịp thời trên hệ thống điện tử.

Chuyên gia đến từ Viện Pasteur TPHCM góp ý kiến chuyên môn.

"Bên cạnh đó, việc phòng, chống sốt xuất huyết chỉ hiệu quả khi chính quyền cơ sở và người dân cùng vào cuộc, đặc biệt trong xử lý lăng quăng; ngành y tế không thể đơn độc gánh vác nhiệm vụ này" – chuyên gia nói.

Liên quan tới công tác thu dung, điều trị sốt xuất huyết, BS.CKII Nguyễn Minh Tiến – chuyên gia Bệnh viện Nhi đồng Thành phố chỉ ra rằng: Sau sáp nhập, những địa phương được đề xuất làm đầu mối thống nhất mô hình điều trị sốt xuất huyết, tổ chức tập huấn để lan tỏa kinh nghiệm cho toàn tỉnh mới, đặc biệt với nhóm bệnh nhân người lớn.

Thực tế cho thấy công tác thu dung, sàng lọc và điều trị tại các cơ sở nhi được thực hiện khá tốt, song tại bệnh viện đa khoa vẫn tồn tại nguy cơ bỏ sót do bác sĩ các chuyên khoa khác chưa được đào tạo đầy đủ về sốt xuất huyết, dễ nhầm lẫn với bệnh ngoại khoa hay nội khoa khác.

Chuyên gia cũng đề nghị tập huấn toàn diện cho tất cả bác sĩ, tăng cường theo dõi đúng phác đồ (đặc biệt xét nghiệm HCT), giảm can thiệp không cần thiết gây tổn thương cho người bệnh. Đồng thời, cần phối hợp chặt chẽ giữa truyền nhiễm, hồi sức tích cực và bệnh viện chuyên khoa trong xử trí ca nặng, nhất là người lớn có bệnh nền – nhóm đang chiếm tỷ lệ tử vong cao. Việc thống nhất mô hình điều trị và bảo đảm chỉ đạo xuyên suốt từ tuyến trên xuống cơ sở là yếu tố then chốt để phòng, chống dịch hiệu quả.

Dưới góc độ quản lý nhà nước về khám, chữa bệnh, Ths. Phạm Hùng Tiến (Phòng nghiệp vụ Cục QL Khám, chữa bệnh) nhấn mạnh cần tăng cường truyền thông về sốt xuất huyết ngay trong cơ sở y tế, không chỉ cho người bệnh mà cả nhân viên y tế, học viên và sinh viên thực tập.

"Một tồn tại đáng lưu ý là việc báo cáo ca bệnh trên phần mềm theo quy định còn chậm, kể cả tại các bệnh viện lớn. Đề nghị Sở Y tế chỉ đạo quyết liệt để bảo đảm dữ liệu đầy đủ, kịp thời phục vụ công tác phòng, chống dịch" – chuyên gia lưu ý.

Bên cạnh đó, cũng theo chuyên gia, yêu cầu cấp thiết là đẩy mạnh tập huấn chẩn đoán, phân độ và tư vấn điều trị sốt xuất huyết cho trạm y tế xã, phòng khám tư nhân và các tuyến ban đầu. Nội dung trọng tâm gồm: Nhận diện sớm bệnh, phân độ đúng để quyết định điều trị tại nhà hay nhập viện, hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân nhẹ an toàn. Việc đào tạo cần được tổ chức đồng bộ, có kế hoạch rõ ràng, tập trung trước mùa dịch cao điểm để nâng cao hiệu quả kiểm soát dịch trên toàn tỉnh…

Đỗ Bá