Bộ Y tế ra quy định 'Sống chung với dịch', DN lập tức phản hồi

Đại diện 8 hiệp hội doanh nghiệp là ngành hàng chủ lực đã gửi tới Thủ tướng Chính phủ bản kiến nghị, góp ý cho Dự thảo hướng dẫn “Thích ứng an toàn với dịch Covid-19”. Động thái trên chỉ diễn ra ít giờ sau khi Bộ Y tế phát đi dự thảo.

Ý kiến các hiệp hội cho rằng, dự thảo của Bộ Y tế là khá rõ ràng và khoa học khi đưa ra 5 chỉ tiêu để đánh giá. Tuy nhiên, dự thảo chỉ có hướng dẫn chung, chưa tính đến sự khác biệt về tình hình dịch giữa các vùng trong cả nước nên thiếu tính linh hoạt và nhiều quy định vẫn mang mục tiêu “Zero Covid”, chưa hoàn toàn là “Sống chung với Covid”.

Chỗ chặt quá mức, chỗ lại lỏng... nguy cơ tốn kém

Theo các hiệp hội, dự thảo quy định thắt chặt quá mức các vùng dịch, xét nghiệm nhiều kể cả khi đã tiêm đủ vắc xin, dẫn đến lãng phí không cần thiết.

Ví dụ, với chỉ số 1 quy định trong dự thảo (>80% số người >50 tuổi được tiêm đủ liều vắc xin) thì TP.HCM sẽ được xếp ở cấp độ 4 còn rất lâu (2-3 tháng nữa). Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế, lại lãng phí vắc xin vì những người tiêm đủ vẫn không được đi làm.

Chưa kể, việc hạn chế đi lại với những người đã tiêm đủ vắc xin hoặc F0 đã khỏi bệnh; hạn chế các hoạt động kinh tế, giao thông công cộng là không cần thiết.

Vì thế, nên dùng tỷ lệ này và căn cứ vào tỷ lệ lấp đầy giường bệnh và giường ICU (Hướng dẫn của WHO ngày 14/6/2021 chia ra các mức <75% là đáp ứng đủ, 75-90% là nguy cơ không đủ; và >90% là đáp ứng hạn chế nhưng chưa được dự thảo tính đến) để đưa ra các điều chỉnh phù hợp.

Trong khi đó, nếu áp dụng ngay tiêu chí dịch cấp độ 1 (bình thường mới) cho các vùng đang kiểm soát tốt dịch bệnh khi chưa tiêm đủ vắc xin sẽ có nguy cơ vỡ trận. Bộ Y tế cần điều chỉnh chi tiết hơn. Cụ thể, dự thảo quy định mức <=20 ca mắc mới/100.000 dân/tuần là nhóm nguy cơ thấp khi tỷ lệ tiêm vắc xin còn thấp ở các địa phương này.

Quy định đó không phù hợp với tình hình và khả năng kiểm soát dịch hiện tại. Cả nước đang có tới 38 tỉnh/thành phố đã và đang kiểm soát tốt dịch nên chưa phải thực hiện hoặc đã dỡ bỏ Chỉ thị 16, bao gồm cả Hà nội. Việc Dự thảo quy định mức <=20 ca mắc mới/100.000 dân/tuần là nhóm nguy cơ thấp khi tỷ lệ tiêm vắc xin còn thấp ở các tỉnh/thành phố này là không phù hợp với tình hình và khả năng kiểm soát dịch hiện tại, sẽ dẫn đến nguy cơ cao đối mặt với thực tế như TP.HCM.

Dẫn chứng, ngưỡng 20 ca/100.000 dân/tuần với Hà Nội 8 triệu dân, tương đương 230 ca mắc mới/ngày. Đợt dịch lần thứ tư, Hà Nội có khoảng 50-70 ca mắc mới/ngày đã phải mất gần 2 tháng phong tỏa theo Chỉ thị 16 (từ 24/7 đến 21/9) mới cơ bản khống chế được dịch, đưa số ca nhiễm trong ngày xuống dưới 20.

Từ đó, đủ để thấy nếu để tới 230 ca mắc mới/ngày mới phong tỏa thì sẽ có nguy cơ cao đối mặt thực tế như TP.HCM (1.625 ca/ngày mà 24/7 mới tiến hành phong tỏa theo Chỉ thị 16).

Vì vậy, các hiệp hội này góp ý phải có một chiến lược riêng trong một giai đoạn chuyển tiếp ngắn độ 3-5 tháng cho các tỉnh/thành phố/khu vực đang kiểm soát tốt dịch bệnh theo đúng phương châm Phòng chống dịch "theo điểm" không phong tỏa diện rộng, trước khi mở cửa hoàn toàn để sống chung với dịch khi đã tiêm đủ vắc xin.

Các hiệp hội chia sẻ Dự thảo chưa đảm bảo giảm được tử vong, do thiếu chỉ tiêu tỷ lệ lấp đầy giường bệnh và giường ICU cho các ca cần điều trị tích cực (thở oxy hoặc các biện pháp cao hơn). Tỷ lệ lấp đầy giường bệnh và giường ICU nên được đưa thành 1 chỉ số quan trọng để đánh giá tình hình dịch bệnh. Khi đã tiêm đủ liều vắc xin, thì đếm số ca nhiễm là không cần thiết, mà chỉ cần quan tâm đến tỷ lệ lấp đầy giường bệnh (chỉ tính cho các ca cần thở oxy hoặc các biện pháp cao hơn) và giường ICU. Cần phải để F0 không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ điều trị tại nhà.

Các hiệp hội kiến nghị cần có giai đoạn chuyển tiếp trước khi sống chung với dịch (ảnh: Trần Chung)

Cần giai đoạn chuyển tiếp

Các hiệp hội đưa ra đề xuất “Áp dụng linh hoạt 2 chiến lược để kiểm soát dịch và phục hồi kinh tế”. Theo đó, chiến lược cho giai đoạn chuyển tiếp (dự kiến từ nay đến đầu quý 1/2022, vùng nào phủ vắc xin sớm hơn thì mở cửa sớm hơn). Giai đoạn chuyển tiếp để mở cửa sống chung với virus, tách hai vùng theo tình hình dịch để có biện pháp quản lý phù hợp. Cụ thể, trong giai đoạn chuyển tiếp:

Vùng 1: Các vùng dịch đang bùng phát (Chỉ thị 16): cho phép người đã tiêm đủ vắc xin, F0 đã khỏi được đi làm. Điều chỉnh biện pháp áp dụng mức độ giãn cách cho phù hợp, tùy theo cấp độ dịch, tỷ lệ lấp đầy giường bệnh, mức độ tiêm vắc xin;... cần quy trình hướng dẫn cụ thể DN xử lý F0 trong mỗi giai đoạn. Không đóng cửa cơ sở sản xuất kinh doanh nếu có F0, có thì đi chữa hoặc tự cách ly, cơ sở khử trùng rồi hoạt động tiếp.

Vùng 2: Dịch lây lan chậm hoặc chưa có dịch. Vùng này có 0,7 ca mắc mới/100.000 dân/ngày trong một tuần liên tiếp và có xu hướng tăng thì nâng mức cảnh báo nhưng không phong tỏa diện rộng. Cân nhắc áp dụng giới nghiêm ở các phường/xã có nhiều F0, ngưng các hoạt động không thiết yếu ở các khu dân cư giáp ranh với các vùng dịch hay có nguy cơ cao về dịch tễ. Việc này để sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân ít bị ảnh hưởng nhất mà vẫn kiểm soát được dịch.

Theo các Hiệp hội, vùng nào tiêm đủ vắc xin sớm theo các tiêu chí thì sẽ chuyển thẳng sang “bình thường mới”, bỏ toàn bộ các biện pháp phong tỏa. Chỉ thực hiện cách ly tại nhà, truy vết, và quản lý theo mức độ dịch. Đối với các TP, khu đô thị có mật độ dân cư cao thì tính theo số ca/100.000 dân để đánh giá mức độ nguy cơ, chứ không phong tỏa diện rộng mà phải phòng chống dịch theo điểm. Với các vùng nông thôn có mật độ dân cư thấp và xét nghiệm ít thì số ca/100.000 dân chỉ để tham khảo, mà nên tập trung phòng chống dịch theo cụm dân cư.

Giai đoạn sống chung với virus (dự kiến từ giữa quý I/2022, có thể sớm hơn nếu tiêm phủ vắc xin sớm hơn). Lúc này, các Hiệp hội góp ý: mở cửa từng vùng và toàn bộ cả nước khi đã tiêm đủ vắc xin cho >70% dân số từ 18 tuổi trở lên và đạt chỉ số 1 (>80% người trên 50 tuổi tiêm đủ vắc xin).

Giãn cách phù hợp theo cấp độ dịch nhưng có điều chỉnh nới rộng: sản xuất kinh doanh, giao thông công cộng được phép mở lại 100% ở tất cả các cấp độ dịch. Các giới hạn số người hội họp, tham gia sự kiện được giảm 1 cấp độ dịch so với giai đoạn chuyển tiếp. Đồng thời, bỏ toàn bộ các giới hạn đi lại giữa các vùng, bao gồm cả người và xe vận tải (không cần luồng xanh). Bỏ cách ly F1, bỏ cách ly người từ vùng khác đến, bỏ xét nghiệm diện rộng. Cho phép F0 điều trị tại nhà. Triển khai tiêm vắc xin cho trẻ em và tiêm tăng cường cho người lớn.

Trần Chung - Lương Bằng