Bốn thông điệp sâu sắc của Thủ tướng tại Hội nghị cấp cao Ủy hội sông Mekong

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tham dự Hội nghị cấp cao Ủy hội sông Mekong quốc tế lần thứ 4 tại Thủ đô Viêng Chăn (Lào). Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao đổi với báo chí về kết quả chuyến công tác này.

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt cho biết, hội nghị diễn ra trong bối cảnh lưu vực sông Mekong đang đối mặt với những thách thức to lớn do tác động kép của biến đổi khí hậu và việc khai thác và sử dụng quá mức tài nguyên nước và các tài nguyên liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, sinh kế của người dân trên toàn lưu vực, đặc biệt là ở Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự hội nghị thể hiện sự quan tâm, và quyết tâm phát huy vai trò chủ động, tích cực của Việt Nam trong việc ứng phó thách thức; tăng cường đoàn kết với các nước trong Ủy hội để quản lý và sử dụng bền vững nguồn nước sông Mekong; bảo đảm lợi ích của những quốc gia trong lưu vực, trong đó có Việt Nam.

4 thông điệp rất quan trọng, sâu sắc và toàn diện

Thứ trưởng có thể khái quát lại những thông điệp đáng chú ý mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra tại Hội nghị cấp cao Ủy hội sông Mekong quốc tế lần thứ 4?

Tại hội nghị, Thủ tướng đã có những thông điệp rất quan trọng, sâu sắc và toàn diện.

Thứ nhất, Thủ tướng khẳng định mạnh mẽ cam kết của Việt Nam đối với Hiệp định Mekong năm 1995, kêu gọi các nước tuân thủ đầy đủ Hiệp định này, cũng như các bộ quy tắc đã được xây dựng liên quan việc sử dụng nguồn nước sông Mekong.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone và Thủ tướng Campuchia Hun Sen. Ảnh: Nhật Bắc

Thứ hai, Thủ tướng nhấn mạnh về cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, toàn lưu vực; lấy người dân làm trung tâm, làm chủ thể trong khai thác, sử dụng nguồn nước ở sông Mekong, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, tăng cường khả năng thích ứng của người dân trước những biến động của dòng sông hiện nay, cũng như những hiện tượng thời tiết cực đoan, lũ lụt, hạn hán, tình trạng tội phạm xuyên quốc gia đang diễn biến rất phức tạp trong lưu vực.

Thứ ba, Thủ tướng đã đề xuất các hoạt động hợp tác cụ thể, trong đó có tăng cường chia sẻ dữ liệu, nghiên cứu chung, ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển giao thông đường thủy bền vững, phối hợp xử lý tội phạm xuyên quốc gia, xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kết nối lưới điện, phát triển năng lượng trong khu vực.

Thứ tư, Thủ tướng kêu gọi các nước đối tác phát triển hợp tác, chia sẻ dữ liệu, tăng cường hỗ trợ về tri thức, kinh nghiệm, tài chính và nguồn lực để Ủy hội thực hiện chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm tốt nhất sự phát triển bền vững của dòng sông và lưu vực sông Mekong.

Khẳng định cam kết mạnh mẽ với việc thực hiện Hiệp định Mekong năm 1995

Một trong những nội dung đáng chú ý trong phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính là nói về tác động của tình trạng biến đổi khí hậu đối với lưu vực sông Mekong và đồng bằng sông Cửu Long. Thứ trưởng có thể phân tích rõ hơn về điều này?

Vấn đề khai thác, sử dụng nguồn nước ở lưu vực sông Mekong là nền tảng và lý do tồn tại của Ủy hội sông Mekong quốc tế. Chính vì vậy, các nước ở hạ nguồn lưu vực Mekong, gồm Việt Nam, Lào, Campuchia và Thái Lan, đã cùng nhau xây dựng Hiệp định Mekong năm 1995.

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt. Ảnh: Thu Hằng

Hiệp định đặt ra những nguyên tắc nền tảng, một mặt tôn trọng chủ quyền của mỗi quốc gia trong việc khai thác và sử dụng nguồn nước, mặt khác phải sử dụng nguồn nước một cách hợp lý, công bằng, tôn trọng lợi ích của các nước ở hạ nguồn.

Hiện nay, các nước đang có nhiều hoạt động phát triển kinh tế-xã hội, khiến việc khai thác, sử dụng nguồn nước cũng chịu tác động nặng nề, một số nơi quá mức.

Chúng ta cũng đã chứng kiến sự phát triển của các đập thủy điện trên dòng chính sông Mekong, tác động trực tiếp tới nguồn nước, sự di chuyển của phù sa, nguồn thủy hải sản trong khu vực…

Một ví dụ là theo dự báo của các chuyên gia, đến năm 2040 lượng phù sa về đồng bằng sông Cửu Long sẽ giảm hơn 9 lần so với hiện nay, và gần 30 lần so với cách đây 15 năm.

Mặt khác, mối nguy hại này còn bị cộng hưởng bởi tác động rất tiêu cực của biến đổi khí hậu, gây ra nhiều hiện tượng khí hậu cực đoan, lũ lụt, hạn hán, tình trạng nước biển dâng khiến xâm nhập mặn ảnh hưởng xấu đến đồng bằng sông Cửu Long và an ninh nguồn nước, an ninh lương thực trong khu vực.

Là đại biểu trực tiếp tham dự hội nghị, ông thấy những thông điệp của Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đóng góp của đoàn Việt Nam được các bên đón nhận như thế nào?

Trong phát biểu của lãnh đạo cấp cao các nước, có nhiều ý kiến chia sẻ với những thông điệp của Thủ tướng Phạm Minh Chính. Các nước đều khẳng định cam kết mạnh mẽ với việc thực hiện Hiệp định Mekong năm 1995, coi trọng vai trò của Ủy hội sông Mekong quốc tế.

Kết thúc hội nghị, trưởng đoàn các nước đã thông qua Tuyên bố chung – Tuyên bố Viêng Chăn nhằm tiếp tục khẳng định cam kết chính trị cao nhất của 4 quốc gia thành viên. Ảnh: Nhật Bắc

Tất nhiên, các nước đều có những ưu tiên, quan tâm riêng, nhưng thông qua phát biểu và văn kiện được thông qua, có thể thấy được điểm tương đồng rất lớn của những thành viên Ủy hội. Đó chính là nhu cầu tăng cường hợp tác, xây dựng các kế hoạch, dự án phát triển chung để bảo đảm sự phát triển bền vững của lưu vực.

Thu Hằng