'Bóng cười': Những cuộc vui chết người

Cảnh báo từ một trường hợp cấp cứu người ngoại quốc

Theo thông tin từ Bệnh viện Nhân dân 115, mới đây đơn vị đã tiếp nhận một bệnh nhân quốc tịch Hàn Quốc, 44 tuổi, được phát hiện bất tỉnh trên đường phố trung tâm Quận 1, TP. Hồ Chí Minh. Người bệnh không có giấy tờ tùy thân, không người đi cùng và có nhiều vết xây xát trên cơ thể.

Nam bệnh nhân được tiếp nhận trong tình trạng rối loạn tri giác sâu (GCS giảm), có các biểu hiện thần kinh cấp tính: mất định hướng không gian – thời gian, la hét kích động, vận động vô thức và có nguy cơ gây hại cho bản thân và những người xung quanh. Ngoài ra người bệnh còn có biểu hiện tổn thương thận cấp.

Các bác sỹ xác định đây là một ca bệnh khó khi không thể khai thác bất cứ một dấu hiệu gì về tiền sử, bệnh sử của người bệnh trước khi nhập viện, người bệnh ở trạng thái rối loạn tri giác, bất đồng về ngôn ngữ.

Qua hội chẩn đa chuyên khoa kết hợp cùng lời khai gián tiếp từ nhân viên Đại sứ quán Hàn Quốc, khai thác đồng thời các yếu tố nguy cơ từ môi trường giải trí không kiểm soát, người bệnh được chẩn đoán ngộ độc khí N₂O – bóng cười.

Sau 13 ngày điều trị nội trú, bao gồm kiểm soát hành vi, truyền dịch và theo dõi, chức năng thận của bệnh nhân phục hồi tốt, tri giác cải thiện dần, sinh hiệu ổn định hơn.

Đây là kết quả đáng ghi nhận của một hệ thống y tế đa chuyên khoa phối hợp chặt chẽ tại Bệnh viện Nhân dân 115, đặc biệt trong bối cảnh người bệnh không có dữ liệu y tế ban đầu khi nhập viện.

Tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng "bóng cười" đang gia tăng ở mức đáng báo động. Ảnh: BYT

“Bóng cười” và những tác động sinh lý bệnh

Theo ThS.BS.CKII Nguyễn Phú Quốc, Phụ trách Phó khoa Nội thận - Miễn dịch ghép (Bệnh viện Nhân dân 115), "Bóng cười" hay “khí cười” là những tên gọi phổ biến của khí Nitrous Oxide (N₂O), một loại khí không màu, có mùi ngọt nhẹ, được sử dụng hợp pháp trong nha khoa và sản khoa như một chất gây mê nhẹ.

“Khi được sử dụng với mục đích giải trí, N₂O trở thành một chất gây ảo giác cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt khi được hít trực tiếp với liều cao hoặc trong không gian kín”, bác sĩ Quốc nhấn mạnh.

Về mặt cơ chế, khí N₂O làm bất hoạt enzym methionine synthase, gây ức chế tổng hợp DNA và ảnh hưởng đến quá trình tạo myelin trong thần kinh ngoại biên và trung ương.

Do đó, người sử dụng có thể xuất hiện các triệu chứng thần kinh như dị cảm, yếu chi, mất thăng bằng, suy giảm trí nhớ, thậm chí thoái hóa tủy sau bên trên MRI.

Cơ chế gây độc tính thần kinh của “khí cười” (Hình minh họa)

Theo các chuyên gia, khí N₂O còn có thể gây ra những biến chứng về sức khỏe như rối loạn tâm thần cấp tính gây ra hiện tượng ảo thanh, hoang tưởng, trạng thái kích động hoặc mê sảng, ức chế hấp thu vitamin B12.

Ngoài ra việc lạm dụng khí N₂O có thể gây suy hô hấp và ngưng tim, rối loạn nhịp tim, tăng nguy cơ đột tử khi kết hợp với các chất kích thích khác như rượu, cocaine, ketamine….

Khí N₂O: Mối nguy hiểm trong cộng đồng

Mặc dù đã bị cảnh báo bởi nhiều tổ chức y tế trên thế giới, khí N₂O vẫn có thể dễ dàng tiếp cận tại nhiều thành phố lớn, dưới hình thức các bình khí mini được bán trực tiếp hoặc kèm theo dịch vụ giải trí tại các tụ điểm ban đêm.

Thời gian gần đây, các ca bệnh được ghi nhận tại các đơn vị chuyên khoa như Bệnh viện Nhân dân 115, Chợ Rẫy hay Bạch Mai đang gia tăng cả về số lượng và mức độ phức tạp.

Đặc biệt đáng báo động là sự gia tăng tỷ lệ sinh viên, học sinh trở thành nạn nhân của "bóng cười", do thiếu hiểu biết và chủ quan về hậu quả sức khỏe.

ThS.BS.CKII Nguyễn Phú Quốc, Phụ trách Phó khoa Nội thận - Miễn dịch ghép (Bệnh viện Nhân dân 115) khuyến cáo, trường hợp người bệnh Hàn Quốc nhập viện trong trạng thái nguy kịch do ngộ độc khí N₂O là một minh chứng về tính chất nguy hiểm của các chất gây ảo giác được sử dụng ngoài cộng đồng một cách không kiểm soát.

Nếu không có sự can thiệp kịp thời, hậu quả để lại có thể là tổn thương thần kinh vĩnh viễn hoặc thậm chí tử vong.

Để hạn chế những tác hại của khí N₂O hay những chất gây nghiện trá hình tới sức khỏe, các chuyên gia nhấn mạnh vai trò của cơ quan quản lý trong việc tăng cường giám sát việc lưu hành khí N₂O, đặc biệt tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ giải trí.

Bên cạnh đó, các tổ chức y tế, trường học và phương tiện truyền thông cần đẩy mạnh triển khai chiến dịch giáo dục về hậu quả của việc sử dụng "bóng cười", “khí cười” và các chất gây nghiện.

Cộng đồng cần chung tay phát hiện, báo cáo và can thiệp sớm với các hành vi sử dụng và có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần.

Chỉ khi nhận thức được nâng cao, pháp lý được hoàn thiện, và y tế can thiệp kịp thời, chúng ta mới có thể ngăn chặn hiệu quả những hậu quả đáng tiếc từ một hành vi tưởng chừng vô hại như "bóng cười", những cuộc vui chết người đang len lỏi trong đời sống của thanh thiếu niên.

Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15, theo đó kể từ ngày 1/1/2025, chính thức cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, chứa chấp và sử dụng thuốc lá điện tử, shisha và “bóng cười”.

Theo quy định hiện hành, những người sử dụng bóng cười có thể bị xử phạt hành chính hoặc hình sự tùy theo mức độ vi phạm.

Xử phạt hành chính: Nếu bóng cười có chứa chất ma túy, người sử dụng sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 23, Nghị định 144/2021/NĐ-CP với mức phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng.

Xử lý hình sự: Nếu người sử dụng bóng cười có hành vi liên quan đến sản xuất, buôn bán, tàng trữ, hoặc vận chuyển bóng cười (hoặc các chất cấm khác), thì tùy theo mức độ vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo các quy định hiện hành.

Chi Nguyễn