Bóng đá nữ Hà Lan: Tấm gương hoàn hảo cho Việt Nam

Bước ngoặt từ bóng đá… nam

Đội tuyển nữ Hà Lan có lịch sử lâu đời. Họ được thành lập và thi đấu từ năm 1956. Đến năm 1971, đội bóng có biệt danh “Orange Lionesses” thi đấu trận chính thức đầu tiên được Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) công nhận, gặp tuyển nữ Pháp.

Ellen Fokkema là cầu thủ nữ đầu tiên chơi bóng chuyên nghiệp cho đội nam ở Hà Lan.

Tuy nhiên, ít ai ngờ phải đến gần 30 năm sau, tuyển nữ Hà Lan mới lần đầu tiên góp mặt ở một giải đấu lớn. Đó là EURO nữ 2009 tại Phần Lan. So với danh tiếng của bóng đá nam, các bóng đá nữ Hà Lan rõ ràng chậm phát triển hơn rất nhiều. Đây là điều khá dễ hiểu, bởi lẽ bóng đá nữ từng bị cấm trong thời gian dài ở quốc gia này và không được các nhà chức trách quan tâm.

Bước ngoặt chỉ đến vào năm 2007, khi Hiệp hội bóng đá Hoàng gia Hà Lan (KNVB) triển khai dự án phát triển bóng đá nữ. Tất cả bắt đầu từ… bóng đá nam. 6 CLB đầu tiên đồng ý thành lập đội bóng nữ bao gồm ADO Den Haag, AZ, SC Heerenveen, FC Twente, FC Utrecht và Willem II. Mỗi đội cam kết cung cấp cơ sở vật chất cho cầu thủ và liên kết với các CLB nữ nghiệp dư.

AZ thống trị những mùa giải đầu tiên trước khi Twente “tiếp quản” ngôi hậu bóng đá Hà Lan. Trong giai đoạn 2012 đến 2015, Hà Lan thậm chí kết hợp với Bỉ thành lập BeNe League với CLB hai nước thi đấu cùng nhau. Trong giai đoạn này, Twente vẫn vượt trội phần còn lại. Nhưng tất cả vẫn chỉ là những bước đầu tiên.

Phải đến khi hai đại gia PSV và Ajax nhập cuộc từ mùa giải 2015/2016, bóng đá nữ Hà Lan mới thực sự bùng nổ. PSV và Ajax thành lập đội bóng nữ từ 3 năm trước đó, nhưng họ không vội vàng tham dự Vrouwen Eredivisie mà tập trung xây dựng đội bóng cho các lứa cầu thủ trẻ, tạo ra sự kết cận hiếm có. Bên cạnh đó, hai CLB này - đặc biệt là Ajax muốn đội bóng đá nữ cũng chơi bóng theo đúng triết lý mà họ theo đuổi ở bóng đá nam.

Cách làm bóng đá bài bản mà PSV và Ajax thực hiện nhanh chóng tạo ra khác biệt lớn. Ajax giành ngôi á quân ngay trong mùa đầu tiên tham dự và vô địch 2 năm tiếp theo. Trong 7 mùa giải đã qua, đội nữ Ajax chưa bao giờ bật khỏi Top 3. Tương tự như vậy, PSV cũng vô địch 1 lần và chỉ bật khỏi Top 3 đúng 1 lần.

Sự phát triển của Vrouwen Eredivisie giúp bóng đá nữ sản sinh ra nhiều ngôi sao lớn, có thể kể đến như Daphne van Domselaar của Twente, Sherida Spitse của Ajax và Esmee Brugts của PSV. Giải đấu này hiện tại có 11 CLB tham dự và quy tụ hầu hết ngôi sao lớn của bóng đá nữ Hà Lan.

“Nếu không có Vrouwen Eredivisie", KNVB nói, "Orange Lionesses sẽ không giành được chức vô địch châu Âu vào năm 2017”. Đó là kết luận rõ ràng nhất về vai trò của giải vô địch quốc gia với sức mạnh của đội tuyển quốc gia. Yếu tố này vốn rất quan trọng ở bóng đá nam, và đặc biệt quan trọng với bóng đá nữ.

Những cá nhân kiệt xuất

Việc xây dựng từ nền móng giúp bóng đá nữ Hà Lan không chỉ phát triển nhanh mà còn cực kỳ bền vững. Họ không ngần ngại tạo ra các tiền lệ, mở rộng không gian cho cầu thủ cũng như HLV nữ phô diễn tài năng.

Ellen Fokkema là một ví dụ. Cô chơi với các cậu bé ở CLB VV Foarut từ khi mới 5 tuổi cho đến khi các quy định bắt buộc cô phải tìm kiếm một đội U19 nữ để tiếp tục thi đấu chuyên nghiệp. Tuy nhiên, các CLB kêu gọi KNVB thay đổi và đưa ra thí điểm từ năm 2020, cho phép các cầu thủ nữ… thi đấu cho các đội bóng đá nam, miễn là họ có đủ chuyên môn.

Vào tháng 9/2021, Ellen Fokkema đi vào lịch sử bóng đá Hà Lan khi chơi cho đội bóng đá nam VV Foarut ở cấp độ cao nhất. Đây cũng là thời điểm KNVB bãi bỏ mọi hạn chế cấp cơ sở để phân biệt cầu thủ nam, nữ.

Ellen Fokkema hào hứng chia sẻ: “Tôi đoán đó là một cột mốc quan trọng đối với bóng đá nói chung. Phụ nữ sẽ có thể chọn đội nào để thi đấu... điều đó mới là họ có quyền lựa chọn. Tôi hy vọng mình sẽ không phải là người cuối cùng, nếu không thì việc tôi đi tiên phong cũng sẽ chẳng để làm gì cả”.

Xa hơn, khi Vivianne Miedema ghi 18 bàn cho trận đấu ở vòng loại EURO U17 nữ 2012, Hà Lan đã tìm được viên ngọc quý có sức ảnh hưởng to lớn với cả nền bóng đá. Ở tuổi 15, Miedema đã có trận ra mắt Eredivisie cho Heerenveen, ghi 10 bàn trong mùa giải đó. Và các bàn thắng vẫn tiếp tục tuôn trào: gần 100 bàn cho Hà Lan với hiệu suất gần 1 bàn/1 trận, trong đó có 2 bàn trong trận thắng Đan Mạch ở trận chung kết EURO 2017, và kỷ lục 10 bàn tại Thế vận hội 2020.

Ở cấp CLB, Vivianne Miedema ghi hơn 250 bàn khác, trong đó có 121 bàn cho Arsenal chỉ sau 6 mùa giải. Thành tích của Vivianne Miedema lẽ ra còn cao hơn nếu cố không dính chấn thương nặng ở mùa giải trước. Sự vắng mặt của tiền đạo này khiến Hà Lan suy yếu ở World Cup nữ 2023, nhưng trên tất cả, cô vẫn tạo ra cảm hứng không ngừng cho các cô gái khác chơi bóng.

An Khánh