Bỏng mắt cần sơ cứu đúng

Người đàn ông bỏng giác mạc do nổ bình gas mini

Một bệnh nhân nam 59 tuổi ở Phú Thọ vừa nhập viện cấp cứu trong tình trạng bỏng giác mạc hai mắt, bỏng độ II vùng đầu và cổ do nổ bình gas mini.

Theo Trung tâm Y tế khu vực Thanh Ba (Phú Thọ), bệnh nhân vào viện với biểu hiện đau rát vùng mặt, đau nhức dữ dội hai mắt. Vùng da nửa mặt trên ngang mũi sưng nề, đỏ, có mảng trợt nhỏ. Khám mắt ghi nhận hai mi sưng nề, kết mạc phù nề toàn bộ, giác mạc trợt biểu mô trung tâm.

Người nhà cho biết trong quá trình sử dụng, bình gas mini bất ngờ phát nổ. Sau tai nạn, gia đình đã tự rửa mắt bằng dung dịch muối tự pha. Tuy nhiên, tình trạng đau nhức ngày càng nhiều khiến bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu.

Nhiều nguyên nhân gây bỏng mắt

Có nhiều tác nhân có thể gây bỏng mắt như: nhiệt, hóa chất, bức xạ, laser...Trong đó, bỏng nhiệt chiếm tỷ lệ cao nhất. Bỏng nhiệt không lan tỏa trên bề mặt nhãn cầu như bỏng hóa chất nhưng thường nặng nề do tổn thương mi, gây biến dạng và hở mi nghiêm trọng.

Mức độ tổn thương trong bỏng nhiệt phụ thuộc vào ba yếu tố: nhiệt độ của vật gây bỏng, thời gian tiếp xúc với nhiệt và diện tích mô bị ảnh hưởng. Trong các trường hợp bỏng do nổ pháo hoa, mức độ nghiêm trọng tăng lên nhiều lần do sự phối hợp giữa bỏng nhiệt, bỏng hóa chất (do hợp chất thuốc pháo) và tác động của áp lực nổ khiến tác nhân gây bỏng gắn sâu hơn vào mô.

Phản xạ chớp mắt thường giúp khép mi lại để đáp ứng với kích thích nhiệt. Do đó, bỏng nhiệt có xu hướng ảnh hưởng đến mi mắt nhiều hơn là kết mạc hoặc giác mạc. Mi mắt cần được làm sạch bằng dung dịch muối đẳng trương vô trùng, sau đó bôi thuốc mỡ kháng khuẩn tại mắt.

Bỏng mắt do hóa chất

Cần sơ cứu đúng khi bị bỏng mắt

Điều trị bỏng mắt phải xử trí thật khẩn trương và đúng cách thì mới có thể bảo tồn chức năng sinh lý của mắt. Tiên lượng phụ thuộc rất nhiều vào cách xử trí cấp cứu ban đầu.

Sơ cứu ban đầu khi bị bỏng mắt

Bỏng nhiệt: Hạ nhiệt bằng nước mát sạch (tưới rửa hoặc áp lạnh), chỉ hiệu quả khi thực hiện trong 20 phút đầu. Sau đó đưa ngay tới cơ sở y tế, tại cơ sở y tế các bác sĩ sẽ xử trí sau đó có thể là: nhỏ kháng sinh, băng ép nhẹ, chuyển tuyến đến chuyên khoa mắt nếu không có.

Bỏng hóa chất: Loại bỏ tác nhân gây bỏng khỏi túi kết mạc, bề mặt nhãn cầu và mi. Rửa mắt với nước sạch trong khi mắt phải mở (chủ động hoặc thụ động), rửa càng nhiều càng tốt, sau đó đưa ngay bệnh nhân tới cơ sở y để được xử trí tiếp. Tại cơ sở y tế nếu bỏng do acid nồng độ cao, da mi lập tức bị đông cứng, mắt không còn chớp được thì việc rửa sẽ giảm hiệu quả nếu không có chuyên khoa mắt sau đó bệnh nhân được nhỏ kháng sinh, chuyển tuyến.

Tuyệt đối không được rửa mắt bằng dung dịch trung hòa acid bằng bazơ vì sẽ làm tình trạng bỏng nặng hơn.

Rửa mắt ngay tại nơi xảy ra tai nạn là biện pháp đơn giản nhưng cực kỳ giá trị. Việc này giúp loại bỏ tác nhân gây bỏng khỏi nhãn cầu và túi kết mạc, giảm nồng độ hóa chất, hạn chế di chứng. Thành công của điều trị bỏng phụ thuộc rất nhiều vào những giây phút cấp cứu ban đầu.

Tóm lại: Bỏng mắt là tai nạn thường gặp, nhiều trường hợp để lại di chứng ảnh hưởng đến thị lực. Vì vậy, mỗi người dân cần chủ động phòng ngừa để hạn chế tai nạn và biết cách tự sơ cứu trước khi đến cơ sở y tế.

Trong các nhà máy, xí nghiệp, phòng thí nghiệm có sử dụng hóa chất cần trang bị kính bảo hộ hoặc mặt nạ dày khi làm việc với kim loại nóng chảy. Đối với những người làm nghề có nguy cơ bỏng cao phải được trang bị đồ dùng bảo hộ lao động và chấp hành tốt các nội quy, quy định về an toàn lao động.

Nơi làm việc cần có phương tiện cấp cứu đầy đủ để rửa mắt. Đồng thời, cần giáo dục trẻ em không ném vôi hoặc các chất nguy hiểm khi chơi đùa để tránh bỏng mắt, bảo vệ sức khỏe.

BS. Nguyễn Thanh Hà