Bông Mỹ 'tiếp sức' đà trỗi dậy của dệt may Việt Nam

Trong bối cảnh xuất khẩu bông của Mỹ sang Trung Quốc sụt giảm nghiêm trọng, Việt Nam đang nổi lên như thị trường nhập khẩu chiến lược, giúp ngành bông Mỹ duy trì sản lượng và ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Hải quan Việt Nam, chỉ riêng trong tháng 9/2025, cả nước nhập khẩu hơn 102 nghìn tấn bông, trị giá 166 triệu USD, giảm nhẹ so với tháng trước. Tuy nhiên, tính chung 9 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 1,3 triệu tấn bông các loại, trị giá 2,2 tỷ USD, tăng 19% về lượng và 3% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024.

Đáng chú ý, Mỹ tiếp tục duy trì vị trí là nhà cung cấp bông lớn nhất cho Việt Nam, với lượng xuất khẩu 650 nghìn tấn, trị giá hơn 1,1 tỷ USD, tăng mạnh 127% về lượng và 91% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá bình quân đạt 1.757 USD/tấn, dù giảm 15%, nhưng khối lượng tăng mạnh đã giúp Mỹ chiếm khoảng 49% tổng lượng bông nhập khẩu của Việt Nam.

Ở chiều ngược lại, Brazil đứng thứ hai với 365 nghìn tấn (tương đương 634 triệu USD), tăng nhẹ về lượng nhưng giảm kim ngạch. Trong khi đó, nhập khẩu bông từ Úc lại giảm đáng kể cả về sản lượng và giá trị.

Việt Nam hiện là quốc gia nhập khẩu bông lớn thứ ba thế giới, với sản lượng tiêu thụ khoảng 1,5 triệu tấn/năm, đồng thời là nhà xuất khẩu xơ sợi lớn thứ sáu và xuất khẩu hàng dệt may đứng thứ ba toàn cầu, chỉ sau Trung Quốc và Bangladesh. Tuy nhiên, dù ngành dệt may là mũi nhọn xuất khẩu, Việt Nam vẫn phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu chiếm khoảng 60%, trong đó bông là nguyên liệu thiết yếu cho sản xuất sợi, vải và may mặc.

Sự tăng tốc trong nhập khẩu bông Mỹ của Việt Nam diễn ra trong bối cảnh xuất khẩu bông Mỹ sang Trung Quốc giảm gần 90% trong nửa đầu năm 2025, theo dữ liệu từ Tập đoàn Giao dịch Chứng khoán Luân Đôn (LSEG). Nguyên nhân đến từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và chính sách thuế quan khiến bông Mỹ mất lợi thế cạnh tranh tại thị trường Trung Quốc. Ngược lại, các thị trường châu Á khác như Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ và đặc biệt là Việt Nam lại ghi nhận mức tăng đột biến, trong đó xuất khẩu sang Việt Nam tăng gần gấp ba lần so với cùng kỳ.

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), tổng xuất khẩu bông của Hoa Kỳ trong năm tài chính kết thúc vào tháng 7 đạt 11,9 triệu kiện, tăng nhẹ 1% so với năm trước, bất chấp sự sụt giảm mạnh từ Trung Quốc. Nhu cầu tăng từ Việt Nam và các thị trường ngoài Trung Quốc đã giúp bù đắp phần lớn thiếu hụt. Dự kiến, trong năm tài chính 2025/26, xuất khẩu bông của Mỹ có thể đạt khoảng 12 triệu kiện, tiếp tục xu hướng tăng trưởng ổn định.

Cùng với đó, báo cáo của Đại học Cornell (Mỹ) cũng dự báo, thương mại bông toàn cầu trong niên vụ 2025/26 sẽ tăng nhẹ, với Brazil và Hoa Kỳ vẫn là hai quốc gia xuất khẩu chủ lực, trong khi Bangladesh và Việt Nam được dự đoán là hai nước nhập khẩu hàng đầu thế giới, đạt khoảng 8,1 triệu kiện bông, trong đó Việt Nam sẽ ghi nhận mức nhập khẩu kỷ lục.

Nhìn rộng hơn, sự dịch chuyển này phản ánh xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng may mặc toàn cầu, khi các doanh nghiệp quốc tế đang tăng cường đầu tư sản xuất tại Việt Nam để tận dụng lợi thế về chi phí, lao động và các hiệp định thương mại tự do như CPTPP và EVFTA. Điều này không chỉ giúp Mỹ duy trì đầu ra cho ngành bông, mà còn củng cố vai trò của Việt Nam như trung tâm dệt may sợi khu vực, trở thành “điểm đến vàng” trong chuỗi giá trị bông dệt may toàn cầu.

Sự tăng trưởng mạnh mẽ của ngành dệt may Việt Nam thời gian qua đang là động lực trực tiếp khiến nhu cầu nhập khẩu bông nguyên liệu gia tăng nhanh chóng. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu dệt may của Việt Nam đã phục hồi ấn tượng sau giai đoạn suy giảm, với kim ngạch ước đạt hàng chục tỷ USD, tăng đáng kể so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp dệt sợi, đặc biệt là nhóm sản xuất hàng xuất khẩu sang Mỹ, EU và Nhật Bản, đang đẩy mạnh mở rộng công suất, dẫn đến nhu cầu tiêu thụ bông thô ngày càng lớn.

Theo Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS), các nhà máy sợi trong nước đang hoạt động với công suất cao, đặc biệt tại các trung tâm sản xuất như Bình Dương, Đồng Nai, Nam Định và Thái Bình. Việc mở rộng đơn hàng xuất khẩu trong quý III và quý IV/2025, cùng xu hướng dịch chuyển đơn hàng từ Trung Quốc và Bangladesh sang Việt Nam, khiến bông nhập khẩu trở thành nguyên liệu chiến lược giúp doanh nghiệp đảm bảo sản xuất liên tục.

Bông nhập khẩu từ Mỹ không chỉ đáp ứng về chất lượng sợi ổn định, độ trắng và độ bền cao, mà còn phù hợp với các tiêu chuẩn môi trường, giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều doanh nghiệp sợi lớn đã ký kết hợp đồng dài hạn với các nhà cung cấp Mỹ để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định cho các năm tới. Sự kết hợp giữa tăng trưởng đơn hàng dệt may và nguồn cung bông chất lượng cao đang tạo nên chuỗi giá trị bền vững, khẳng định vai trò trung tâm sản xuất – xuất khẩu của Việt Nam trong ngành dệt may thế giới.

Hà Linh