Brexit - người mới, vấn đề cũ

Nước Anh chưa chắc giải quyết được vấn đề Brexit sau vụ ra đi của Thủ tướng Theresa May

Nhiều gương mặt nổi bật

“Các nước đồng minh và đối tác của chúng ta cần hiểu rằng khoản tiền đó sẽ bị giữ lại cho đến khi chúng ta nắm rõ hơn về hướng đi” - Đó là tuyên bố mới nhất của cựu Ngoại trưởng Anh Boris Johnson - ứng cử viên sáng giá cho chức Thủ tướng Anh thay bà Theresa May - về việc từ chối thanh toán khoản phí Anh “chia tay” EU cho đến khi EU đồng ý những điều khoản tốt hơn về Brexit. Quan điểm trên được ông Johnson đưa ra khi trả lời trong cuộc phỏng vấn đầu tiên trên báo Sunday Times kể từ khi khởi động nỗ lực tranh cử chức thủ tướng. Ông Johnson là một trong hơn 10 ứng cử viên tham gia tranh cử vào chức lãnh đạo đảng Bảo thủ, đồng thời sẽ giữ chức Thủ tướng Anh sau khi bà May đã từ chức ngày 7-6 vừa qua. Ông Johnson từng cam kết sẽ đưa nước Anh rời EU vào ngày 31-10 dù có hoặc không có thỏa thuận.

Trong số các ứng cử viên, ngoài ông Johnson, một gương mặt đáng chú ý khác là đương kim Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt. Ông Hunt, 51 tuổi, trước đây có lập trường thà không thỏa thuận và đã từng tuyên bố EU độc đoán. Nhưng để tranh ghế thủ tướng, ông lại nói rời bỏ EU vào ngày 31-10 tới đây mà không có thỏa thuận thì chẳng khác nào tự sát.

Mặc dù nổi lên 2 gương mặt sáng giá, nhưng theo truyền thông châu Âu sẽ là sai lầm khi không chú ý tới những ứng cử viên khác. Tuần báo chính trị Polityka của Ba Lan nhận định ứng cử viên Rory Stewart mới là ngôi sao chính trị đang lên và là người xứng đáng thay thế bà Theresa May. Polityka cho rằng, nhờ có thái độ rõ ràng đối với vấn đề Brexit và có chương trình tranh cử truyền cảm hứng tích cực nên ông Stewart được lòng dân. Trong khi các ứng cử viên khác muốn Anh rời EU mà không có thỏa thuận và không đưa ra bất kỳ chương trình nào cho tương lai nước Anh, ông Stewart lại nói rõ rằng, việc rời EU không thỏa thuận không chỉ là việc làm không có lương tri mà còn khiến nước Anh phải đối đầu với những điều kiện tồi tệ nhất về thương mại với EU theo quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Thay vì đe dọa, ông Stewart nêu ra nhiều tiềm năng của nước Anh với điều kiện giữ được mối quan hệ tốt đẹp với EU...

Bình mới rượu cũ

Bà May làm thủ tướng Anh từ tháng 7-2016, với nhiệm vụ khó khăn là thương lượng một thỏa thuận Brexit. Trọng trách của bà là vừa tháo gỡ mối quan hệ mật thiết 40 năm Anh - châu Âu và vừa phải đoàn kết 2 phe ủng hộ và chống Brexit. Nhưng thỏa thuận đạt được sau 2 năm đàm phán kiên trì với Brussels đã bị Quốc hội Anh, mà chính xác là các nghị sĩ đảng Bảo thủ, bác bỏ đến 3 lần. Mệt mỏi vì Brexit, bị tấn công từ mọi phía, bị đánh phá ngay trong nội bộ, bà May thông báo từ chức Chủ tịch đảng Bảo thủ kể từ 7-6 vừa qua.

Bà May để cho thủ tướng mới nhiệm vụ khởi động lại tiến trình Brexit: hoặc thương thuyết lại với châu Âu một thỏa thuận mới, hoặc chuẩn bị ra đi mà không có thỏa thuận gì cả. Nói cách khác, bà May ra đi, nhưng nước Anh vẫn sa lầy với những vấn đề như cũ: vẫn là Quốc hội Anh đang phân hóa tột cùng. Người thay bà May cũng không có đa số để biểu quyết thông qua bất kỳ giải pháp nào. Thời gian quá cấp bách không cho phép thương lượng một thỏa thuận mới với châu Âu trong khi Brussels đã nói là không còn gì để đàm phán nữa.

Vậy đổi một thủ tướng mới để làm gì? Phải chăng chỉ để đưa nước Anh vào bất định, viễn cảnh mà rất nhiều dân Anh lo sợ. Giới phân tích không loại trừ khả năng giới chính trị Anh “âm mưu” tổ chức lại trưng cầu dân ý về Brexit. Con đường ra khỏi EU của Anh thật quá gian nan.

ĐỖ CAO (tổng hợp)